Ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông – (Bài 1): Thực trạng đáng báo động

Theo các chuyên gia về môi trường, tình trạng ô nhiễm không khí tại TPHCM và Hà Nội do các phương tiện giao thông gây ra còn nhiều hơn cả ô nhiễm từ các KCN. Chỉ tính riêng tại TPHCM, hiện nay với số lượng khoảng 7,3 triệu xe gắn mà và hơn 600.000 xe ô tô, mỗi ngày chỉ cần tiêu thụ hết 0,5 lít xăng (đối với xe gắn máy) và 1 lít xăng – dầu (đối với xe ô tô), thì một ngày trên địa bàn thành phố tiêu tốn khoảng hơn 4 triệu lít nhiên liệu. Vấn đề không chỉ nằm ở góc độ tiêu tốn về mặt kinh tế, mà điều đáng quan tâm là lượng khí thải từ hàng triệu phương tiện mỗi ngày xả trực tiếp ra môi trường có những chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe non người. Bên cạnh đó, hoạt động của phương tiện giao thông cũng tạo ra những bụi bay lơ lửng trong không khí khá cao.

Nồng độ các chất ô nhiễm quan trắc được tại khu vực ngã tư An Sương, Gò Vấp, Cát Lái có giá trị cao nhất trong 20 vị trí quan trắc chất lượng không khí. Hàm lượng trung bình giờ của bụi lơ lửng quan trắc được trong quý 3 năm 2016 tại 20 vị trí dao động từ 87,70– 715,93 μg/m3, 43,75% giá trị quan trắc không đạt QCVN 05:2013/BTNMT (nồng độ bụi lơ lửng trung bình 1 giờ khoảng 300 μg/m3).

Các phương tiện tham gia giao thông xả khí thải vượt tiêu chuẩn cũng là nguyên nhân khiến bầu không khí càng trở nên ô nhiễm 

Tại TPHCM, ở các khu vực ngã tư An Sương, đường Cộng Hòa, Trường Chinh là những khu vực có mật độ giao thông dày đặc, kéo theo đó là tình trạng ô nhiễm do khói bụi của hoạt động giao thông cũng thuộc loại kinh khủng nhất TPHCM. PV đi xe gắn máy từ khu vực bến xe Tây Ninh theo tuyến đường Trường Chinh – Cộng Hòa về đến vòng xoay Lăng Cha Cả, khiến cả khuôn mặt khói bụi bám thành lớp. Ông Nguyễn Văn Hưởng (hành nghề xe ôm tại khu vực ngã tư An Sương), phản ánh: “Tối ngày ở ngoài đường chạy xe ôm nên hít phải khói bụi kinh khủng. Mặc dù có trang bị khẩu trang, nhưng vẫn không tránh được hết và hít khói xe riết về nhà ho lụ khụ suốt đêm. Nhưng vì cuộc sống mưu sinh đành phải chấp nhận”. Đặc biệt thời gian gần đây, tình trạng ùn tắc giao thông tại TPHCM ngày càng kinh khủng (nhất là một số khu vực vòng xoay ngã sáu Gò Vấp, đường Nguyễn Kiệm, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Bạch Đằng…) nên mức độ ô nhiễm tại các điểm này theo đó cũng đậm đặc hơn do có quá nhiều xe gắn máy, ô tô, xe buýt cùng một lúc trực tiếp xả khói bụi ra trong một phạm vi hẹp nhất định. Có những hôm, tình trạng ô nhiễm tại một số khu vực Q.2, Q.9, Thủ Đức tạo thành một khối mờ ảo trông không khác gì sương mù.

Với lượng ô tô, xe máy nhiều như hiện nay, thì vấn đề ô nhiễm khí thải ở các đô thị không thể tránh khỏi. Ảnh: Đức Tuấn

Thống kê cũng cho thấy, hiện Hà Nội có khoảng 6 triệu phương tiện giao thông. Và với số lượng phương tiện tham gia giao thông nhiều như vậy nên lượng khí thải xả ra môi trường cũng rất lớn. Ghi nhận của PV, trên các tuyến phố (Tây Sơn, Trường Chinh, Giải Phóng, Nguyễn Xiển… luôn trong tình trạng khói bụi. Nhất là vào những khung giờ cao điểm, tại các ngã tư, mật độ người tham gia giao thông lớn không những gây ùn tắc giao thông mà khí thải của các phương tiện xả ra khi dừng chờ đèn đỏ gây ngột ngạt, khó chịu cho những người tham gia giao thông. Chị Mai Trang (quận Đống Đa) cho biết: “Chặng đường từ nhà tôi đến chỗ làm dài khoảng 6-7km. Mỗi lần đi làm hoặc đi về, tôi đều đeo khẩu trang, ấy vậy mà mỗi khi về đến nhà rửa mặt mới thấy khói bụi kinh khủng”.

Trước tình hình ô nhiễm khói bụi tới mức báo động từ phương tiện giao thông, Tiến sĩ Phạm Sanh (chuyên gia giao thông) cho rằng, không chỉ kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, gắn máy, mà cũng cần siết chặt kiểm soát đối với xe ô tô. Đối với xe ô tô hiện nay việc kiểm soát khí thải đã được thực hiện thông qua công tác đăng kiểm phương tiện. Tuy nhiên, Bộ GTVT cũng như các bộ ngành liên quan cũng cần xem xét nâng cao quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định kiểm soát khí thải xe ô tô lên ngang bằng với các nước trên thế giới để về lâu dài không xảy ra tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như Bắc Kinh – Trung Quốc. “Trước mắt, các thành phố nên tập trung siết chặt việc kiểm tra, xử lý đối với các xe ô tô cũ, xe buýt đang tham gia giao thông nhưng vẫn xả khói đen kịt trên đường phố” – tiến sĩ Phạm Sanh đề xuất. Bên cạnh đó, một số chuyên gia cũng cho rằng, ngoài kiểm soát khí thải bắt buộc đối với xe mô tô, gắn máy, thì các địa phương cũng phải đẩy nhanh các giải pháp đầu tư cơ sở hạ tầng, điều tiết giao thông thông thoáng, để không còn cảnh kẹt xe, giảm thời gian xe kẹt cứng trên đường. Song song đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân khi đến các giao lộ chờ đèn đỏ, gặp kẹt xe thì nên tắt máy phương tiện, từ đó vừa tiết kiệm được nhiên liệu vừa góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ khi thải của phương tiện giao thông.

An Nhiên