Hướng tới 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Hành trình ghi dấu lịch sử và khát vọng phát triển

Khởi nguồn từ một tầm nhìn chiến lược

Ngày 21 tháng 6 năm 1925, tờ báo Thanh Niên, do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (Chủ tịch Hồ Chí Minh) sáng lập, ra số đầu tiên tại Quảng Châu (Trung Quốc). Đây không chỉ là dấu mốc khai sinh BCCM Việt Nam mà còn là công cụ tuyên truyền, giáo dục, cổ vũ lòng yêu nước, hun đúc tinh thần cách mạng cho nhân dân Việt Nam. Với tầm nhìn xa trông rộng, Nguyễn Ái Quốc đã nhận thức sâu sắc vai trò của báo chí như một phương tiện hữu hiệu để truyền bá tư tưởng cách mạng, tổ chức lực lượng và hướng tới mục tiêu giành độc lập dân tộc. Người từng khẳng định vai trò chiến lược của báo chí trong sự nghiệp cách mạng: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ.”

Với Người, BCCM không chỉ là phương tiện thông tin mà còn là vũ khí để tổ chức, tuyên truyền, giáo dục quần chúng. Qua các ấn phẩm báo chí như Thanh Niên, Đường Kách Mệnh, Việt Nam Độc Lập, Hồ Chí Minh đã lan tỏa ngọn lửa yêu nước, hun đúc ý chí đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Người cũng nhấn mạnh báo chí phải gắn bó chặt chẽ với đời sống nhân dân: “Báo chí của ta không phải để làm đồ trang sức, mà là để phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân.”

Vũ khí sắc bén của lòng yêu nước

Trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, BCCM là "người lính tiên phong" trên mặt trận thông tin, đóng vai trò quan trọng trong việc khơi dậy lòng yêu nước, cổ vũ tinh thần chiến đấu và đoàn kết toàn dân. Từ các tờ báo như Cờ Giải Phóng, Nhân Dân, Quân Đội Nhân Dân, đến các cơ quan báo chí địa phương, tất cả đều gắn bó mật thiết với phong trào cách mạng, trở thành những người bạn đồng hành của quân và dân ta.

Những bài viết, bản tin trong thời kỳ này không chỉ khơi dậy tinh thần yêu nước, động viên nhân dân mà còn góp phần vạch trần âm mưu, tội ác của thực dân, đế quốc. BCCM đã trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ, cổ vũ quân và dân ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách để tiến tới thắng lợi.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh tính trung thực, khách quan của báo chí, coi đó là nền tảng để xây dựng niềm tin nơi độc giả: “Viết cái gì? Viết cho ai? Viết như thế nào? Phải luôn nhớ rằng mục đích của báo chí là nói đúng sự thật, nói cái gì ích lợi cho dân.”

Lời dạy này đã trở thành kim chỉ nam cho các nhà báo cách mạng trong thời chiến. Họ không quản gian khổ, thậm chí hy sinh tính mạng để đưa những thông tin trung thực và đầy cảm hứng đến với nhân dân, góp phần cổ vũ tinh thần và ý chí chiến đấu.

Bước chuyển mình trong thời kỳ đổi mới

Sau ngày đất nước thống nhất, đặc biệt từ năm 1986 khi Việt Nam bước vào công cuộc Đổi mới, BCCM đã chuyển mình mạnh mẽ để đáp ứng những yêu cầu mới của xã hội. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự bùng nổ của công nghệ thông tin, BCCM Việt Nam không chỉ làm nhiệm vụ thông tin tuyên truyền mà còn trở thành kênh phản biện xã hội, cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần khẳng định vai trò quan trọng của báo chí trong giai đoạn này: “Báo chí phải là nhịp cầu nối liền Đảng, Nhà nước với nhân dân, lắng nghe tiếng nói của dân, phát hiện những vấn đề còn bất cập và phản ánh khách quan, trung thực.”

