Siêu bão xuất hiện mật độ dày đặc, cảnh báo thảm họa khí hậu toàn cầu đang cận kề

Các chuyên gia khí hậu cảnh báo, chuỗi hiện tượng bão mạnh dồn dập, trong đó có siêu bão Ragasa được ghi nhận là cơn bão mạnh nhất từng xuất hiện ở Biển Đông đang cho thấy rõ những rủi ro nghiêm trọng mà Trái Đất, đặc biệt là khu vực châu Á, đang phải đối mặt dưới tác động ngày càng khốc liệt của biến đổi khí hậu. Nguyên nhân sâu xa, theo các nhà khoa học, bắt nguồn từ việc phát thải nhiên liệu hóa thạch quá mức cùng với hệ thống hạ tầng đô thị phát triển thiếu bền vững, không theo kịp tốc độ hiện đại hóa chóng mặt.

Đối với siêu bão Ragasa, nhiệt độ mặt biển ấm bất thường dọc theo hướng di chuyển đã khiến bão tăng cường sức mạnh chỉ trong vòng 24 giờ, đạt tốc độ gió vượt ngưỡng 200 km/giờ.

Nhà khí tượng học Daniel Gilford thuộc tổ chức Climate Central cho biết, khu vực tây Thái Bình Dương, nơi hình thành Ragasa đang có nhiệt độ mặt biển cao hơn trung bình 0,7 đến 1,1°C, là điều kiện lý tưởng khiến bão phát triển dữ dội. Ông nhấn mạnh, Tây Thái Bình Dương vốn là “điểm nóng” của các cơn bão nhiệt đới mạnh nhất thế giới, đặc biệt vào tháng 9. Đây là thời điểm cao điểm của mùa bão. Ragasa, vì thế, là lời cảnh tỉnh rõ ràng về nguy cơ tàn phá của thiên tai khi đổ bộ vào các vùng ven biển đông dân cư.

Không chỉ riêng châu Á, khu vực Caribe cũng chứng kiến sức mạnh hủy diệt của siêu bão Melissa được đánh giá là cơn bão mạnh nhất trong 90 năm qua. Theo nghiên cứu của Đại học Hoàng gia London (Anh), trong điều kiện khí hậu ổn định như trước kia, một cơn bão có sức mạnh tương tự chỉ xuất hiện khoảng 8.100 năm một lần. Tuy nhiên, với nhiệt độ toàn cầu tăng hiện nay, tần suất đó rút ngắn xuống chỉ còn 1.700 năm một lần. Các nhà khoa học đã mô phỏng hàng triệu kịch bản khí hậu khác nhau để đưa ra kết luận này, đồng thời khẳng định Trái Đất đang nóng lên 1,3°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, tiến sát ngưỡng nguy hiểm 1,5°C.

Theo cảnh báo của nhóm nghiên cứu, hiện tượng nóng lên toàn cầu không chỉ làm gia tăng tần suất mà còn khiến bão trở nên dữ dội hơn, gây thiệt hại ngày càng nghiêm trọng cho các quốc gia ven biển. Siêu bão Melissa là minh chứng điển hình và như một lời nhắc nhở rằng nếu xu hướng này tiếp diễn, những cơn bão cực mạnh sẽ không còn là hiếm hoi, mà trở thành hiện thực thường xuyên.

Báo CNN dẫn số liệu cho biết, nhiệt độ đại dương toàn cầu đã liên tục đạt kỷ lục suốt 8 năm liền. Nước biển ấm lên cung cấp nguồn năng lượng khổng lồ cho các cơn bão nhiệt đới, khiến chúng tăng cường sức mạnh nhanh chóng.

Ở khu vực Nam Á, mưa cực đoan và lũ quét bất thường đang tàn phá nghiêm trọng các vùng núi, cuốn trôi nhà cửa và biến nhiều khu dân cư sầm uất thành biển bùn. Theo nhà khoa học khí hậu Roxy Mathew Koll (Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ), không khí ẩm từ Ấn Độ Dương và Biển Ả Rập khi va vào dãy Himalaya sẽ ngưng tụ nhanh chóng, tạo nên những đợt mưa xối xả. Ông nhấn mạnh, Himalaya, Karakoram và Hindu Kush là các khu vực đặc biệt mong manh do địa chất yếu, sườn núi dốc, khiến dòng chảy mưa dễ chuyển thành lũ dữ.

Tại châu Mỹ, tình hình cũng không khả quan hơn. Năm nay, bang Texas (Mỹ) đã trải qua trận lũ quét nghiêm trọng nhất trong 50 năm, trong khi nhiều bang khác như New Mexico, North Carolina cũng liên tiếp hứng chịu lũ lụt. Nhà khí tượng học Michael Lowry gọi năm 2025 là “năm của lũ lụt”, khi số lượng cảnh báo lũ được ban hành ở Mỹ nhiều nhất kể từ năm 1986.

Bình luận về xu hướng thiên tai khốc liệt ở châu Á – Thái Bình Dương, ông Gerry Arrances, Giám đốc Trung tâm Năng lượng, Sinh thái và Phát triển (CEED) tại Philippines, nhấn mạnh, nếu thế giới không giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5°C theo Thỏa thuận Paris, hậu quả sẽ cực kỳ nghiêm trọng. Vị này cảnh báo, những siêu bão như Ragasa, Melissa... có thể sẽ trở thành chuyện thường xuyên trong tương lai gần nếu con người không hành động kịp thời.

Tác động của biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở bão và lũ, mà còn thể hiện qua những hiện tượng địa chất bất thường. Cuối tháng 9 vừa qua, một hố sụt sâu 50 m xuất hiện ngay trước bệnh viện ở Bangkok (Thái Lan), nuốt chửng ô tô và cột điện. Tại Seoul (Hàn Quốc), một người đi xe máy cũng đã tử vong vì hố sụt bất ngờ. Các nhà khoa học cho rằng, mưa lớn, khai thác nước ngầm quá mức và cơ sở hạ tầng yếu kém là nguyên nhân chính, song tất cả đều có liên hệ chặt chẽ với biến đổi khí hậu.

Nhà khoa học Roxy Mathew Koll khuyến cáo, các dự án phát triển đô thị cần tính toán đến yếu tố địa chất và thời tiết cực đoan, bởi sự kết hợp giữa đô thị hóa nhanh, khí hậu biến đổi, hạ tầng yếu đang khiến sụt lún, sạt lở và thảm họa tự nhiên xảy ra thường xuyên hơn bao giờ hết.

Sau khi quét qua Jamaica, siêu bão Melissa mạnh nhất thế giới năm 2025 di chuyển về phía Cuba