Phẩm chất lãnh đạo – nền tảng cho phát triển xanh

Thế kỷ 21 nổi bật như một kỷ nguyên của những thay đổi chưa từng có, được đặc trưng bởi sự tiến bộ công nghệ nhanh chóng, toàn cầu hóa và những chuyển biến xã hội. Sự trỗi dậy của lực lượng lao động đa thế hệ, sự thay đổi về giá trị và sự tập trung ngày càng tăng vào trách nhiệm xã hội và môi trường đã làm thay đổi kỳ vọng đặt lên vai các nhà lãnh đạo. Lực lượng lao động ngày nay tìm kiếm mục đích, ý nghĩa và môi trường làm việc thúc đẩy sự phát triển cá nhân và hạnh phúc. Do đó, các nhà lãnh đạo phải có những phẩm chất then chốt để tiếp cận thực tế một cách toàn diện và hợp tác hơn, coi trọng các quan điểm đa dạng, thúc đẩy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, và ủng hộ sự phát triển bền vững.

Giai đoạn 2026-2030 là 5 năm cuối thực hiện Chiến lược phát triển Kinh tế -Xã hội 10 năm 2021-2030 của Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay tình hình thế giới dự báo tiếp tục chuyển biến nhanh, phức tạp hơn và ngày càng khó đoán định với nhiều thời cơ, thách thức. Hơn nữa, kế hoạch 5 năm 2026-2030 với tinh thần hành động quyết liệt, đồng bộ, khả thi, hiệu quả, phấn đấu GDP 10%/năm trở lên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về một thế hệ lãnh đạo với tầm nhìn mới, tư duy mới, quan điểm phát triển mới cùng những giải pháp đột phá, quyết tâm cao để tăng trưởng nhanh và bền vững hơn nhằm hiện thực hóa mục tiêu Chiến lược hướng tới đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại.

Năm phẩm chất cốt lõi của thế hệ lãnh đạo mới

Thực vậy, vai trò lãnh đạo rất quan trọng vì nó mang lại tầm nhìn, định hướng và động lực, biến kế hoạch thành hành động bằng cách đoàn kết mọi người đúng như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ là gốc của mọi công việc. Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Do đó, phẩm chất lãnh đạo đóng vai trò then chốt và là cái “gốc” trong việc đạt được sự phát triển quốc gia nói chung và kế hoạch 5 năm sắp tới nói riêng. Chúng tạo nền tảng cho quản trị hiệu quả, ra quyết định chiến lược và truyền cảm hứng cho hành động tập thể hướng tới các mục tiêu chung. Trong thời kỳ mới, theo các chiến lược gia về phát triển thể chế và tổ chức, các lãnh đạo thế hệ mới cần có 5 nền tảng phẩm chất thể hiện như sau:

Thứ nhất, Tầm nhìn và Định hướng: Phẩm chất lãnh đạo như tầm nhìn và tư duy chiến lược cho phép các nhà lãnh đạo thể hiện một tầm nhìn rõ ràng về sự phát triển của quốc gia. Một tầm nhìn được xác định rõ ràng đóng vai trò như ngọn hải đăng dẫn đường, cung cấp định hướng và mục đích cho các chính sách, chương trình và sáng kiến của chính phủ. Nó giúp điều phối nỗ lực của các bên liên quan khác nhau và đảm bảo rằng sự phát triển quốc gia được thúc đẩy bởi một kế hoạch toàn diện và dài hạn. Ngoài ra, một tầm nhìn còn phải thể hiện qua khả năng thích ứng, đón nhận sự thay đổi và điều chỉnh chiến lược với sự đổi mới, sáng tạo để đáp ứng với các hoàn cảnh đang phát triển.

Thứ hai, Huy động nguồn lực: Các nhà lãnh đạo hiệu quả sở hữu khả năng huy động nguồn lực và đảm bảo chúng phải có khả năng thanh khoản hoặc có giá trị định lượng, phục vụ mục đích kinh doanh hoặc đầu tư, tạo ra lợi nhuận trong tương lai để chuyển hướng đến các lĩnh vực phát triển quan trọng, tối đa hóa tác động của các dự án. Thông qua phẩm chất lãnh đạo của mình, họ có thể tập hợp sự ủng hộ từ các cơ quan chính phủ, các thực thể thuộc khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội dân sự và người dân. Ngoài ra, những phẩm chất lãnh đạo, chẳng hạn như khả năng truyền cảm hứng và chuyển đổi, có sức mạnh thúc đẩy và truyền cảm hứng cho người dân tích cực tham gia vào sự phát triển của quốc gia. Những nhà lãnh đạo sở hữu sức hút, lòng nhiệt huyết và khả năng giao tiếp hiệu quả có thể khơi dậy lòng tự hào dân tộc, sự đoàn kết và trách nhiệm chung. Điều này, đến lượt nó, sẽ thúc đẩy cam kết tập thể hướng tới việc đạt được các mục tiêu phát triển và khuyến khích người dân đóng góp kỹ năng, tài năng và nỗ lực của mình.

