Rác thải điện tử: Thách thức môi trường và nhân quyền toàn cầu

Mỗi năm, thế giới thải ra hơn 62 tỷ kg rác thải điện tử, nhưng chỉ khoảng 22,3% được tái chế theo quy trình chính thức. Phần lớn còn lại bị xử lý trong khu vực phi chính thức, đặc biệt tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình như Ghana, Nigeria hay Ấn Độ.

EU siết luật giảm rác thải thực phẩm và “thời trang nhanh”

Ở những nơi này, rác điện tử thường được xử lý bằng các phương pháp nguy hiểm như đốt lộ thiên, tắm axit hoặc tháo dỡ thủ công. Cách làm thô sơ này giúp tận thu một phần kim loại quý, nhưng đồng thời giải phóng kim loại nặng và hóa chất độc hại ra môi trường, gây ô nhiễm đất, nguồn nước và không khí.

Hệ lụy không dừng ở môi trường mà còn trực tiếp xâm hại các quyền con người cơ bản. Quyền được sống trong môi trường trong lành, quyền chăm sóc sức khỏe và quyền làm việc an toàn đều bị đe dọa. Trẻ em là nhóm chịu tác động nặng nề nhất khi nhiều em bị bóc lột lao động trong các bãi rác điện tử, tiếp xúc thường xuyên với độc chất mà không có bảo hộ.

Các chuyên gia cho rằng cần sự phối hợp toàn cầu để quản lý rác thải điện tử. Một giải pháp quan trọng là cơ chế trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), buộc doanh nghiệp tham gia toàn bộ vòng đời sản phẩm, từ thiết kế, thu hồi đến tái chế.

Song song, việc tăng cường giám sát, minh bạch chuỗi cung ứng và đầu tư phát triển công nghệ tái chế an toàn, hiện đại sẽ góp phần giảm thiểu gánh nặng rác thải điện tử, đồng thời bảo vệ quyền con người trên toàn thế giới.