Quảng Nam: “Nhức nhối” nạn khai thác trái phép cát, sỏi trên sông Thu Bồn

(Moitruong.net.vn) – Dù đã nhiều lần ra quân mai phục, bắt giữ và tịch thu hơn 30 tàu, thuyền hút cát, sỏi lậu trên sông Vu Gia – Thu Bồn (Quảng Nam), nhưng vấn nạn khai thác cát trái phép trên vẫn chưa thuyên giảm.

Theo báo cáo Sở Tài nguyên Môi trường (TN&MT) Quảng Nam, hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh quy hoạch 184 mỏ, điểm khai thác cát, sỏi với tổng diện tích hơn 1.700ha, trữ lượng khoảng 60 triệu m3.

Tỉnh đã cấp phép cho 28 doanh nghiệp (DN) với 37 giấy phép khai thác cát, sỏi, chủ yếu tập trung ở sông Vu Gia – Thu Bồn, đoạn đi qua huyện Đại Lộc, Duy Xuyên, thị xã Điện Bàn và TP Hội An.

Đối với nạn cát tặc liên tục hoành hành, lãnh đạo tỉnh đã nhiều lần chỉ đạo cấp ủy, chính quyền các địa phương, các ngành tổ chức thực hiện các biện pháp kiểm tra ngăn chặn, xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản. Tuy nhiên, tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép và các DN được cấp phép thực hiện chưa đúng các quy định pháp luật tiếp tục diễn ra, nhiều DN còn tìm cách trốn lậu thuế, làm thất thu ngân sách.

Từ đầu năm 2018 đến nay, qua kiểm tra thực tế hoạt động khai thác cát, sỏi đối với 19 DN gồm 26 giấy phép, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh đã lập biên bản vi phạm hành chính 12 trường hợp, ban hành 8 quyết định xử phạt với tổng số tiền hơn 389 triệu đồng, tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản 2 tháng đối với 1 DN.

Các lỗi mà DN vi phạm chủ yếu như: khai thác vượt tuyến giới cấp phép; không có giám đốc điều hành mỏ; lập báo cáo thống kê, kiểm tra trữ lượng khoáng sản không đầy đủ thông tin; khai thác không đúng trình tự; không thực hiện giám sát môi trường; cắm móc các điểm khép góc chưa đầy đủ số lượng; không có giấy phép bến thủy nội địa…

Nguyên nhân được xác định là một số cấp ủy, chính quyền địa phương, cán bộ địa chính chưa thực hiện đúng, đầy đủ nội dung chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh giao, cũng như các quy định của pháp luật; thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý hoặc chạy theo lợi ích cục bộ địa phương nên đã làm ngơ, bao che, tiếp tay cho vi phạm; hoặc đã phát hiện sai phạm nhưng xử lý “lấy lệ” gây tình trạng nhờn luật. Cá biệt, các đối tượng cấu kết với cán bộ, công chức phụ trách để nắm trước kế hoạch kiểm tra của lực lượng chức năng sau đó báo cho cát tặc lẩn tránh…

Ông Trương Hữu Mai, Chủ tịch UBND xã Đại Đồng (huyện Đại Lộc) cho biết, xã Đại Đồng hiện có 3 DN được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát sỏi, nhưng điều đáng nói là chủ mỏ khai thác chưa đảm bảo vị trí hoặc lấy tầng cát quá độ sâu cho phép; dẫn đến tình trạng sạt lở ven bờ. Do nguy cơ sạt lở lớn, vừa qua xã phải tiến hành di dời gần 200 hộ dân ven các tuyến sông để tránh hậu quả đáng tiếc.

Tình hình an ninh – trật tự tại các mỏ nhiều khi cũng hết sức phức tạp do nạn khai thác cát, sỏi trộm gây ra; quá trình vận chuyển làm ảnh hưởng đến môi trường do để rơi vãi trên đường gây nhiều bức xúc cho nhân dân. Để ngăn chặn và đẩy lùi các vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam đã đề nghị UBND tỉnh xem xét, tiếp tục chỉ đạo các ngành, địa phương thực hiện nghiêm các giải pháp, nhiệm vụ; nhằm tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản và chương trình hành động tăng cường quản lý bảo vệ tài nguyên khoáng sản (giai đoạn 2016 – 2020) của tỉnh. Tập trung công tác kiểm tra giám sát việc chấp hành các quy định về thời gian khai thác cát, sỏi của các DN.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, ông Đinh Văn Thu vừa chỉ đạo quyết liệt, UBND tỉnh sẽ cương quyết đóng cửa các bến bãi tập kết cát, sỏi không có đầy đủ giấy tờ theo quy định, tiếp tục tạm dừng cấp mới, gia hạn, chuyển nhượng giấy phép khai thác cát, sỏi trên địa bàn thị xã Điện Bàn, huyện Đại Lộc, Duy Xuyên và TP Hội An. Đối với các địa phương còn lại, cấp tối đa không quá 3 giấy phép.

Bên cạnh đó, phải xác định việc ngăn chặn và đẩy lùi các vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi gây thất thoát tài nguyên quốc gia là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên của các cấp chính quyền địa phương. Kể từ ngày 1/7/2018, cả hệ thống chính trị của tỉnh phải vào cuộc để lập lại trật tự kỷ cương trong khai thác cát, sỏi lòng sông Vu Gia – Thu Bồn.

Tăng cường công tác quản lý địa bàn của các cấp chính quyền địa phương trong việc theo dõi nắm tình hình khai thác, phương tiện khai thác, vận chuyển, tập kết, trung chuyển kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn, đề xuất sắp xếp lại bến bãi theo hướng tập trung; lắp đặt hệ thống camera giám sát qua internet hạn chế tình trạng khai thác trái phép, vận chuyển quá tải trọng và hành trình phương tiện giao thông để có hình thức xử lý nghiêm các đơn vị vi phạm.

Ngoài việc yêu cầu Chủ tịch UBND 43 xã có tài nguyên cát phải quyết tâm đóng cửa tất cả các bãi tập kết cát không phép, tỉnh sẽ kiểm tra, giám sát và nếu phát hiện sai phạm thì Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm… “Phải kiên quyết, quyết tâm lập lại trật tự trong hoạt động này, để đến năm 2019, Quảng Nam không còn tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép” – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng, ông Nam Đinh Văn Thu nhấn mạnh.

Theo Thanh tra