Thứ ba, Ra quyết định hiệu quả: Những phẩm chất lãnh đạo như khả năng phán đoán đúng đắn, tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề là rất quan trọng trong việc đưa ra các quyết định hiệu quả cho sự phát triển quốc gia. Các nhà lãnh đạo phải vượt qua những thách thức phức tạp, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm cũng như phải cân nhắc sự đánh đổi và đưa ra những lựa chọn khó khăn phù hợp với lợi ích lâu dài của quốc gia. Khả năng phân tích thông tin với sự hỗ trợ của AI, tham khảo ý kiến chuyên gia và xem xét các quan điểm khác nhau đảm bảo rằng các quyết định dựa trên bằng chứng, được thông tin đầy đủ và có tác động tích cực đến kết quả phát triển.

Thứ tư, Xây dựng niềm tin và sự tín nhiệm: Những phẩm chất lãnh đạo như liêm chính, minh bạch và trách nhiệm giải trình là điều cần thiết để xây dựng niềm tin và sự tín nhiệm giữa người dân, nhà đầu tư và các đối tác quốc tế. Những nhà lãnh đạo đề cao các chuẩn mực đạo đức, thúc đẩy quản trị tốt và thể hiện sự minh bạch trong việc ra quyết định sẽ truyền cảm hứng cho niềm tin của công chúng vào quá trình phát triển. Niềm tin này rất quan trọng để thu hút đầu tư, thúc đẩy hợp tác và xây dựng các mối quan hệ đối tác vững mạnh cho sự phát triển bền vững.

Thứ năm, Tiếp cận toàn diện và hợp tác: Phát triển quốc gia thành công đòi hỏi sự tham gia của nhiều quan điểm, chuyên môn và các bên liên quan khác nhau. Những nhà lãnh đạo có phẩm chất hợp tác và toàn diện có thể thu hút nhiều giai tầng khác nhau, bao gồm cả các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội, vào quá trình ra quyết định. Bằng cách thúc đẩy cách tiếp cận đồng bộ, các nhà lãnh đạo đảm bảo rằng các sáng kiến phát triển đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của tất cả công dân, dẫn đến kết quả công bằng hơn. Ngoài ra, với kinh tế mở của đất nước trong thế giới hội nhập quốc tế và kết nối, phẩm chất lãnh đạo liên quan đến ngoại giao và quan hệ quốc tế ngày càng trở nên quan trọng. Các nhà lãnh đạo phải tham gia vào hoạt động ngoại giao hiệu quả, xây dựng mối quan hệ bền chặt với các quốc gia khác (đặc biệt là các nước láng giềng và các nước có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện) và tham gia tích cực vào các tổ chức quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia. Điều này bao gồm thu hút đầu tư nước ngoài, tiếp cận công nghệ tiên tiến, và thúc đẩy hợp tác quốc tế vì sự phát triển bền vững.

Năm 2026 đánh dấu thời điểm rất quan trọng của đất nước. Đây vừa là dịp chúng ta tổ chức Đại hội Đảng lần thứ XIV và cũng là năm đầu tiên chúng ta xây dựng và triển khai kế hoạch 5 năm 2026 - 2030 nhằm hướng tới tầm nhìn quốc gia đến năm 2050. Trong quá trình đó, việc xây dựng một thế hệ lãnh đạo với những phẩm chất của kỷ nguyên công nghệ mới đóng vai trò then chốt để đạt được những mục tiêu phát triển đất nước. Bằng cách chọn lựa sáng suốt, trau dồi và nuôi dưỡng những phẩm chất lãnh đạo, chúng ta có thể tạo ra những nhà lãnh đạo có năng lực và tầm nhìn, những người thúc đẩy tiến bộ bền vững, nâng cao đời sống cộng đồng và tạo ra một tương lai tươi sáng hơn cho người dân.

Một Đảng Tiên phong tập hợp được các nhà lãnh đạo có phẩm chất và một chiến lược phát triển kinh tế - xã hội - môi trường toàn diện và hiệu quả sẽ là điểm tựa vững chắc cho một dân tộc Việt Nam đang khẳng định vị thế trong khu vực và trên thế giới.

Tư duy phát triển xanh trong Văn kiện Đại hội XIV – Định hướng cho hành động