– Sau gần nửa năm thực hiện Quyết định 44/2018 của UBND TPHCM về phân loại rác tại nguồn, việc phân loại, thu gom rác vẫn còn nhiều trở ngại, lúng túng từ người dân, chính quyền và cả lực lượng thu gom rác.

>>> Hóc Môn, Tp. Hồ Chí Minh – Bài 4: Sẽ xử lý nghiêm và đình chỉ hoạt động các bãi tập kết VLXD không đảm bảo về môi trường, đất đai

>>> Xã Nhơn Đức (huyện Nhà Bè, Tp. Hồ Chí Minh): Người dân tố cáo hàng loạt bãi tập kết VLXD hoạt động gây ô nhiễm môi trường

Bà Diễm cho hay có nghe hàng xóm truyền tai nhau về quy định phân loại rác tại nguồn, nhưng chưa thấy tổ trưởng, chính quyền phổ biến.

Do đó, bà vẫn đựng rác thải như thói quen lâu nay. Bà Diễm phân trần: “Tôi có nghe nói phải dùng những túi màu khác nhau để đựng các loại rác và chứa trong các thùng rác khác màu. Nhưng nhà tôi nhỏ quá, nếu để 3 thùng rác thì chật chội lắm. Mà đâu ai hướng dẫn nên tôi cũng chưa biết phân loại như thế nào cho đúng”.

Tại các khu phố của phường 8 quận 4, chúng tôi cũng nhận thấy hầu hết trước cửa nhà các gia đình cũng dùng một thùng rác, chứa tất cả các loại rác từ thực phẩm, túi ni lông, chai nhựa, chai thủy tinh… Sau đó, người thu gom đến từng nhà để lấy, đổ tất cả rác vào một chiếc chiếc xe ba gác.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hồng Oanh (ở khu phố 12, phường 13, quận Tân Bình) cho biết, gia đình ông và các hộ dân xung quanh rất hưởng ứng việc phải phân loại rác tại nguồn. Hàng ngày, ông dùng 2 thùng rác cùng túi màu khác nhau và hướng dẫn mọi người trong gia đình cách phân loại rác vô cơ và hữu cơ.

Tuy bước đầu còn bỡ ngỡ nhưng dần dần cả nhà ông và người dân cũng thích ứng với thói quen tốt này. Nhưng, ông Oanh cũng cho biết hiện nay tại các hộ chung cư đều không có thùng phân loại rác, mọi người đều phải bỏ vào một đường ống gom rác. Do đó, các túi rác từ tầng cao trượt xuống sẽ rách, bục vỡ.

Như vậy, việc các gia đình có phân loại rác thải cũng trở nên phí công, tốn sức. Hơn nữa, theo Quyết định 44/2018 của UBND TPHCM về việc thu gom rác theo ngày chẵn – lẻ đang khiến người dân cảm thấy rất khó khăn trong việc đảm bảo môi trường, đặc biệt là việc lưu lại rác thực phẩm trong nhà 2 ngày làm bốc mùi hôi thối, ô nhiễm.

Ông Nguyễn Hồng Oanh băn khoăn: “Theo qui định 1 tháng thì có 2 ngày để bỏ rác công nghiệp vào đó và theo ngày giờ thì sẽ có xe đến chở đi nhưng mà có những tháng xe không có tới và xe chở những thứ đó đi cũng chưa được thường xuyên. Cho nên khi rác khi đã để vào đấy rồi mà không được chở đi thì trở thành một đống rác lớn, rồi bà con phải tự thuê xe bên ngoài trở đi nên gặp rất nhiều khó khăn”.

Quyết định 44/2018 về phân loại rác tại nguồn, việc phân loại, thu gom rác nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động có hại đối với môi trường và sức khỏe con người. Tuy nhiên, sau gần nửa năm thực hiện, nhiều quận, huyện cho rằng ngoài gặp khó trong việc thay đổi ý thức của người dân thì khâu thu gom rác đang là mấu chốt của vấn đề.

Hiện nay, lực lượng thu gom rác dân lập chưa chuyên nghiệp đã góp phần kéo giảm hiệu quả của chương trình. Từ đó, các địa phương đang đề xuất thành phố cần nhanh chóng chuyển đổi lực lượng thu gom rác dân lập thành các công ty, hợp tác xã hoặc liên minh hợp tác xã, phải có tổ chức rõ ràng, hoạt động có quy chế, có chế tài, người lao động có hợp đồng, thu nhập ổn định, được trang bị bảo hộ lao động, có chế độ chính sách về bảo hiểm…

Ông Đậu An Phúc, Phó Chủ tịch UBND Quận 12 cho biết: “Việc gia nhập các Hợp tác xã, các doanh nghiệp đang là vấn đề mấu chốt muốn rác ở địa phương được sạch hơn, được tốt hơn và đảm bảo giờ giấc thu gom rác chuyên nghiệp hơn. Quận 12 khuyến khích xã hội hóa việc này, đồng thời tính đến dịch vụ thu gom rác. Đơn vị nào cung cấp dịch vụ tốt, thực hiện tốt thì đơn vị đó sẽ được triển khai thu gom rác”.

Tại TP HCM có đến 60%, thậm chí có những địa bàn đến 80% lượng rác thải sinh hoạt được thu gom bởi lực lượng thu gom rác dân lập. Do vậy, để có được đủ xe thu gom rác có phân loại có khi người thu gom phải tự bỏ tiền ra đầu tư. Quy định lịch thu gom rác theo Quyết định 44 có thể xem là đã phần nào tháo gỡ khó khăn này.

Tuy nhiên, ngay cả với vai trò mới của lực lượng thu gom rác, việc thực thi cũng không dễ dàng. Mỗi ngày, TP HCM có khoảng 8.900 tấn chất thải rắn sinh hoạt được thải ra, trong đó 76% được xử lý bằng biện pháp chôn lấp do chưa thực hiện tốt việc phân loại.

Hiện, TP. Hồ Chí Minh đang phấn đấu tỷ lệ này đến năm 2020 sẽ là 50%, năm 2050 còn 20%. Tuy nhiên, để làm được điều này thì vấn đề tiên quyết vẫn là phải đưa việc phân loại rác sinh hoạt tại gia đình trở thành chuyện bắt buộc phải thực hiện.

Hà Thu (T/h)