TP.HCM hướng tới “điểm đến xanh” với 100% xe buýt điện vào năm 2030

Theo đề xuất vừa được UBND TP.HCM trình HĐND, thành phố sẽ ban hành nghị quyết riêng về lộ trình chuyển đổi phương tiện công cộng sang năng lượng sạch, kèm các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, trạm sạc và phương tiện điện.

Kế hoạch này được xem là hành động cụ thể của TP.HCM trong việc thực hiện cam kết Net Zero trước năm 2050, đồng thời góp phần vào mục tiêu quốc gia về điện khí hóa giao thông đường bộ. Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (WB), để đạt Net Zero, ít nhất 50% phương tiện giao thông đô thị của Việt Nam phải sử dụng năng lượng xanh vào năm 2030.

Hiện TP.HCM có 176 tuyến xe buýt với khoảng 2.400 xe, trong đó phương tiện thân thiện môi trường chiếm 44% (gồm 627 xe buýt điện và 451 xe buýt CNG). Tuy nhiên, đến năm 2030, mạng lưới sẽ mở rộng lên 297 tuyến với hơn 3.600 xe, và 100% số này đều vận hành bằng điện hoặc năng lượng xanh.

Để thực hiện mục tiêu, TP.HCM dự kiến đầu tư mới gần 1.500 xe điện, đồng thời thay thế toàn bộ xe chạy dầu diesel và CNG. Đây là bước đi mạnh mẽ, vượt cả khuyến nghị của WB về việc loại bỏ 9.600 xe buýt diesel tại các đô thị Việt Nam trong thập kỷ này.

Song song, thành phố cũng lên kế hoạch phát triển hệ thống trạm sạc quy mô lớn. Hiện có 5 trạm với 56 trụ sạc, nhưng đến giai đoạn 2025–2027 sẽ xã hội hóa đầu tư tại 34 bến xe buýt thuộc TP.HCM và các khu vực giáp ranh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. Các doanh nghiệp nhà nước dự kiến xây dựng thêm 10 trạm, nâng tổng số lên 393 trụ sạc nhanh, đủ phục vụ hơn 5.500 lượt xe/ngày.

Tổng kinh phí cho giai đoạn 2026–2030 ước 7.577 tỷ đồng, cùng khoản trợ giá vận tải công cộng hằng năm khoảng 16.495 tỷ đồng.

Không chỉ dừng lại ở xe buýt, TP.HCM còn đang đồng bộ hóa giao thông xanh, với việc xây dựng các tuyến metro, đường sắt nhẹ (LRT) và thúc đẩy chuyển đổi xe máy, xe giao hàng, xe công nghệ sang điện.

Tuy nhiên, thách thức tài chính và vận hành là không nhỏ. WB cảnh báo rằng chi phí đầu tư ban đầu cho xe điện rất lớn, trong khi lượng khách sử dụng xe buýt tại TP.HCM đang giảm. Nếu không tăng được lượng hành khách, việc điện khí hóa sẽ khó mang lại hiệu quả giảm phát thải thực chất.

Một chuyên gia đô thị cho rằng, mấu chốt không chỉ là “mua xe điện”, mà là thay đổi thói quen di chuyển của người dân, khuyến khích họ rời bỏ xe cá nhân để chọn xe buýt, metro điều cần đi kèm với hệ thống kết nối giao thông thuận tiện, giá vé hợp lý và dịch vụ thân thiện.

Dù còn nhiều thách thức, kế hoạch này thể hiện rõ tham vọng của TP.HCM trong việc trở thành đô thị tiên phong của Việt Nam hướng tới 100% phương tiện sử dụng năng lượng sạch vào năm 2050, qua đó góp phần vào xu thế toàn cầu về du lịch xanh và đô thị bền vững.

[VIDEO] Hà Nội thí điểm tuyến buýt điện phục vụ du lịch khu vực Hoàn Kiếm, Ba Đình