Làm gì để cải thiện chất lượng không khí Hà Nội?

Ngày 23/2, UBND TP Hà Nội phối hợp với Ngân hàng thế giới (WB) tổ chức Hội thảo quản lý chất lượng không khí tại TP. Hà Nội “từ cam kết tới hành động”.

Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, thời gian qua, chất lượng cuộc sống của người dân thành phố đang đối mặt với những tác động tiêu cực do ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu.

Theo thống kê, dân số tại Hà Nội có khoảng 9 triệu người, trong đó dân số đô thị chiếm hơn 40%. Toàn thành phố có 17 khu công nghiệp; khoảng 806 làng có nghề, trong đó có 318 làng nghề được công nhận; hơn 7 triệu xe gắn máy và hơn 600.000 ô tô… Đây chính là nguồn phát thải khí nhà kính gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt ô nhiễm không khí ngày càng tăng.

Trước thực trạng đó, thành phố Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hạn chế nguồn phát sinh chất gây ô nhiễm không khí, như: Vận hành hệ thống 35 trạm quan trắc không khí tự động, giám sát chất lượng môi trường khí thải; triển khai chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn; chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý cơ sở sản xuất, công trình xây dựng gây bụi bẩn; tăng cường tưới nước rửa đường, thu gom rác thải… nhằm hạn chế phát sinh ô nhiễm.

Thành phố giao Sở Tài nguyên và Môi trường triển khai nhiệm vụ xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cho thành phố theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Trên cơ sở đó, Sở tiến hành kiểm kê, lượng hóa nguồn ô nhiễm không khí và đưa ra giải pháp phù hợp về chính sách, công nghệ và điều kiện, năng lực của địa phương…

Để góp phần cải thiện chất lượng môi trường không khí trên địa bàn thành phố Hà Nội, bà Carolyn Turk, Giám đốc Ngân hàng thế giới tại Việt Nam, cho rằng chính quyền cần thực thi hiệu quả lệnh cấm đốt rác, phế phẩm nông nghiệp ngoài trời như việc đốt rơm rạ ở ngoại thành.

Với mong muốn đó, bà Carolyn Turk đã đưa ra 5 khuyến nghị để giảm ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Cụ thể:

Thứ nhất, Hà Nội cần thực thi hiệu quả lệnh cấm đốt rác, phế phẩm nông nghiệp ngoài trời, hỗ trợ quản lý tốt hơn phế thải nông nghiệp (như việc đốt rơm rạ) và có các biện pháp giảm bụi đường phố.

Thứ hai là thành phố cần thực thi các tiêu chuẩn kiểm soát khí thải xe máy, ôtô; thúc đẩy giao thông công cộng, đẩy mạnh phát triển xe điện, có thể hình thành các khu vực kiểm soát phát thải trong thành phố.

Thứ ba, Hà Nội cần xây dựng chiến lược quản lý chất thải bền vững để đảm bảo loại bỏ việc đốt rác ngoài trời, tăng tỷ lệ thu gom, phân loại và tái chế; thu hồi khí mê tan tại các bãi chôn lấp,...

Thứ tư, chính quyền thành phố cần có giải pháp giải quyết nguồn phát thải amoni từ hoạt động nông nghiệp, sử dụng phân bón vô cơ.

Thứ năm, Hà Nội cần tăng tiêu chuẩn phát thải cho các nhà máy điện và ngành công nghiệp, tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo, phù hợp với cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP26 về đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050; hỗ trợ giảm sử dụng than đá tại các làng nghề.

Ngoài ra, để cải thiện hiệu quả chất lượng không khí, bà Carolyn Turk cũng lưu ý tới việc trong quá trình triển khai, chính quyền Hà Nội cần có sự phối hợp với các tỉnh trong khu vực và ở cấp quốc gia.

“Ngân hàng thế giới sẵn sàng tăng cường các cam kết hỗ trợ thành phố Hà Nội giải quyết các vấn đề môi trường của thành phố để xây dựng một Hà Nội ngày càng xanh, sạch, đẹp hơn,” bà Carolyn Turk nói.

Trước đó, trong bản công bố kết quả thực hiện Bộ chỉ số đánh giá kết quả bảo vệ môi trường của 63 tỉnh/TP năm 2021 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, với chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người dân về chất lượng môi trường sống, Hà Nội trong Top 5 địa phương có mức độ hài lòng thấp nhất, cùng với Bắc Kạn, Hà Giang, Vĩnh Phúc và Bình Phước

Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, Việt Nam hiện còn thiếu các nghiên cứu về ô nhiễm không khí, giải pháp hiện nay chủ yếu vẫn chỉ là... chờ mưa.

Và “điệp khúc” ô nhiễm không khí theo mùa sẽ còn tái diễn nếu không có các biện pháp kiểm soát nguồn phát thải hiệu quả. "Mưa chỉ giải quyết được tức thời tình trạng ô nhiễm thôi. Các cấp phải ngồi lại cùng các biện pháp để giảm thiểu: hạn chế phương tiện giao thông như thế nào? Nhiều người có đốt rác hay không? Thế rồi các cơ sở sản xuất, các làng nghề ví dụ tái chế giấy, kim loại, nhựa,… Phải làm cương quyết mới mong hạn chế được phần nào", TS Tùng nhấn mạnh.