Thủ tướng: Việt Nam cần hành động nhanh hơn để ứng phó với biến đổi khí hậu

Sáng 2/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp lần thứ 5 của Ban chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 (Ban chỉ đạo).

Cùng dự có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, Chủ tịch UBQL vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh, cùng lãnh đạo các bộ ban ngành thành viên Ban chỉ đạo.

Phát biểu mở đầu, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, cuộc họp diễn ra trong khi cả hệ thống chính trị đang đoàn kết, cùng nhau nỗ lực cao nhất để khắc phục hậu quả thảm khốc về người, tài sản mà cơn bão Yagi và hoàn lưu của nó gây ra cho nhiều địa phương.

Diễn biến và thiệt hại khủng khiếp mà bão Yagi gây ra là minh chứng rõ ràng cho thấy, biến đổi khí hậu làm gia tăng tính cực đoan của thiên tai, khiến các trận thiên tai diễn ra ngày càng khốc liệt hơn, gây hậu quả nặng nề hơn. Thực tế này đòi hỏi mỗi quốc gia, dân tộc, phải nỗ lực nhiều hơn nữa, hành động nhanh hơn nữa để ứng phó với biển đổi khí hậu, trong đó có thực hiện các cam kết giảm phát thải.

Triển khai nhiều dự án nhằm thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo, từ sau Phiên họp lần thứ 4 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và các đề án cụ thể để triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26.

Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Quy hoạch không gian biển quốc gia; ban hành Nghị định quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân và khung giá điện, cơ chế khuyến khích điện mặt trời mái nhà... nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch trong trung và dài hạn.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen; Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia; Chiến lược phát triển ngành ô tô Việt Nam; Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia; Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII; Kế hoạch hành động quốc gia triển khai Tuyên bố Glasgow về rừng và sử dụng đất; Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững; Để án triển khai JETP và công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP tại COP28; Đề án Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long; Đề án nâng cao chất lượng rừng nhằm bảo tồn hệ sinh thái rừng và phòng, chống thiên tai; Đề án phát triển giá trị đa dụng của hệ sinh thái rừng.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành: Danh mục các chương trình, công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành năng lượng; danh mục các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; danh mục lĩnh vực cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; ban hành chỉ thị về tăng cường công tác quản lý tín chỉ carbon…

Lãnh đạo Chính phủ và Lãnh đạo các bộ, ngành đã làm việc với nhiều lãnh đạo đối tác quốc tế để thúc đẩy tiếp cận các nguồn lực tài chính, công nghệ, mở nhiều cơ hội hợp tác phát triển, hướng tới tăng trưởng phát thải carbon thấp và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng công bằng.

Các bộ, ngành, cơ quan đã tích cực vào cuộc, triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp từ hoàn thiện thể chế, chính sách đến triển khai thực hiện các đề án, dự án cụ thể và đạt được nhiều kết quả kể từ sau Phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo.

Để triển khai cam kết tại COP26, các tổ chức ngân hàng trong nước và quốc tế tại Việt Nam đã đồng hành với Chính phủ, tích cực vào cuộc thực hiện nhiều dịch vụ, sản phẩm cùng với các gói tín dụng xanh, cho vay xanh phục vụ chuyển đổi xanh và chuyển đổi năng lượng công bằng.

Các tập đoàn nhà nước đã đi đầu trong nghiên cứu, phát triển các nguồn năng lượng mới, thực hiện chuyển đổi xanh; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong hoạt động quản lý, điều hành, tiết kiệm năng lượng, nguyên vật liệu, giảm phát thải khí nhà kính.

Các tỉnh, thành phố tiếp tục tổ chức triển khai, quán triệt các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện giảm phát thải khí nhà kính, từng bước thực hiện cam kết phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050. Các địa phương đã đôn đốc doanh nghiệp thực hiện kiểm kê khí nhà kính, giảm phát thải, phát triển các nhà máy điện rác; phát triển hệ thống chiếu sáng công cộng tiết kiệm năng lượng. Một số thành phố lớn đã phát triển rộng rãi hệ thống tuyến xe buýt điện, mạng lưới xe đạp công cộng. Một số địa phương đã và đang xúc tiến tham gia các chương trình, dự án trao đổi kết quả giảm phát thải carbon rừng.

