Bộ TN&MT: Bổ cập nước là cần thiết nhưng chưa thể làm "hồi sinh" sông Tô Lịch

Bộ TN&MT vừa có văn bản tham gia ý kiến về chủ trương đầu tư xây dựng công trình khẩn cấp bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch.

Theo Bộ TN&MT, việc đầu tư dự án bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch là cần thiết. Theo phương án Hà Nội đề xuất, sông Tô Lịch sẽ được bổ cập nước bằng hệ thống đường ống có lưu lượng 3-5m3/s (tương đương 260 - 432 nghìn m3/ngày). Với lượng nước bổ cập, sông Tô Lịch sẽ có tốc độ dòng chảy 0,075m/s, duy trì mực nước trên sông từ 3,3m đến 3,8m.

Tuy nhiên, qua tính toán sơ bộ, Bộ TN&MT cho rằng, để đảm bảo mục tiêu hồi sinh sông Tô Lịch cần phải bổ sung nước cho dòng sông với lưu lượng khoảng 15-20m3/s, duy trì vận tốc trung bình trên sông khoảng 0,2-0,3m/s.

Bộ TN&MT cho biết, hiện nay, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đang nghiên cứu phương án phục hồi, kết nối sông Tô Lịch, hồ Tây và sông Hồng thông qua hệ thống trạm bơm và kênh dẫn không áp lực.

Cụ thể, phương án của Viện Khoa học Thủy lợi là lấy nước khu vực thượng lưu bãi đá sông Hồng (quận Tây Hồ), cách cầu Nhật Tân khoảng 1,5 km tại vị trí giữa hai kè mỏ hàn chỉnh trị sông do Bộ GTVT dựng từ năm 1992 đến 1997. Các hạng mục ngoài bãi sông còn có hồ lắng tự nhiên 10ha, kênh dẫn, trạm bơm khai thác với công suất trạm 18 m3/s.

Nước sông được dẫn qua đê vào Hồ Tây, sau đó theo kênh đến cửa cống vào sông Tô Lịch, dài khoảng 4km. Trên sông Tô Lịch có một đập dâng tại hạ lưu cầu Quang để dâng mực nước, tạo dòng chảy, khai thác cảnh quan hai bên bờ sông, giao thông thủy. Tổng mức đầu tư sơ bộ phương án trên gần 496 tỷ đồng, kinh phí vận hành hàng năm khoảng 25 tỷ đồng.

Bộ TN&MT nhận xét phương án của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam có cùng tổng mức đầu tư dự kiến và thời gian thi công như phương án đề xuất của Hà Nội, nhưng lượng nước bổ cập có thể được tối đa là 18 m3/s.

Theo Bộ TN&MT phương án tính toán trên của Viện Khoa học Thủy lợi có thể đáp ứng được mục tiêu phục hồi nguồn nước, tạo cảnh quan, duy trì dòng chảy của sông Tô Lịch.

Trong văn bản, Bộ TN&MT còn đề nghị Hà Nội bổ sung đánh giá nguy cơ gây sạt lở, bồi lắng khu vực sông Hồng nơi cửa lấy nước của trạm bơm đầu mối đảm bảo công trình ổn định lâu dài và lấy nước liên tục trong điều kiện mực nước sông Hồng ngày càng hạ thấp.

Bên cạnh đó, thành phố cần xem xét bổ sung nghiên cứu việc ô nhiễm thứ cấp đến sông Tô Lịch (do sông Hồng có hàm lượng phù sa lớn) và rác thải tại ba đập dâng trên sông trong quá trình vận hành; đồng thời xem xét, bổ sung giải pháp sơ lắng nước sông Hồng trước khi bổ cập vào sông Tô Lịch.

Ngoài ra, việc dẫn nước từ sông Hồng về sông Tô Lịch bằng đường ống áp lực D1200mm dọc theo đường Võ Chí Công với chiều dài khoảng 5,5km cũng cần phải nghiên cứu, có các giải pháp cụ thể để giải quyết các rủi ro như phá hỏng các công trình ngầm trong quá trình thi công; vỡ, tắc đường ống trong quá trình vận hành.