BCCM trong thời kỳ Đổi mới đã tiên phong trong việc đưa thông tin về các chính sách cải cách kinh tế, giáo dục, y tế, đồng thời vạch trần những bất cập, tiêu cực trong xã hội. Đây cũng là giai đoạn đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình báo chí với sự ra đời của truyền hình, phát thanh, báo điện tử.

Những thách thức mới trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh kỷ nguyên số, BCCM Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn: sự bùng nổ của mạng xã hội, sự lan truyền của tin giả, và áp lực cạnh tranh với các nền tảng truyền thông phi chính thống. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để BCCM đổi mới và khẳng định vai trò tiên phong.

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Báo chí phải đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại, khai thác tối đa tiềm năng của kỷ nguyên số để mở rộng phạm vi tiếp cận và nâng cao chất lượng thông tin”.

Báo chí không chỉ là người đưa tin mà còn phải trở thành “người gác cổng thông tin”, đảm bảo tính chính xác, khách quan và định hướng dư luận. Điều này đòi hỏi đội ngũ nhà báo phải không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp.

Hồ Chí Minh cũng từng căn dặn: “Báo chí cũng cần phải phê bình và tự phê bình. Có thế, báo chí mới tiến bộ.”

Điều này nhấn mạnh rằng báo chí không chỉ giám sát xã hội mà chính bản thân nó cũng cần tự đổi mới, khắc phục những hạn chế để phục vụ tốt hơn.

Đạo đức nghề nghiệp là cốt lõi của người làm báo cách mạng

Một trong những yêu cầu lớn nhất mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra cho người làm báo là phải giữ vững đạo đức nghề nghiệp: “Người làm báo cần phải nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, luôn đặt lợi ích của dân tộc và cách mạng lên trên hết.”

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng từng nói: “Đạo đức nghề nghiệp là yếu tố cốt lõi quyết định uy tín của báo chí. Người làm báo cách mạng phải đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết, tránh xa những cám dỗ từ lợi ích cá nhân.”

Những lời dạy này nhắc nhở mỗi nhà báo cách mạng phải luôn trung thực, trách nhiệm và tận tâm với công việc. Đạo đức không chỉ là nguyên tắc nghề nghiệp mà còn là giá trị nền tảng giúp báo chí giữ vững niềm tin nơi công chúng.

Hướng tới kỷ niệm 100 năm ngày BCCM Việt Nam là dịp để nhìn lại hành trình lịch sử vẻ vang, đồng thời đặt ra những mục tiêu phát triển cho tương lai. Trong bối cảnh thế giới không ngừng thay đổi, BCCM cần tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng nội dung và đạo đức nghề nghiệp để giữ vững vai trò dẫn dắt dư luận, đồng hành cùng dân tộc. Đó là việc tăng cường hiệu quả thông tin thông qua ứng dụng công nghệ số, phát triển các nền tảng truyền thông hiện đại, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data); là việc nâng cao chất lượng nhân lực, đào tạo đội ngũ nhà báo vừa giỏi chuyên môn, vừa có đạo đức nghề nghiệp; Thúc đẩy vai trò phản biện xã hội, là cầu nối giữa nhân dân và chính quyền, đồng thời thực hiện tốt chức năng giám sát, phê bình và tăng cường hội nhập quốc tế, đưa báo chí Việt Nam vươn ra thế giới, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.

Phát biểu tại Hội nghị Báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 diễn ra ngày 16/12/2024 tại TP Cần Thơ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu các cơ quan báo chí cần tiếp tục tuyên truyền sâu sắc, toàn diện, kịp thời các chỉ thị, nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tư tưởng chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

100 năm BCCM Việt Nam là hành trình đầy tự hào với nhiều dấu ấn lịch sử của BCCM Việt Nam. Từ những ngày đầu gian khó, BCCM đã trở thành một phần không thể thiếu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Hướng tới tương lai, BCCM Việt Nam cần tiếp tục phát huy truyền thống, nỗ lực đổi mới để giữ vững vai trò tiên phong trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước.