Bí kíp ăn uống đảm bảo sức khỏe ngày Tết

Tết là dịp đoàn viên, sum vầy, nghỉ ngơi sau một năm làm việc vất vả. Mọi người họp mặt, vui chơi, thư giãn sau một năm bận rộn, là dịp không thể thiếu những bữa tiệc, những cuộc vui với bạn bè, đồng nghiệp, gia đình…Tuy nhiên, đây cũng là dịp có nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe nếu không biết cách duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt với một số đối tượng dễ bị ảnh hưởng như trẻ em, người già, người mắc các bệnh mạn tính… Trong những ngày này, thói quen sinh hoạt hàng ngày của nhiều người bị đảo lộn, đa số người dân thường “ăn uống thả ga”, ăn uống thất thường, ăn không đúng bữa, thức ăn không cân bằng dinh dưỡng, không vận động cơ thể… dẫn đến một số bất lợi về sức khỏe.

Nhận định trong những ngày Tết, mọi gia đình đều cố gắng dành dụm để tạo ra một không khí no đủ, thịnh soạn trong ngày Tết, bởi vậy nhà nào cũng đầy ắp thức ăn: thịt cá, chả giò, thịt đông, bánh chưng, bánh tét, bánh mứt, rượu bia… Đây cũng là dịp để mọi người vui vẻ, đến nhà người này, người kia uống ly rượu, ly bia, ăn miếng bánh lấy may đầu năm… mà không tuân giờ giấc nào.

Chế độ ăn uống của mọi người trong dịp Tết có nhiều thay đổi và có thể ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.

Có thể thấy chế độ ăn uống của mọi người trong dịp Tết có nhiều thay đổi và có thể ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Việc ăn uống thất thường, không đúng bữa, số bữa ăn cũng nhiều hơn, nhiều món ăn hơn, trong đó rất nhiều món từ thịt cá, ít món rau so với bữa ăn hằng ngày dẫn đến khẩu phần ăn mất cân đối. Chế độ dinh dưỡng này rất nguy hại đối với những người mắc bệnh gút, tăng huyết áp…

Bên cạnh đó, thời gian nghỉ ngơi trong dịp này dài hơn bình thường, thời gian làm việc, lao động chân tay giảm, kéo theo việc ít vận động hơn, vì thế nhu cầu năng lượng về cơ bản ít hơn so với ngày thường. Nhưng trên thực tế, việc cung cấp năng lượng thì ngược lại, các loại thực phẩm đặc trưng trong dịp Tết lại có năng lượng rất cao, chế độ ăn nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật từ thịt cá, ít rau xanh chính là thủ phạm cho việc tăng cân, gia tăng tái phát bệnh mạn tính.

Đối với thai phụ

Giờ giấc sinh hoạt vào các ngày Tết có thể bị ảnh hưởng bởi các cuộc vui, viếng thăm và tiệc tùng khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn ít nhiều. Thai phụ hãy cố gắng duy trì giờ giấc sinh hoạt, ăn đúng giờ, đúng bữa, ăn uống khoa học để giúp bé phát triển an toàn, khỏe mạnh. Nhiều thai phụ nhân những ngày nghỉ sẽ tranh thủ dung nạp nhiều thực phẩm hơn ngày thường vì nghĩ rằng phải ăn cho cả mẹ lẫn con. Thực tế, thai nhi chỉ cần hấp thụ vừa đủ để phát triển. Việc ăn quá nhiều so với mức cần thiết sẽ gây ra những tác dụng phụ khác như béo phì, huyết áp cao, đái tháo đường thai kì…

Bên cạnh đó, thai phụ cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng các nhóm thực phẩm như: Rượu bia và các thức uống có cồn, thai phụ tuyệt đối không được sử dụng, vì việc uống rượu bia, thức uống có cồn trong giai đoạn mang thai rất nguy hiểm cho cả mẹ và bé, làm tăng nguy cơ sẩy thai, dị tật thai, thai kém phát triển. Các món ăn chế biến từ thịt, cá sống như nem chua, tiết canh, các loại gỏi nộm cá thịt chín tái, các loại sushi có cá sống nên hạn chế sử dụng vì hệ miễn dịch của thai phụ thường kém hơn người bình thường nên rất dễ bị nhiễm khuẩn gây tiêu chảy. Các món ngâm muối chua như đu đủ xanh, củ kiệu, củ hành,…cũng cần được hạn chế nếu thai phụ thường bị đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa. Các loại thực phẩm chế biến sẵn và các món nhiều dầu mỡ như lạp xưởng, thịt đông, giò thủ, bánh chưng… nên ăn vừa phải, vì có thể làm gia tăng chứng ốm nghén, nôn ói hay gây cảm giác khó tiêu. Bánh kẹo, trái cây sấy khô, mứt trái cây… thai phụ nên sử dụng những loại có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh. Các loại hạt khô như hạt bí, hạt óc chó, hạt dẻ, hạt dưa… giàu axit béo thiết yếu và đạm thực vật nên rất tốt cho sức khỏe phụ nữ mang thai. Tuy nhiên cần tránh các loại hạt có tẩm màu, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Thai phụ chỉ nên dùng tay hoặc dụng cụ để tách hạt, không nên dùng miệng cắn. Các loại nước ngọt có gas, những thức uống này chứa nhiều đường, có thể làm tăng đường huyết.

