Nghệ An: Tác nhân gây cá chết bất thường ở suối Nậm Huống là Công ty TNHH Thiếc Hà An

Đây là một trong nhiều nội dung thể hiện trong kết luận của đoàn công tác khi tiến hành kiểm tra, xử lý vụ việc cá chết bất thường trên suối Nậm Huống theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 5603/UBND-NN ngày 4/7/2024. Thành viên đoàn công tác gồm đại diện Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Nghệ An; Phòng Khoáng sản Sở Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp; Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường (đơn vị thực hiện nhiệm vụ phân tích mẫu môi trường); UBND huyện Quỳ Hợp và lãnh đạo UBND hai xã Châu Thành, Châu Hồng.

Trước buổi làm việc, đoàn thực hiện kiểm tra thực tế tại khu vực suối Nậm Huống, bản Cải (xã Châu Thành), là nơi có phản ánh nước đục, cá chết đến khu vực thượng nguồn.

Qua kiểm tra hiện trường, Công ty TNHH Thiếc Hà An đang ngừng hoạt động. Tuy nhiên xác định, công ty này đã điều chỉnh mặt bằng tổng thể dự án khai thác mỏ thiếc (xây dựng thêm bãi thải quặng đuôi, khu xử lý nước thải sau tuyển, xưởng tuyển...) nhưng chưa báo cáo cơ quan có thẩm quyền để được xem xét, phê duyệt điều chỉnh.

Công ty TNHH Thiếc Hà An không tái sử dụng nước thải từ hầm lò như nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt và Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường trước khi vận hành chính thức. Thay vào đó, đã bơm lắng lọc sơ bộ trước khi thải vào hang casto và để tự chảy ra điểm đầu suối Bắc, nhập vào suối Nậm Huống tại cầu tràn Trung Thành, xã Châu Thành.

Hành vi bơm nước thải hầm lò thải vào hang casto, sau đó tự chảy ra đầu nguồn Suối Bắc gây nước đục, có màu vàng sẫm đã được Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp, UBND xã Châu Thành kiểm tra ghi nhận tại Biên bản làm việc ngày 02/7/2024, Công ty TNHH Thiếc Hà An công nhận là đúng sự thật.

Bên cạnh đó, khu vực quặng đuôi của Công ty TNHH Thiếc Hà An chưa được lót đáy; các công trình, thu gom xử lý nước thải và bùn thải cũng có nguy cơ tràn bờ thoát ra ngoài môi trường, nhất là trong trường hợp có mưa lớn dài ngày.

Căn cứ kết quả kiểm tra hiện trường và ý kiến của đại diện các bên, Đoàn công tác thống nhất kết luận:

Công ty TNHH Thiếc Hà An đã điều chỉnh mặt bằng tổng thể dự án khai thác mỏ thiếc (xây dựng thêm bãi thải quặng đuôi, khu xử lý nước thải sau tuyển, xưởng tuyển...) nhưng chưa thực hiện, báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, phê duyệt điều chỉnh như nội dung Công văn số 4243/STNMT-BVMT ngày 21/11/2022 của Sở Tài nguyên và Môi trường.

Nước thải từ hầm lò của Công ty bơm lắng lọc sơ bộ trước khi thải vào hang casto (moong cũ của Công ty Kim loại Màu nằm phía sườn Tây Bắc) và tự chảy ra tại điểm đầu suối Bắc, xã Châu Thành (nhánh suối này nhập vào suối Nậm Huống tại cầu tràn Trung Thành, xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp), không tái sử dụng như Giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT trước khi vận hành chính thức. Việc Công ty bơm nước thải hầm lò thải vào hang Casto, từ hang tự chảy ra đầu nguồn Suối Bắc làm ô nhiễm nguồn nước (gây nước đục, có màu vàng sẫm) đã được phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp, UBND xã Châu Thành kiểm tra ghi nhận tại Biên bản làm việc ngày 02/7/2024, Công ty TNHH Thiếc Hà An công nhận là đúng sự thật.

Đối với quặng đuôi, Công ty đang xả thải ra môi trường nhưng khu vực xả thải chưa được lót đáy.

Các công trình, thu gom xử lý nước thải và bùn thải có nguy cơ tràn bờ thoát ra ngoài môi trường, nhất là trong trường hợp có mưa lớn dài ngày.

Đoàn công tác đề nghị Công ty TNHH Thiếc Hà An hoàn tất hồ sơ, thủ tục liên quan của dự án theo quy định; thực hiện ngay các giải pháp thu gom triệt để các nguồn thải, đảm bảo an toàn, không để xảy ra sự cố; thực hiện các biện pháp thu gom, xử lý chất thải rắn, chất thải lỏng theo đúng báo cáo đánh giá tác động môi trường và giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường;

Bên cạnh đó, đề nghị UBND huyện Quỳ Hợp, UBND các xã: Châu Thành và Châu Hồng tăng cường giám sát việc xả thải của Công ty TNHH Thiếc Hà An, xử lý kịp thời theo thẩm quyền nếu phát hiện sai phạm.

Trước đó, trên dòng suối Nậm Huống đoạn chảy qua xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp nước đổi màu đỏ đục, ô nhiễm khiến cá chết khá nhiều. Việc dòng suối có những biến đổi bất ngờ khiến người dân hết sức lo lắng, sợ bị ảnh hưởng ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng sức khỏe.

Trước sự việc này, huyện Quỳ Hợp đã báo cáo UBND tỉnh Nghệ An cũng như các Sở, ngành liên quan nhằm phối hợp, vào cuộc làm rõ nguyên nhân gây ra sự việc và đồng thời kiểm tra các mẫu nước để xác định mức độ ô nhiễm và phương án khắc phục.

Huyện Quỳ Hợp báo cáo và kiến nghị UBND tỉnh giao các đơn vị có chuyên môn vào cuộc để giúp huyện sớm làm rõ nguyên nhân vụ việc.

Theo thông tin từ Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp Lê Sỹ Hào, UBND tỉnh Nghệ An đã giao cho huyện chủ trì phối hợp làm rõ nguyên nhân cũng như các vấn đề liên quan, tuy nhiên huyện đã có báo cáo cụ thể cũng như nêu lên việc không đủ khả năng, thẩm quyền, chuyên môn để xử lý. Việc này cần có sự vào cuộc từ các Sở, ngành có chuyên môn. Đến nay cũng chưa xác định được nguồn gốc của sự việc.

Trong khi chờ sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn, huyện đã chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức điều tra, lấy mẫu...cũng như truy tìm nguyên nhân gây ra tình trạng trên. Theo phán đoán của phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quỳ Hợp và các đơn vị liên quan thì khả năng xảy ra hiện tượng nước suối đổi màu và cá suối chết bất thường có thể bắt nguồn từ suối Bắc bởi đây là khu vực đầu nguồn có nhiều doanh nghiệp hoạt động khai thác quặng Thiếc.

Theo đó, lực lượng chức năng có phát hiện tại 1 điểm phía đầu nguồn dòng suối Nậm Huống còn dấu vết bùn nước đục, vàng. Điểm này thuộc khu vực mỏ của Công ty TNHH Thiếc Hà An.

Trước việc nước suối đổi màu đục, cá chết, huyện Quỳ Hợp đã phát thông báo khuyến cáo Nhân dân xã Châu Cường, xã Châu Thành, tuyệt đối không sử dụng nguồn nước từ suối Nậm Huống, bắt cá trên suối...