Trong những ngày qua, tại các tỉnh miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên… đã có mưa rất to gây ngập lụt cục bộ tại nhiều địa phương. Đợt mưa này chưa từng xảy ra trong quá khứ và đây là những biểu hiện rõ ràng của Biến đổi khí hậu.

>>> Đống Đa, Hà Nội: Dự án xây dựng Trụ sở làm việc, trung tâm giao dịch Phúc Gia lấn chiếm vỉa hè, khiến người dân bức xúc

>>> Đà Nẵng: Sau mưa biển tràn ngập rác thải, hơn 3 km bờ biển sạt lở nặng

Những con đường chìm trong biển nước sau trận mưa lịch sử.

Trong những ngày qua, tại các tỉnh miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên… đã có mưa rất to gây ngập lụt cục bộ tại nhiều địa phương. Theo số liệu quan trắc đến thời điểm này cho thấy đợt mưa ở miền Trung đã có những số liệu vượt kỷ lục theo thống kê về lượng mưa ở một số địa điểm vào giai đoạn cuối của mùa mưa. Một số nơi còn vượt kỷ lục của mùa mưa chính vụ. Có thể nói là đợt mưa này chưa từng xảy ra trong quá khứ, tức các quy luật về mưa không còn như trước.

Cụ thể, do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp nhiễu động gió đông, nên từ ngày mùng 8 – 10/12, khu các tỉnh từ Nghệ An đến Khánh Hòa đã có mưa to đến rất to. Lượng mưa từ 1h ngày mùng 8 đến 13h ngày mùng 10/12 các khu vực phổ biến như sau:

Từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế từ 100-200mm; từ Quảng Ngãi đến Bình Định từ 250-300mm; Khánh Hòa và Phú Yên từ 50-80mm. Mưa lớn nhất tập trung ở khu vực Quảng Nam-Đà Nẵng với tổng lượng mưa phổ biến từ 350-402mm. Một số nơi có lượng mưa lớn hơn so với các điểm khác trong khu vực như: Vinh 394mm; Đông Hà (Quảng Trị) 599mm, Quảng Trị 544mm; Phong Điền 569mm, Bạch Mã 515mm (Thừa Thiên Huế); Đà Nẵng 853mm, Cẩm Lệ 814mm, Bà Nà 809mm (Đà Nẵng); Thăng Bình 930mm, Bình Phú 819mm, Câu Lâu 808mm (Quảng Nam); Thanh An 510mm, Ba Tơ 501mm, (Quảng Ngãi); An Hòa 634mm, Hoài Nhơn 475mm (Bình Định). Đặc biệt sự việc lại xảy ra sau 23 tháng 10 âm lịch thì theo kinh nghiệm của bà con thì ngày này cũng giống như sau rằm tháng 7 âm lịch ở miền bắc sẽ không còn mưa.

Trước đó, cơn mưa chiều 26-9 là trận mưa lớn nhất xảy ra tại TPHCM trong hơn 40 năm qua. Chỉ trong thời gian khoảng 1 giờ 30 phút, vũ lượng mưa đã đạt đến 204,3 mm, vượt xa tần suất thiết kế của hệ thống thoát nước, nhấn chìm 59 tuyến phố với chiều sâu ngập 0,1-0,5 m, diện tích ngập 100-30.000m2..Bước đầu có thể thấy đây là những biểu hiện rõ ràng của biến đổi khí hậu (BĐKH).

Thực tế, BĐKH từ lâu đã không còn là câu chuyện xa vời, khi hiện tượng thời tiết cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều và ngày càng khắc nghiệt. Riêng TPHCM nằm trong 10 TP trên thế giới bị đe dọa nhiều nhất bởi BÐKH. Dự báo đến năm 2050, mực nước biển có thể dâng khoảng 30cm và đến cuối thế kỷ 21 sẽ là 75cm. Khi đó, 204km2 chiếm 10% diện tích của TPHCM bị ngập và năm 2100 sẽ có 472km2 chiếm 23% diện tích TP bị ngập chìm trong nước biển.

Cụ thể, trong 10 ngày trở lại đây, tình trạng ngập úng do triều cường diễn ra ngày một trầm trọng và lan rộng. Nhiều khu vực của TP không chỉ ngập úng trong mùa mưa mà còn xảy ra quanh năm, nhất là mỗi khi triều cường. Nếu mưa và thủy triều lên cùng một lúc, tình trạng còn nghiêm trọng hơn. Ðáng báo động là tình trạng lượng mưa lớn, trái mùa, nắng nóng, triều cường gây ngập lụt kéo dài, năm sau luôn cao hơn năm trước.  Những cảnh báo về nguy cơ từ BÐKH TPHCM phải đối mặt vào cuối thế kỷ 21 đang ngày càng hiển hiện. Nhưng do luôn phải chạy theo các giải pháp tạm thời do quy hoạch thiếu tầm nhìn, cho đến nay nhiều khu vực của TPHCM luôn phải chịu cảnh “đến hẹn lại ngập”.

Có những khu vực, như đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh) kết nối phía Đông TP với các quận trung tâm gần như không có khả năng cải tạo về mặt hạ tầng để chống ngập. Trong khi đó, năm 2017 TP đã chi gần 14.000 tỷ đồng và dự kiến số vốn tương đương trong năm 2018 để giảm ùn tắc giao thông và ngập nước, nhưng đến nay chưa đưa lại hiệu quả tương xứng. Việc chống ngập vẫn dừng lại ở các giải pháp duy tu, sửa chữa, nạo vét hệ thống thoát nước, hoặc tôn cao nền khu vực bị ngập… trong khi một số dự án chống ngập đang triển khai chưa phát huy hết tác dụng, hoặc đang kéo dài thời gian thi công, gây lãng phí và chậm trễ trong việc ứng phó BÐKH.

Rõ ràng, ngoài nguyên nhân từ yếu tố tự nhiên, yếu tố chủ quan là nguyên nhân quan trọng. Đó là, vấn đề BĐKH hoặc chưa được cân nhắc, lồng ghép triệt để trong quy hoạch phát triển đô thị, hoặc việc thực hiện quy hoạch không tốt, từ đó làm giảm khả năng chống chịu của TP, đồng thời làm trầm trọng thêm các tác động của BĐKH.

Bích Thuần (t/h)