Lễ Phật Đản 2024 vào ngày nào? Ý nghĩa của ngày lễ Phật Đản

Lễ Phật Đản là gì? 

Lễ Phật Đản chính là ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni chào đời tại vườn Lâm Tỳ Ni, tiếng Pali gọi là Vesak, tiếng Phạn là Vaisakha. 

Trước năm 1959, các nước Đông Á thường tổ chức ngày lễ Phật Đản vào ngày 8/4 Âm lịch. Tuy nhiên, tại Đại hội Phật giáo thế giới lần đầu tiên tại Colombo tổ chức ngày 25/5 đến 8/6/1950 thì 26 nước thành viên đã thống nhất ngày lễ Phật Đản quốc tế chính là ngày rằm tháng Tư Âm lịch hằng năm.

Từ năm 1999, ngày lễ Phật Đản đã được Liên Hiệp Quốc công nhận là một ngày lễ hội văn hóa tâm linh thế giới.

Tại Việt Nam, Lễ Phật Đản 2024 sẽ tổ chức từ thứ 4 ngày 15/5, tức thứ 4 ngày 22/5 Dương lịch.

Nguồn gốc ngày lễ Phật Đản

Theo truyền thuyết Phật giáo, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni xuất thân là Thái tử Tất Đạt Đa, dòng họ Cồ Đàm, vương tộc Thích Ca. Ngài được cho là sinh vào ngày rằm tháng tư âm lịch năm 624 trước Tây lịch (theo lý giải của phái Nam tông), mùng 8/4 âm lịch (theo lý giải của phái theo Bắc tông) tại vườn Lâm Tỳ Ni – nơi nằm giữa Ca Tỳ La Vệ và Devadaha ở Nepal.

Ngài đã trải qua quá trình ngộ đạo và tu hành khổ hạnh đã xuất thần thành Phật, giảng đạo khắp bốn phương, độ hóa chúng sinh, truyền bá Phật giáo rộng khắp. Để tưởng nhớ công đức của Ngài, ngày 8/4 hàng năm đã trở thành ngày lễ Phật Đản. 

Theo Phật giáo Nam Tông và Phật giáo Tây Tạng thì ngày này là ngày Tam Hiệp (kỷ niệm Phật đản, Phật thành đạo và Phật nhập Niết Bàn). Ngày Phật Đản hay là lễ Vesak, Tam Hiệp được kỷ niệm vào các ngày khác nhau, tùy theo quốc gia. Tuy nhiên theo Phật giáo Bắc Tông và ảnh hưởng của Phật giáo Trung Hoa thì ngày này là ngày kỷ niệm ngày sinh của đức Phật Thích Ca.

Một số quốc gia có Phật tử chịu ảnh hưởng Phật giáo Bắc Tông (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam) thường tổ chức ngày lễ Phật đản vào ngày mùng 8 tháng 4 âm lịch. Các quốc gia theo Nam Tông thường tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng 4 âm lịch hay là ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch. Sau đó, tại Đại hội Phật giáo thế giới lần đầu tiên, các phái đoàn đến từ 26 quốc gia là thành viên mới thống nhất ngày Phật đản quốc tế là ngày rằm tháng Tư âm lịch.

Ý nghĩa của ngày lễ Phật Đản

Ngày lễ Phật Đản rất quan trọng đối với các nước theo đạo Phật nói chung và những người theo tôn giáo Phật giáo nói riêng. Đây là ngày nghỉ lễ tại một số Quốc gia như Thái Lan, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Campuchia,Nepal, Sri Lanka,...

Vào những ngày này, các phật tử thường sẽ thực hiện các việc nhằm mục đích vinh danh tam bảo là Phật, Pháp và Tăng. Các hình thức diễn ra như tăng hoa, dâng hương hoặc nghe thuyết giảng phật pháp. Đồng thời các Phật tử còn thực hiện việc từ thiện, tặng quà hoặc phóng sinh,...

Ngày lễ Phật Đản là ngày có ý nghĩa đặc biệt, mang lại niềm vui có nhiều người. Những người có tâm thì thường sẽ làm những việc tốt để tích đức và phổ độ chúng sinh. Còn những người có hoàn cảnh khó khăn sẽ được giúp đỡ và được mọi người chia sẻ niềm vui. 

Đặc biệt tại một số quốc gia, trong ngày lễ Phật Đản, các hoạt động bán thịt và sát sinh hoặc bán rượu được nghiêm cấm. Điển hình như tại Sri Lanka, các cửa hàng giát mổ sẽ được chính phủ nghiêm cấm và bắt buộc phải đóng cửa vào những ngày này. 

Các loại động vật như chim, cá, thú hoang, côn trùng cũng được mọi người phóng sinh như là một sự giải thoát. Đây được cho là sự trả tự do cho các con vật bị cầm tù hoặc tra tấn. Trong những ngày này, các loại động vật sẽ hạn chế bị giết mổ nhất có thể và hầu hết sẽ được thả tự do.

Tại một số quốc gia khác, người dân sẽ thực hiện các nghi thức của địa phương cụ thể như ăn chay, niệm phật và làm nhiều điều tốt. Tại các Quốc gia như Ấn Độ và Nepal người dân sẽ mặc trang phục màu trắng và lên tịnh xá ăn chay, niệm phật. Còn ở hầu hết các Quốc gia tại Châu á đều có các lễ hội như thả đèn hoa đăng cầu nguyện, diễu hành xe hoa và thực hiện nghi lễ tụng niệm một cách trang trọng. Tại Hàn Quốc còn tổ chức lễ hội đèn hoa sen diễn ra tại Yeon Deung Hoe.