Hạn chế sử dụng rượu bia ngày Tết

Đối với người đang giảm cân

Phụ nữ hay nam giới đang trong giai đoạn giảm cân đều cần tuân thủ những nguyên tắc sinh hoạt nhất định. Nếu không, khả năng bạn tăng cân trở lại vào những ngày Tết là hoàn toàn có thể. Điều đó không có nghĩa bạn sẽ tuyệt đối ăn kiêng trong dịp này. Việc đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn là cần thiết và lượng calories vẫn nên được nạp vào cơ thể trong mức nhất định. Bạn vẫn có thể nhâm nhi các món truyền thống nhưng vẫn phải tuân theo chế độ ăn thường ngày. Đặc biệt, người đang giảm cân hãy lưu ý sử dụng vừa phải các món ăn chứa năng lượng cao như bánh chưng, bánh tét, thịt đông, giò thủ cũng như các loại bia rượu, nước giải khát có đường. Thay vào đó, bạn hãy ăn nhiều rau củ, salad, trái cây tươi và uống nước lọc vì đây là nhóm thực phẩm tương đối ít năng lượng, lại giàu vitamin và khoáng chất. Trong những ngày Tết, tuy các phòng gym không mở cửa nhưng bạn vẫn có thể hoàn toàn tập luyện ở nhà. Chỉ cần 30 phút mỗi ngày với các bài tập không cần dụng cụ như squat, hít đất, đá chéo chân, plank, gập bụng… Bạn cũng có thể sáng tạo tập luyện với cầu thang, băng ghế hay đơn giản chỉ là chạy vòng quanh khu nhà đang ở.

Đối với trẻ em

Những ngày Tết với nhiều hoạt động vui chơi kèm theo có thể khiến giờ giấc sinh hoạt của các bé bị thay đổi. Nhiều trẻ ham chơi nên thức khuya, dậy muộn, bỏ bữa hoặc chỉ ăn uống qua loa sẽ khiến trẻ thiếu chất, sụt cân. Vào dịp Tết, các gia đình thường dự trữ nhiều thực phẩm, trong đó phải kể đến các loại bánh kẹo, đồ ngọt. Cho trẻ ăn quá nhiều chất ngọt sẽ khiến bé chán ăn, không cảm thấy đói và hứng thú với bữa ăn chính. Bên cạnh đó, hệ tiêu hóa của trẻ thường yếu hơn người lớn, thức ăn thừa hâm đi hâm lại nhiều lần hay để quá lâu ở nhiệt độ phòng cũng có thể làm cho bé bị rối loạn tiêu hóa, nôn ói, đau bụng, tiêu chảy. Các món ăn ngày Tết thường ít rau, nhiều chất đạm và mỡ, cộng với giờ giấc sinh hoạt bị xáo trộn sẽ gây ra táo bón ở trẻ nhỏ.

Đối với người cao tuổi

Thường mắc các bệnh cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, tiêu hóa… vì vậy chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt của người cao tuổi rất cần được chú ý, để bệnh không trở nặng sau những ngày vui Tết. Điều quan trọng nhất là người cao tuổi cần ăn uống đúng giờ, đủ chất và tuyệt đối không bỏ bữa. Cũng khuyến cáo người cao tuổi nên hạn chế các món chứa nhiều mỡ động vật và chất béo no (đồ nguội, thịt đông, lạp xưởng, bánh chưng, bánh tét…), hạn chế ăn muối và các món nhiều muối (các loại thịt ngâm, dưa muối, dưa món…), cũng như các loại bánh kẹo, đồ ngọt. Hệ tiêu hóa của người cao tuổi cũng dễ bị ảnh hưởng nếu ăn quá nhiều, quá no. Vì vậy, người cao tuổi có thể chia thành nhiều bữa nhỏ thay vì ăn 3 bữa chính, ưu tiên những thức ăn mềm, dễ nhai, dễ tiêu, và bổ sung rau giúp việc tiêu hóa dễ dàng hơnkhi ăn. Người cao tuổi lưu ý nên ăn chậm, nhai kỹ cũng như uống đủ 1,5 – 2l nước mỗi ngày (bao gồm nước lọc, nước canh, nước trái cây…). Người cao tuổi cũng có thói quen tiết kiệm những thực phẩm dư thừa, không dùng hết trong ngày Tết nên đem đi cất vào tủ lạnh, sau đó lại lấy ra hâm lại và ăn tiếp, thậm chí việc hâm thức ăn diễn ra nhiều lần.

Tú Anh