Về triển khai thực hiện JETP và Sáng kiến AZEC đã được triển khai tích cực. Trong đó đã xây dựng Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP đã được Thủ tướng Chính phủ công bố tại Hội nghị COP28, đề ra 37 dự án đầu tư đã có trong các chương trình, quy hoạch; 181 dự án đầu tư đề xuất để kêu gọi vận động tài trợ; 61 dự án/nhóm dự án hỗ trợ kỹ thuật do các đối tác trong nước và quốc tế đề xuất; 10 nhóm ý tưởng dự án do Nhóm IPG và Liên minh Tài chính Glasgow vì Mục tiêu Phát thải ròng bằng 0 (GFANZ) đề xuất.

Triển khai AZEC, các bộ, ngành đã phối hợp với phía Nhật Bản đề xuất các Nhóm công tác thúc đẩy thực hiện AZEC, chuyển đổi xanh để thúc đẩy hợp tác công-tư giữa Nhật Bản với Việt Nam; phối hợp với Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) đề xuất Nền tảng thúc đẩy các dự án AZEC-Chuyền đổi xanh. Phía Nhật Bản đã đề xuất 82 dự án về năng lượng thuộc các nhóm và đang tích cực làm việc với các cơ quan thuộc Bộ Công Thương…

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn, quyết liệt hơn nữa

Thủ tướng cho biết, trong bối cảnh mới có nhiều quốc gia gặp khó khăn trong chống biến đổi khí hậu, vì vậy một số quốc gia đã có những tính toán lùi lại trong việc thực hiện các cam kết của mình tại COP 26. Tuy nhiên, phát triển xanh, chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược, đây là nội dung đã được khẳng định tại COP 28.

Thủ tướng nhấn mạnh, việc thực hiện mục tiêu cam kết của Việt Nam tại COP26 đòi hỏi phải hành động với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, quyết liệt hơn nữa để huy động mọi nguồn lực thực hiện các dự án.

“Phiên họp hôm nay là để chúng ta cùng thảo luận đánh giá việc: Thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26; thực hiện kết luận tại các cuộc họp của Ban chỉ đạo thời gian qua. Làm rõ những việc đã làm được, chưa làm được, nguyên nhân là gì? Vướng mắc ở đâu?”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu, Ban Chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ với quyết tâm cao, nỗ lực lớn làm việc có trọng tâm trọng điểm, tinh thần "5 rõ": “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ kết quả”; xác định những thách thức, từ bối cảnh, tình hình trong nước và quốc tế, thống nhất quan điểm, mục tiêu và các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới để chỉ đạo triển khai, tổ chức thực hiện có hiệu quả.

Thủ tướng đánh giá sau Phiên họp lần thứ tư của Ban Chỉ đạo, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Chính phủ, hoạt động tích cực, hiệu quả của từng thành viên Ban Chỉ đạo COP26, chúng ta vượt qua nhiều khó khăn thách thức, triển khai được nhiều nhiệm vụ quan trọng, đạt kết quả tích cực: Việt Nam đã rất quyết liệt trong việc triển khai thực hiện các cam kết quốc tế, từ việc nội luật hóa các quy định, cam kết quốc tế đến việc ban hành các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch hành động và triển khai trong thực tiễn; các bộ, ngành đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều đề án, chiến lược, kế hoạch hành động; chủ động ban hành theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền các chương trình triển khai với nhiệm vụ, đối tượng, tiến độ, yêu cầu rất cụ thể.

Thủ tướng đề nghị Bộ TNMT báo cáo đánh giá tình hình triển khai thực hiện các cam kết của Việt Nam tại COP26 và kết quả thực hiện Kết luận tại Phiên họp lần thứ 4 đến nay; các thành viên Ban Chỉ đạo tập trung trí tuệ, cho ý kiến về việc triển khai thực hiện kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố JETP, sáng kiến AZEC. Thủ tướng cho biết, JETP cam kết hỗ trợ 15 tỷ USD và AZEC cam kết hỗ trợ 10 tỷ USD nhưng phải có dự án chương trình cụ thể.

Cùng với đó, Thủ tướng yêu cầu các thành viên Ban chỉ đạo cho ý kiến về việc sửa đổi khung pháp lý tạo thuận lợi cho đầu tư từ doanh nghiệp, quốc tế vào chuyển đổi năng lượng và các vấn đề khác mà thành viên Ban Chỉ đạo, các Bộ, ngành, địa phương quan tâm, bảo đảm tiến độ, chất lượng của Phiên họp.