Giới khoa học lý giải vì sao Trái Đất ấm lên làm bão ngày càng dữ dội

Ông Ben Clarke, chuyên gia tại Viện Grantham về Biến đổi khí hậu và Môi trường (London), nhận định: Nhiệt độ mặt nước biển ở tây bắc Thái Bình Dương và Biển Đông đang ấm lên bất thường, tạo điều kiện để bão Kalmaegi đạt cường độ lớn. Sự tăng nhiệt này là biểu hiện rõ ràng của quá trình ấm lên toàn cầu do con người gây ra.

Theo ông Clarke, dù khó quy trách nhiệm cho biến đổi khí hậu trong từng hiện tượng đơn lẻ, nhưng về nguyên tắc, biển ấm hơn sẽ làm tăng bay hơi, cung cấp thêm “nhiên liệu” cho các xoáy thuận nhiệt đới phát triển mạnh hơn và mang theo lượng mưa lớn hơn.

Nhà nghiên cứu Gianmarco Mengaldo tại Đại học Quốc gia Singapore cũng cho rằng biến đổi khí hậu không khiến bão xuất hiện nhiều hơn, nhưng khiến tỷ lệ bão mạnh tăng lên. Khi đại dương ấm hơn và không khí chứa nhiều hơi ẩm hơn, khả năng xuất hiện những cơn bão có sức gió dữ dội, lượng mưa cực lớn sẽ cao hơn.

Ông Mengaldo là đồng tác giả nghiên cứu về vai trò của biến đổi khí hậu trong cơn bão Ragasa hồi tháng 9. Kết quả cho thấy xu hướng ngày càng rõ: Bão ít hơn nhưng mạnh hơn.

Thực tế, Philippines – quốc gia nằm trên “tâm bão” của Thái Bình Dương đang chứng kiến xu hướng này. Năm ngoái, nước này hứng chịu 6 cơn bão chết người chỉ trong vòng một tháng; riêng tháng 11 năm nay đã có 4 xoáy thuận phát triển gần như cùng lúc – hiện tượng hiếm gặp trước đây.

Tiến sĩ Drubajyoti Samanta, chuyên gia khí hậu tại Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), cho biết, ngay cả khi số lượng bão không tăng mạnh, việc chúng xuất hiện gần nhau hơn khiến khả năng tàn phá cộng hưởng cũng tăng lên. Theo ông, Kalmaegi là lời cảnh báo rõ ràng về mô hình rủi ro mới, nơi những cơn bão nối tiếp nhau có thể gây hậu quả gấp nhiều lần từng cơn riêng lẻ.

Nhà nghiên cứu Feng Xiangbo tại Đại học Reading (Anh) nhận xét, dù Kalmaegi không phải là cơn bão mạnh nhất trong năm, song tác động của nó lại cộng hưởng với chuỗi thời tiết cực đoan kéo dài nhiều tháng qua. Khi đất đã bão hòa, sông ngòi đầy nước và hạ tầng suy yếu, chỉ cần một cơn bão trung bình cũng có thể kích hoạt thảm họa.

Cả hai chuyên gia Feng Xiangbo và Gianmarco Mengaldo đều cảnh báo rằng phạm vi ảnh hưởng của bão đang mở rộng, do nước biển dâng và “dấu chân” của sóng lớn ngày càng lan xa. Những vùng ven biển vốn ít chịu tác động trước đây, trong đó có thềm lục địa ven biển nông của Việt Nam, có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn trong tương lai gần.

Các chuyên gia thống nhất rằng biến đổi khí hậu không chỉ làm thay đổi cường độ và tần suất bão, mà còn thay đổi quỹ đạo và vùng hình thành, khiến công tác dự báo và ứng phó trở nên khó khăn hơn. Họ kêu gọi các quốc gia ven biển Đông Nam Á tăng cường nghiên cứu, đầu tư hạ tầng chống chịu và chủ động thích ứng trong kỷ nguyên thời tiết cực đoan đang ngày càng rõ rệt.

Bão Kalmaegi gây thiệt hại gần 7.200 tỷ đồng, 8 người chết và mất tích