Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ ra 2 nguyên nhân trong việc xử lý, thu gom rác thải

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, 8h00 sáng 07/11, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiếp tục tiến hành Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn.

Điều hành nội dung phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, tiếp nối chương trình, sáng nay Quốc hội sẽ dành 70 phút để tiếp tục chất vấn về nhóm nội dung kinh tế ngành. Do số lượng đại biểu đăng ký chất vấn rất lớn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu chọn một vấn đề tâm đắc và quan trọng nhất để chất vấn, tranh luận, đảm bảo tối đa số lượng đại biểu tham gia chất vấn.

Theo chương trình, từ 8 giờ đến 9 giờ 10 phút, Quốc hội tiếp tục chất vấn các thành viên Chính phủ, trưởng ngành về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến hết Kỳ họp thứ 4 về giám sát chuyên đề, chất vấn đối với các lĩnh vực: Công thương; nông nghiệp và phát triển nông thôn; giao thông vận tải; xây dựng; tài nguyên và môi trường.

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho biết, qua báo cáo hiện nay tỷ lệ về thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt rất cao. Tổng hợp từ nguồn báo cáo của 57/63 địa phương, cụ thể ở đô thị tỷ lệ này đạt 96% vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra là 89%, nông thôn đạt 71%. Tuy nhiên, qua giám sát và thực tế cử tri phản ánh, con số này chưa chuẩn xác, vì hệ thống quy trình phân loại, thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt chưa tốt và thiếu các tiêu chuẩn định mức kinh tế kỹ thuật về vấn đề này. Tại phiên họp thứ 9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 15 đã kết luận: Năm 2022 phải ban hành quy chuẩn tiêu chuẩn kỹ thuật định mức kinh tế kỹ thuật hướng dẫn xử lý rác thải để các địa phương có cơ sở thực hiện. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết kết quả thực hiện, nguyên nhân và giải pháp để giải quyết vấn đề này?

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân về ban hành tiêu chuẩn xử lý rác thải, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, năm 2022 tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên toàn quốc có 67.110 tấn/ngày, trong đó các đô thị là 36.870 tấn, còn khu vực nông thôn là 29.455 tấn. Trong những năm vừa qua, các địa phương cũng đẩy mạnh việc thu gom, xử lý rác thải, được quan tâm trong lĩnh vực này và có nhiều nhà máy đốt rác phát điện hoặc xử lý rác được xây dựng. Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng, thực tế rác thải sinh hoạt như đại biểu trao đổi, theo báo cáo của địa phương là 96% rác thải đô thị, còn là 75% rác thải nông thôn được xử lý. Bộ trưởng nêu rõ, đây là con số được xử lý bằng hình thức chôn lấp.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh chỉ rõ nguyên nhân là do hiện nay khó khăn trong việc kêu gọi xã hội hóa để xử lý, xây dựng các nhà máy xử lý đốt phát điện và phân loại, xử lý rác tại các nhà máy đang còn nhiều khó khăn.

Bởi vì thứ nhất, chúng ta chưa có phân loại rác tại nguồn, chưa làm được triệt để, chưa triển khai làm. Thứ hai, việc các địa phương đủ lượng rác để cho xây dựng các nhà máy cần công suất và lượng rác lớn để xử lý tập trung.

Hiện nay Bộ TNMT đã thực hiện một số giải pháp và thực hiện hướng dẫn như Thông tư 02 của Bộ TNMT. Theo đó, ban hành nội dung, yêu cầu kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với điểm tập kết, trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt; yêu cầu, kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt; hình thức về giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng, thể tích chất thải; phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng với các nhà đầu tư, xử lý chất thải; bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt và có văn bản hướng dẫn các địa phương phân loại rác tại nguồn.

Bộ trưởng Bộ TNMT cho biết, địa phương có thể chủ động phân loại rác tại nguồn từ 3 nguồn chính. Thời gian tới, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương căn cứ vào Hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường quan tâm tập trung để tuyên truyền, vận động nhân dân phân loại rác tại nguồn. Từ đó, chúng ta sẽ có cách xử lý rác thải triệt để. Đồng thời Bộ sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách, quy định các chất thải rắn sinh hoạt trong thời gian tới, trong đó Bộ ưu tiên ban hành Bộ định mức kinh tế kỹ thuật đến năm 2024 về thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Và tiếp tục rà soát ban hành Quy chuẩn quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt.

Tranh luận về việc khai thác cát làm sạt lở bờ sông, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, cần hạn chế tối đa khai thác cát, nhất là ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, kèm theo đó cần đánh giá tác động môi trường, có như vậy mới làm giảm tình trạng sạt lở bờ sông.

Theo đại biểu, bên cạnh tác hại từ việc khai thác cát trái phép mang lại, những mỏ cát cũng ảnh hưởng đến môi trường, ví dụ tại đồng bằng sông Cửu Long, việc khai thác cát tại Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long đã bàn giao mỏ cát về cho chủ đầu tư để chuẩn bị xây dựng công trình cao tốc của đồng bằng sông Cửu Long. Đại biểu lo ngại việc khai thác cát được cấp phép, theo đó cho phép mặt âm lòng đất xuống 10m hoặc 20m nhưng họ khai thác tới 30m - 40m. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, xác minh khó khăn, trong khi đó cát ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long rất hiếm, mà xây dựng đường cao tốc sử dụng tới 54 triệu mét khối, như vậy là quá lớn. Do vậy, cần có giải pháp quản lý và hạn chế khai thác cát để giảm tình trạng sạt lở bờ sông.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn Đồng Tháp về sạt lở đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Bộ TNTMT nêu rõ, thứ nhất là do hiện nay theo đánh giá lượng cát trên sông Tiền, sông Hậu, so với năm 2003, lượng cát hiện giảm đi 70% do hệ thống thượng nguồn của chúng ta xây dựng các đập và hệ thống công trình. Bên cạnh đó, có hiện tượng việc khai thác cát quá công suất, không đúng quy định mặc dù ở đây Bộ đã phân cấp cho địa phương.

Do đó, thời gian tới, Bộ TNMT sẽ đánh giá hệ thống trữ lượng cát của đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời Bộ sẽ phối hợp cùng với các địa phương để triển khai giám sát vấn đề này dù còn nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương rà soát, đánh giá lại, tránh xảy ra tình trạng khai thác cát lậu.