Quảng Bình: Những đường đua mang nét Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia dịp 30/4

Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Nhật Lệ – Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia

Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Nhật Lệ – thành phố Đồng Hới được tổ chức hàng năm vào dịp ngày Thống nhất đất nước 30/4, là một trong những hoạt động nổi bật của Tuần Văn hoá – Du lịch Đồng Hới năm 2022. Lễ hội là nét văn hóa đặc sắc của ngư dân các địa phương ở ven sông và biển Nhật Lệ bắt nguồn từ hội bơi trải “Lục niên cạnh độ” (6 năm tổ chức 1 lần).

Theo sử sách ghi lại, thuyền đua tham gia hội bơi trải “Lục niên cạnh độ” có 18 thang ngang cho 18 cặp vận động viên cầm chầm ngồi bơi. Các thang ngang và lòng thuyền được néo bằng dây mây song và được bọc bằng bẹ chuối hoặc vải lụa cho mềm mại khi ngồi. Mỗi làng bơi trải thường có một cặp thuyền với tên gọi là “nhọn” và “muống” tượng trưng cho âm dương hoà hợp. Trước các cuộc bơi trải, thuyền đua của các đội trải tiến tổ chức lễ trình mũi, diễu hành dọc bờ sông Nhật Lệ. Cụ thể khi ngang qua các đình, miếu ở trên bờ sông Nhật Lệ, các thuyền bơi trải phải quay mũi chầu và thực hiện nghi lễ trình mũi ở đình Động Hải, đình Hà Thôn, miếu Ông Nghị. Ở phía trước mỗi thuyền bơi thường có chiếc lọng che hương án, lư trầm. Và khi kết thúc hội bơi trải “Lục niên cạnh độ”, các thuyền bơi tổ chức lễ buông phao… Sau này khi đất nước thống nhất, hội bơi trải “Lục niên cạnh độ” trên dòng Nhật Lệ được biến cải thành lễ hội đua thuyền truyền thống diễn ra hằng năm vào dịp lễ, Tết của quê hương, dân tộc.

Các thuyền đua tranh tài trên dòng Nhật Lệ

Lễ hội đua thuyền truyền trên sông Nhật Lệ năm 2022 có nhiều nét mới. Lễ hội diễn ra một lần đua với cự ly đường đua dài 12,5km. Cụ thể, các thuyền thi đấu 2 vòng đua, điểm xuất phát gióng ngang từ cảng cá Nhật Lệ sang thôn Hà Dương (xã Bảo Ninh) cách 500m về phía thượng nguồn. Khi có hiệu lệnh xuất phát, 8 thuyền đua di chuyển về phía hạ nguồn và quay vòng tại điểm gióng ngang ở công viên Đồng Hải. Rồi tiếp tục quay về tiêu thượng nguồn lặp lại vòng thứ 2 như vòng thứ nhất và về đích trước tượng đài Mẹ Suốt…

Lễ hội đua thuyền truyền trên sông Nhật Lệ năm 2022 là dịp để duy trì, quảng bá và giới thiệu đến du khách và người dân nét đặc trưng văn hoá truyền thống của ngư dân miền biển Đồng Hới. Thông qua hoạt động này nhằm tiếp tục nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá đặc sắc của địa phương; đồng thời góp phần phát triển phong trào thể thao đoàn kết trong quần chúng nhân dân và đa dạng hoá các sản phẩm du lịch của thành phố.

Trước đó, ngày 12/1/2022, tại Quyết định số 77 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ hội đua thuyền trên sông Nhật Lệ (ở huyện Quảng Ninh và thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình) là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Vào ngày 30/4/2022, thành phố Đồng Hới sẽ tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Nhật Lệ là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.

Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Son, nét văn hóa đậm sắc di sản văn hóa Phong Nha – Kẻ Bàng

Vào dịp 30/4, khi du khách trong và ngoài nước đến du lịch vùng Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, ngoài tham quan, trải nghiệm các kỳ quan hang động, du khách còn được hoà mình vào lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Son tổ chức ngay tại thị trấn Phong Nha – trung tâm du lịch của huyện Bố Trạch. Dọc hai bờ sông Son thuộc địa phận thị trấn Phong Nha – huyện Bố Trạch, đoạn từ di tích lịch sử bến phà Xuân Sơn đến cầu Xuân Sơn, cứ mỗi dịp tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống, người dân và du khách chen kín bước chân đến xem hội.

Các thuyền đua đọ sức trên dòng sông Son, ở thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch

Hàng năm, lễ hội Tham gia lễ đua thuyền trên sông Son có các đội đua đến từ thị trấn Phong Nha, các xã Liên Trạch, Hưng Trạch, Nhân Trạch, Thanh Trạch, Hải Phú, Đức Trạch… Mỗi thuyền đua có 21 người, trong đó có 9 đôi chèo và người chèo lái, chèo mũi, gõ sanh. Những chiếc thuyền đua được trang trí hình rồng trông lộng lẫy, các tay đua mang trang phục truyền thống của từng địa phương, tư thế cầm chầm bơi sẵn sàng cuộc đua. Khi có hiệu lệnh xuất phát thanh niên vung chầm đưa con thuyền lướt nhanh về phía trước, cứ thế mà về đích

Theo kinh nghiệm của các cụ cao tuổi ở các địa phương có truyền thống đua thuyền thì không phải con thuyền nào đánh chầm nhanh đều giành chiến thắng mà còn có sự kết hợp khéo léo, hoàn hảo giữa người chèo lái và người chèo mũi để con thuyền lướt thẳng.

Ông Nguyễn Hữu Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch cho biết, kể từ năm 2017 đến nay, huyện Bố Trạch đã tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Son diễn ra hằng năm vào dịp 30/4 với 2 nội dung đua thuyền nam và đua thuyền nữ. Hiện tại, để chuẩn bị cho lễ hội đua thuyền lần thứ V năm 2022, các đơn vị, địa phương đã sẵn sàng tham gia, luyện tập sôi nổi, đảm bảo yêu cầu về phòng, chống dịch Covid-19. Nhằm thúc đẩy, kích cầu hoạt động du lịch, cũng trong dịp này, huyện Bố Trạch tổ chức hội thi cá trắm sông Son; biểu diễn dân vũ; chương trình văn nghệ truyền thống chào mừng lễ hội; tổ chức hội chợ trưng bày các sản vật, sản phẩm OCOP của các địa phương.

Minh Tâm