Đấu thầu xử lý rác ở Cà Mau: Hạn chế nhà thầu bằng những tiêu chí ngoài quy định

Công ty TNHH Saving 105 đang được Chủ đầu tư - Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau giao làm Bên mời thầu tại Gói thầu số 03 Thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt tập trung đến năm 2025 trên địa bàn huyện Ngọc Hiển.

Ngay sau khi phát hành hồ sơ mời thầu (HSMT), Gói thầu ghi nhận một số phản ánh về các tiêu chí đánh giá năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật không phù hợp.

Gói thầu có giá 16,585 tỷ đồng, phát hành HSMT từ ngày 17/2 - 6/3/2024

Ngày 20/2/2024, phản ánh đến Chủ đầu tư, Bên mời thầu và Báo Đấu thầu, một nhà thầu cho rằng, HSMT có nhiều nội dung chưa phù hợp, làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu.

Cụ thể, HSMT quy định 5 vị trí nhân sự chủ chốt bao gồm: cán bộ quản lý chung; cán bộ kỹ thuật quản lý thu gom vận chuyển; cán bộ kỹ thuật quản lý vận hành bãi chôn lấp và xử lý chất thải; cán bộ quản lý, thanh quyết toán, thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; cán bộ phụ trách an toàn, vệ sinh lao động. Các vị trí này đều phải có trình độ đại học trở lên; có chứng nhận huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh môi trường; có chứng nhận vận hành và bảo dưỡng hệ thống quản lý chất thải rắn; có chứng nhận tập huấn phòng ngừa và ứng phó sự cố môi trường; đã từng tham gia thực hiện tối thiểu 2 hợp đồng có tính chất tương tự gói thầu đang xét (thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt); từng nhân sự phải có bản cam kết sẵn sàng có mặt để phỏng vấn nhân sự trong quá trình làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc thương thảo hợp đồng nhằm chứng minh khả năng huy động nhân sự của đơn vị dự thầu. Riêng vị trí cán bộ quản lý chung, HSMT yêu cầu có chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ chỉ huy trưởng công trình.

Nhà thầu cho rằng, các hạng mục công việc mời thầu đều không có yếu tố đặc thù, phức tạp, chỉ cần nhà thầu có kinh nghiệm, quy trình, hệ thống quản lý chất lượng tốt là có thể đáp ứng. Do đó, việc HSMT yêu cầu các vị trí nhân sự chủ chốt cùng lúc phải đáp ứng nhiều loại chứng chỉ/chứng nhận, trong đó có những chứng chỉ không liên quan đến vị trí mà nhân sự đảm nhận (chứng nhận huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh môi trường đối với cán bộ thanh quyết toán) hoặc chứng chỉ không được pháp luật chuyên ngành quy định (chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ chỉ huy trưởng công trình đối với cán bộ quản lý) là hành vi hạn chế cạnh tranh.

“Gói thầu được đấu thầu qua mạng, mọi công tác lựa chọn nhà thầu đều được thực hiện trên môi trường mạng, song HSMT lại yêu cầu các nhân sự phải cam kết trình diện trước Chủ đầu tư/Bên mời thầu trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu (nếu được yêu cầu), là vi phạm nguyên tắc lựa chọn nhà thầu qua mạng, ảnh hưởng đến tính minh bạch, cạnh tranh tại cuộc thầu”, Nhà thầu phân tích.

Cũng theo Nhà thầu, việc HSMT yêu cầu 34 công nhân (30 công nhân kỹ thuật và 4 công nhân điều kiển xe máy, thiết bị) phải kê khai bằng cấp, cam kết, hợp đồng lao động… là gây hạn chế cạnh tranh.

Ngoài ra, HSMT yêu cầu về thiết bị cao hơn rất nhiều so với định mức chuyên ngành cũng như yêu cầu thực tế. Đơn cử, HSMT yêu cầu máy ủi công suất ≥ 110 CV (số lượng: 2 xe), máy đào dung tích gàu ≥ 0,8 m3 (số lượng: 2 xe). Trong khi đó, theo Quyết định số 592/QĐ-BXD ngày 30/5/2014 về việc công bố định mức dự toán thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn đô thị, đối với công tác vận hành bãi chôn lấp và xử lý chất thải sinh hoạt công suất bãi ≤ 500 tấn/ngày yêu cầu máy ủi là 0,0025 ca/tấn; máy đào là 0,001 ca/tấn. Theo tính toán, thực tế chỉ cần huy động 1 xe ủi là có thể vận hành ổn định (máy đào không cần huy động liên tục mà để cho nhà thầu chủ động điều động theo nhu cầu phát sinh).

Cá biệt, tại tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, HSMT yêu cầu nhà thầu phải khảo sát hiện trường (có hình ảnh và ghi chú hình ảnh từng tuyến đường thu gom, vận chuyển và khu xử lý). Yêu cầu này được nhà thầu cho rằng, mang nặng tính hình thức, hạn chế sự tham gia các nhà thầu ở địa phương khác.

Ngày 21/2/2024, thông tin với phóng viên, đại diện Công ty TNHH Saving 105 cho biết, Bên mời thầu đang tiến hành kiểm tra, rà soát và sẽ có văn bản báo cáo, tham mưu Chủ đầu tư tiếp thu điều chỉnh HSMT nếu nhận thấy các nội dung phản ánh là có cơ sở.

Điều 37 Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT về lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng có quy định

1. Năm 2022:

a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

b) Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng gói thầu đạt tối thiểu 80% số lượng gói thầu và tối thiểu 70% tổng giá trị gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ.

2. Năm 2023:

a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa (bao gồm thuốc), xây lắp, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 200 tỷ đồng, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

b) Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng gói thầu đạt tối thiểu 90% số lượng gói thầu và tối thiểu 80% tổng giá trị gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ.

3. Từ năm 2024 trở đi:

a) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa (bao gồm thuốc), xây lắp, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 500 tỷ đồng, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

b) Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng gói thầu đạt tối thiểu 95% số lượng gói thầu và tối thiểu 90% tổng giá trị gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ;

c) Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, trừ gói thầu hỗn hợp, gói thầu áp dụng phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, hai giai đoạn hai túi hồ sơ.

Theo chuyên gia đấu thầu, Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT do Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng ký ngày ngày 31/5/2022 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chỉ rõ các hành vi hạn chế cạnh tranh, trong đó có các hành vi như: yêu cầu khảo sát hiện trường hoặc yêu cầu chứng minh việc đã khảo sát hiện trường; yêu cầu các dạng chứng chỉ/chứng nhận mà pháp luật chuyên ngành không có quy định; hoặc quy định các tiêu chuẩn nhân sự, thiết bị, kỹ thuật cao hơn yêu cầu của gói thầu...

Việc bên mời thầu thêm vào HSMT các tiêu chí vi phạm quy định như trên sẽ ảnh hưởng đến tính minh bạch, cạnh tranh tại cuộc thầu.