Biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long đối mặt xâm nhập mặn nghiêm trọng: Cần giải pháp ứng phó linh hoạt, kịp thời

Phúc Minh • 21/04/2025 18:00

Đồng bằng sông Cửu Long đang hứng chịu đợt xâm nhập mặn nghiêm trọng trong mùa khô năm 2025, đe dọa sản xuất nông nghiệp và đời sống hàng triệu người dân. Các chuyên gia cảnh báo nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời và bền vững, vựa lúa lớn nhất cả nước có thể đối mặt với nguy cơ suy thoái dài hạn.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, dòng chảy mùa khô năm nay về đồng bằng tiếp tục ở mức thấp, tạo điều kiện để nước mặn xâm nhập sâu vào nội đồng. Ông Phùng Tiến Dũng, Trưởng phòng Dự báo thủy văn, cho biết ranh mặn 4‰ – ngưỡng không còn phù hợp cho sản xuất nông nghiệp – đã lấn sâu từ 40 đến 55 km tại các cửa sông lớn như Vàm Cỏ Đông, Cửa Đại, Cổ Chiên... so với năm trước tăng từ 1 đến 3 km.

Dự báo, các đợt xâm nhập mặn sẽ đạt đỉnh vào các thời điểm: 10–16/2, 27/2–4/3 trên sông Cửu Long; 10–15/3, 29/3–2/4 và 27/4–1/5 trên hệ thống sông Vàm Cỏ và Cái Lớn. Nhiều công trình thủy lợi cách biển 30–40 km đã gặp khó trong việc lấy nước ngọt, đặc biệt trong các kỳ triều cường.

TS. Nguyễn Văn Hồng (Đại học Cần Thơ) nhận định: “Xâm nhập mặn năm nay là hồi chuông cảnh tỉnh về sự bất ổn của hệ sinh thái sông Mekong. Nếu không kịp thời có chiến lược thích ứng linh hoạt, bài toán không chỉ là mất mùa mà còn là sự sống còn của toàn vùng.”

Để ứng phó, các chuyên gia khuyến cáo địa phương cần theo dõi sát các bản tin khí tượng, vận hành linh hoạt các công trình thủy lợi và tích trữ nước ngọt vào thời điểm triều thấp. Ông Trần Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Thủy lợi, nhấn mạnh vai trò của người dân và chính quyền cơ sở trong việc xây dựng các mô hình trữ nước tại chỗ, như ao trữ, đê bao – giải pháp đang phát huy hiệu quả tại nhiều nơi như huyện An Biên (Kiên Giang).

Về phía Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 15/CĐ-TTg, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương Đồng bằng sông Cửu Long – TP.HCM triển khai quyết liệt các biện pháp bảo đảm nước sinh hoạt, sản xuất và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong điều tiết nguồn nước.

Trong bối cảnh xâm nhập mặn đang ngày càng ăn sâu, Đồng bằng sông Cửu Long cần sự vào cuộc quyết liệt từ cả trung ương lẫn địa phương, từ người dân đến các nhà khoa học. Không chỉ là cuộc chiến với nước mặn, đây còn là thách thức về quản trị tài nguyên, quy hoạch phát triển và thích ứng với biến đổi khí hậu – để một trong những vựa lúa lớn nhất Việt Nam không trở thành "vùng đất khát" trong tương lai.