Hàng ngàn người dân vùng quê Sơn Thủy, phường Hoà Hải, quận Ngũ Hành Sơn (TP Đà Nẵng) kêu cứu vì tình cảnh phải chịu đựng, sống tạm bợ kể từ khi dự án Công viên văn hoá lịch sử Ngũ Hành Sơn được phê duyệt quy hoạch năm 2009. Trải qua 10 năm, đến nay, dự án tiếp tục bị “treo”.
Nhiều năm đã trôi qua, đất đai ngày càng bị teo tóp, khiến người dân đành phải bám víu vào số diện tích đất bị bỏ hoang ít ỏi để cải tạo trồng rau xanh. Số hộ còn lại đành đi nơi khác để làm công nhân, phụ hồ, khách sạn…
Vào thời điểm năm 2009, hộ ông V. được kiểm kê toàn bộ diện tích đất, nhà cửa lẫn vườn tược để phục vụ triển khai dự án Công viên văn hoá lịch sử Ngũ Hành Sơn.
“Cầm trên tay bảng tính giá trị đền bù với tổng số tiền sẽ được nhận là hơn 500 triệu đồng đã hơn 9 năm, nhưng gia đình tôi cho tới nay vẫn chưa nhận được một đồng nào. Trong vùng giải toả này, hiện chỉ có chưa tới 10 % số hộ dân may mắn được nhận đủ tiền lẫn đất tái định cư để đi nơi khác, còn khoảng 30% là những trường hợp hộ dân nào nhận được tiền nhưng chưa nhận được đất tái định cư (TĐC). Số còn lại là rơi vào cảnh chưa nhận được tiền cũng như không có đất TĐC, đành cố bám trụ ở chốn cũ này”- ông C. ngậm ngùi.
Đi dọc các tuyến đường bê tông lẫn cát sỏi dẫn vào các khu dân cư nhìn ra bờ sông Cổ Cò cạnh chân núi Kim Sơn vào những ngày này, đập vào mắt chúng tôi là cảnh những dãy nhà cấp bốn nằm san sát đã xuống cấp, cạnh đó là những ngôi nhà bị bỏ hoang, cỏ mọc um tùm.
“Nhà thì còn đó nhưng cửa, đồ đạc đã được họ chuyển đi hết do may mắn được cấp đất TĐC rồi. Chỉ còn chúng tôi còn ở lại đây là khổ thôi. Sống ở một thành phố lớn, lại cạnh danh thắng cấp Quốc gia mà đường xá lại không có tên đường, số nhà”- ông V.T.T, ngụ tổ 2, khối Sơn Thuỷ nói.
Một số ngôi nhà bị bỏ hoang cạnh ngọn núi Kim Sơn, bị ảnh hưởng bởi dự án.
Từ năm 2009, UBND Đà Nẵng đã có Quyết định số 4064/QĐ-UBND về việc phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết Công viên Văn hóa lịch sử Ngũ Hành Sơn. Vị trí quy hoạch thuộc phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn. Hình thái không gian Công viên Văn hóa lịch sử Ngũ Hành Sơn được cấu trúc theo ý tưởng kết nối năm ngọn núi của Ngũ Hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa và Thổ Sơn) với sông Cổ Cò và Biển Đông.
Quy hoạch sử dụng đất được chia làm nhiều khu chức năng khác nhau. Đi cùng với đó là tái cấu trúc không gian làng đá mỹ nghệ Non Nước; hình thành Bảo tàng đá duy nhất tại Việt Nam; hình thành Công viên truyền thuyết Ngũ Hành Sơn; kiến tạo lễ hội Quán Thế Âm lên tầm quốc gia; kết hợp xây dựng Làng hành hương và dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng.
Theo người dân, trước đây, ông Huỳnh Quang Trung, Phó Chủ tịch UBND phường Hoà Hải cho biết, theo quy định tại những khu vực giải toả thì dân không được phép xây dựng vì đã được kiểm kê, áp giá đền bù. Đối với những hộ dân đã được kiểm kê đất và nhà cửa, người dân vẫn phải đóng thuế đất hàng năm theo quy định do họ vẫn đang còn ở và sinh hoạt hàng ngày.
Thống kê sơ bộ cho thấy, có đến hàng ngàn hộ dân trên địa bàn phường thuộc diện giải tỏa phải nhường đất đai, công trình nhà cửa để phục vụ dự án Công viên văn hoá lịch sử Ngũ Hành Sơn. Hiện dự án đang bị tạm dừng, chủ đầu tư lại chưa có, cộng với nguồn kinh phí thực hiện quá lớn nên trở thành dự án “treo”.
Viễn cảnh xây dựng một công viên văn hoá lịch sử rộng hơn 100 hecta, có tổng mức đầu tư 2.000 tỷ đồng – được cho là nơi tạo thành không gian văn hoá lịch sử “đặc sắc” cho TP. Đà Nẵng chắc có lẽ đã không còn. Thay vào đó là cảnh sống khốn khổ của hàng trăm hộ dân thuộc diện giải toả “treo” sinh sống ngay bên cạnh chân ngọn núi Kim Sơn, thuộc các tổ 1 và 2, khối Sơn Thuỷ (phường Hoà Hải, quận Ngũ Hành Sơn).
Để có kế sinh nhai qua ngày, những hộ dân nơi đây phải bám víu vào số diện tích đất bị bỏ hoang để cải tạo trồng rau. Số hộ còn lại đành đi nơi khác để làm công nhân, phụ hồ… May mắn nhất là những hộ được chuyển đi nơi khác do đã được “ưu tiên” cấp đất tái định cư (TĐC) để xây nhà.
Đến năm 2016, dự án được UBND TP Đà Nẵng điều chỉnh quy hoạch và giao Sở Xây dựng phối hợp đơn vị liên quan trong việc đề xuất quy hoạch, lập dự án Công viên văn hóa lịch sử Ngũ Hành Sơn, đồng thời tiến hành đấu thầu dự án.
Cũng chính vì thế, viễn cảnh một công viên văn hoá lịch sử hoàng tráng đến nay có lẽ đã không còn. Thay vào đó, gần cả ngàn hộ dân thuộc diện giải toả “treo” sinh sống ngay bên cạnh chân ngọn núi Kim Sơn đang khốn khổ vì “đi không được, ở chẳng xong”.
Phương Linh (t/h)