Hà Tĩnh: Thiếu nước, hàng trăm ha đất nông nghiệp ở Cẩm Xuyên bị bỏ hoang

Cánh đồng Cửa Trại, Khe Nẩy và Tháng Mười thuộc thôn Hưng Trung, xã Cẩm Hưng (Cẩm Xuyên) thời điểm này vẫn trơ gốc rạ của vụ xuân trước. Nền đất nứt nẻ, cây cỏ héo khô. Từ nhiều năm nay, sản xuất ở 3 xứ đồng này gặp rất nhiều khó khăn do không có công trình thủy lợi đi qua. Hằng năm, người dân chỉ làm được mỗi vụ xuân nhờ thời tiết có mưa. Còn đến vụ hè thu, hạn hán, thiếu nước khiến cho đồng ruộng bị bỏ hoang.

Ông Nguyễn Đình Đường - Trưởng thôn Hưng Trung, xã Cẩm Hưng chia sẻ: “3 cánh đồng Cửa Trại, Khe Nẩy và Tháng Mười có diện tích khoảng 50ha, cách kênh tưới N2 Kẻ Gỗ khoảng hơn 200m nhưng do không có kênh nhánh dẫn nước về nên việc gieo cấy vụ lúa hè thu gần như bất khả kháng. Những năm trước, xã đã từng chuyển đổi từ sản xuất lúa sang trồng các loại cây khác như: mía, khoai... Tuy nhiên, do không có công trình thủy lợi nên hạn hán thì thiếu nước, mưa to lại ngập lụt, trồng loại cây nào cũng không thành công.

Mấy năm nay, vào vụ hè thu, toàn bộ diện tích của 3 cánh đồng này gần như để đất hoang, làm bãi chăn thả trâu bò. Biết là lãng phí tài nguyên đất nhưng địa phương vẫn chưa tìm ra giải pháp chuyển đổi thích hợp. Nếu được các cấp quan tâm đầu tư công trình thủy lợi, dẫn nước tưới về ruộng thì sản xuất sẽ hiệu quả, đời sống bà con cũng được nâng lên”.

Cùng chung tình cảnh thiếu nước do không có hệ thống kênh mương nội đồng, bà con nông dân các thôn: Tiến Thắng, Sơn Nam, Sơn Trung của xã Cẩm Thịnh (Cẩm Xuyên) cũng phải bỏ hoang gần 100ha đất nông nghiệp trong vụ sản xuất hè thu. Người dân nơi đây gọi khu vực này là vùng “tử địa” vì mỗi năm chỉ canh tác được mỗi vụ xuân.

“Gia đình tôi có 1,5 mẫu lúa nằm trong vùng đồng “tử địa”, chỉ sản xuất được vụ xuân, còn vụ hè thu thì chịu thua. Diện tích nhiều nhưng chỉ sản xuất được 1 vụ nên hiệu quả kinh tế không cao. Hi vọng thời gian tới, chính quyền địa phương nghiên cứu phương án, đưa vào các giống cây, con phù hợp để bà con nông dân tăng gia sản xuất, nâng cao thu nhập” - anh Hà Văn Lợi, thôn Tiến Thắng, xã Cẩm Thịnh cho biết.

Được biết, để khắc phục thực trạng trên, tại các địa phương, một số người dân đã chủ động chuyển đổi từ trồng lúa sang sản xuất các loại cây trồng cạn như: lạc, vừng, khoai… Tuy nhiên, việc chuyển đổi chỉ mang tính tự phát, chưa được tổ chức bài bản để bố trí vào kế hoạch sản xuất của địa phương.

Ông Nguyễn Hữu Thịnh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Cẩm Thịnh cho biết: “Xã đang xây dựng kế hoạch chuyển đổi các diện tích gặp khó khăn về nguồn nước trong hè thu sang trồng vừng. Dự kiến, đầu tháng 7 này sẽ xuống giống; trước mắt, xã hỗ trợ kinh phí thuê máy làm đất và hỗ trợ giống để sản xuất thử khoảng 20 ha. Nếu hiệu quả thì năm sau chúng tôi sẽ nhân rộng, chuyển đổi toàn bộ diện tích cao cạn sang trồng vừng trong vụ hè thu”.

Theo thống kê sơ bộ của Phòng NN&PTNT huyện Cẩm Xuyên, vụ hè thu năm 2023, toàn huyện có khoảng gần 400 ha diện tích lúa không thể sản xuất do thiếu nước, tập trung ở các xã: Cẩm Thịnh, Cẩm Hưng, Cẩm Sơn, Cẩm Lạc… Để giải bài toán đất sản xuất bị bỏ hoang ở các xã vùng thượng các kênh tưới, vùng “tử địa”, thiết nghĩ, huyện Cẩm Xuyên cần có giải pháp lựa chọn, đưa vào thử nghiệm các loại cây trồng chịu hạn tốt, phù hợp với tự nhiên, thổ nhưỡng để chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong vụ hè thu nhằm tạo điều kiện cho bà con nông dân phủ kín diện tích sản xuất.

Cùng với đó, địa phương cần quan tâm đầu tư công trình thủy lợi, kênh mương nội đồng và trạm bơm để dẫn nước khi hạn hán và tiêu thoát nước khi lũ lụt nhằm đảm bảo hiệu quả sản xuất, nâng cao thu nhập cho người nông dân.