Thiên tai khiến 409 người chết, thiệt hại hơn 85.000 tỷ đồng

Chiều ngày 25/11, Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai (QPT) và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh tổ chức diễn đàn “Ứng dụng khoa học, công nghệ trong dự báo và cảnh báo sớm thiên tai”.

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Tôn Quân, Phó Trưởng phòng Quản lý thiên tai cộng đồng và Truyền thông (Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai), cho biết năm nay đã xuất hiện 19 cơn bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, chỉ kém kỷ lục năm 2017 (16 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới). Nhiều cơn bão di chuyển nhanh, trái quy luật và có 3 cơn rất mạnh đổ bộ miền Trung, buộc Thủ tướng phải thành lập Ban Chỉ đạo tiền phương.

Mưa lớn cực đoan đã gây lũ vượt lịch sử trên hơn 13 tuyến sông và ngập lụt nghiêm trọng tại nhiều đô thị từ Bắc Bộ đến Tây Nguyên, tạo nên tình trạng “bão chồng bão, lũ chồng lũ”. Lũ đặc biệt lớn ghi nhận tại 19 trạm thuộc 11 tỉnh, trong đó Bắc Ninh, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng xuất hiện nhiều điểm vượt mức lịch sử.

Tính đến ngày 24/11, thiên tai trên cả nước đã làm 409 người chết và mất tích, 727 người bị thương; hơn 3.700 nhà bị sập, đổ, trôi; gần 333.600 nhà bị hư hỏng, tốc mái; 553.400ha lúa, hoa màu và 376.800ha cây trồng khác bị ngập úng, thiệt hại. Tổng thiệt hại ước tính hơn 85.000 tỷ đồng.

Ông Quân nhấn mạnh: “Chúng ta cần xem xét điều chỉnh các quy chuẩn xây dựng hạ tầng để nâng cao khả năng chống chịu trước thiên tai; đồng thời nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo bằng việc mở rộng mạng lưới trạm đo mưa và cải thiện dự báo mưa lớn”.

Song song với việc hoàn thiện bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai đến từng thôn, bản, ông Quân cho rằng công tác rà soát, sắp xếp và di dời người dân khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét, ngập sâu cần được triển khai quyết liệt, gắn với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng thuận thiên và bền vững.

Bên cạnh đó, các tuyến đê, hồ chứa và hạ tầng phòng chống thiên tai cần được ưu tiên đầu tư, tu bổ, nâng cấp; đồng thời điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa theo hướng bảo đảm đủ dung tích cắt lũ cho hạ du. Ông Quân cũng đề nghị tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng; mở rộng hợp tác quốc tế; ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số trong giám sát thiên tai thời gian thực. Việc huy động các nguồn lực để khắc phục hậu quả cần hướng đến sự bền vững, giúp người dân phục hồi nhanh hơn sau thiên tai.

Ở góc nhìn khác, ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng, chống thiên tai (Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai), nhận định thiên tai đang ngày càng diễn biến phức tạp, đòi hỏi cách tiếp cận chủ động và linh hoạt hơn.

“Dù đã có nhiều nỗ lực và công nghệ được triển khai nhưng vẫn còn những hạn chế cần thẳng thắn nhìn nhận. Một trong những khó khăn lớn là vai trò của cấp xã ngày càng nặng nề hơn. Nếu trước đây chủ yếu thực hiện theo chỉ đạo từ cấp huyện thì nay cấp xã vừa phải chỉ đạo, vừa trực tiếp tổ chức ứng phó. Việc liên kết giữa các xã và giữa xã với tỉnh cũng gặp thách thức do địa bàn rộng, nguồn lực không đồng đều”, ông Huy chia sẻ.

Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách và Kỹ thuật phòng, chống thiên tai (Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai) khẳng định chuyển đổi số là yêu cầu cấp thiết nhưng nhiều địa phương còn nhầm lẫn giữa ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Theo ông, nếu chỉ có công nghệ mà con người không thay đổi tư duy thì việc vận hành sẽ bị hạn chế. Mục tiêu quan trọng nhất của cảnh báo sớm không chỉ là gửi thông tin mà phải đảm bảo người dân nhận được – hiểu được – biết cách làm – thực hiện được.

Hơn 13 triệu USD viện trợ quốc tế giúp Việt Nam khắc phục thiên tai