Sơn Dương (Tuyên Quang): Khai thác cát rầm rộ, đất nông nghiệp bị sạt lở

Một số người dân tại thôn Cây Xy – xã Cấp Tiến (huyện Sơn Dương – Tuyên Quang) tại các điểm mỏ khai thác cát sỏi, đất hai bên bờ sông cứ một ngày một lở cuốn phăng nhiều diện tích đất canh tác của người dân tại đây. Trước tình trạng trên nhiều lần người dân đã phản ánh lên các cấp chính quyền nhưng vẫn chưa nhận được câu trả lời thích đáng.

Nhiều đoạn sông tại thôn Cây Xi, lòng sông đã ăn sâu vào đất canh tác của người dân lên đến hàng chục mét. Tình trạng này gây ra hệ lụy là đất nông nghiệp của hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó nhiều gia đình bị mất trắng đất canh tác dẫn đến đời sống gặp nhiều khó khăn.

Ông N.T.B, người dân tại thôn Cây Xy cho biết, từ ra tết là các con tàu bắt đầu khai thác rầm rộ, đất cứ một ngày một lở, đã nhiều lần ông cùng người dân phản ánh lên UBND huyện về tình trạng khai thác khiến cho đất bờ sông bị sạt lở, nhưng các con tàu vẫn tiếp tục làm, đất thì vẫn sạt lở.

“Tại thôn Cây Xy hầu như 100% hộ dân đều có đất sạt lở, chủ yếu là đất canh tác để trồng ngô, nguyên thôn của chúng tôi có khoảng 800m đường bờ sông bị sạt lở, nhà tôi có khoảng 13m đường bờ sông(khoảng 2 sào) bị cuốn xuống lòng sông, nếu một thời gian nữa cứ bị sạt lở như thế này thì gia đình tôi không còn đất canh tác”.ông B bức xúc cho biết.

Cũng nằm trong các hộ dân có đất bị sạt lở, cô Thi cho biết, nhà cô đã bị sạt lở gần 1 mẫu đất, thời gian này có khoảng 6,7 con tàu hút và cuốc thi nhau khai thác từ 2h sáng đến 10h đêm, quá bức xúc về tình trạng trên cô cùng người dân tại thôn Cây Xi đã nhiều lần ra xua đuổi, và trực tiếp gọi điện phản ánh lên UBND các cơ quan chức năng. Nhưng nhiều lần khi nhận thấy sự có mặt của lực lượng chức năng xuống kiểm tra thì các tàu cát ngừng hoạt động khoảng 15 phút rồi tiếp tục khai thác.

Nhiều tàu hút và cuốc hoạt động khai thác tại tuyến sông Lô địa bàn thôn Cây Xi

Sáng ngày 11/04/2019, trên tuyến sông Lô thuộc địa bàn thôn Cây Xi – xã Cấp Tiến (huyện Sơn Dương – Tuyên Quang), có nhiều tàu cuốc và tàu hút thi nhau hoạt động khai thác hết công suất. Bên cạnh đó là hàng trăm m2 đất nông nghiệp dọc bờ sông Lô bị sạt lở tạo thành vách dựng đứng, cuốn theo hàng hecta ngô của người dân xuống sông.

Theo ông Hoàng Ngọc Vinh- Chủ tịch UBND xã Cấp Tiến cho biết, trên địa bàn xã Cấp Tiến có 2 DN được cấp phép khai thác cát trên Sông Lô. Trong đó, điểm khai thác cát của Công ty TNHH Hiệp Phú trên địa bàn thôn Cây Xi trở thành điểm “nóng”. Người dân nhiều lần kiến nghị với xã, với tỉnh, xã cũng nhiều lần giải quyết. Nhân dân ra đuổi, xã nhiều lần đuổi tàu cát. Thậm chí, có thời điểm xã phải lập điểm canh gác hàng tháng ở ven sông để xua đuổi tàu cát.

Trước vấn đề các mỏ không có phao tiêu, mốc giới vị trị mỏ, ông Vinh lý giải: “Quan điểm của tỉnh là phải thả phao để phân mốc giới khai thác. Nhưng thời gian thả phao không tồn tại được, được thời gian lại mất. Không có mốc giới để phân định phạm vi khai thác, khi xã phát hiện gần bờ thì ra đuổi. Chúng tôi phân định họ khai thác trái phép thì khó. Chúng tôi thấy ước chừng tàu khai thác cát cách bờ dưới 40 mét là yêu cầu họ ra ngoài. Xã không đủ thẩm quyền, máy móc, không có phương tiện đi lại”.

Trước vấn đề nhân dân phản ánh, mặc dù tỉnh đã cấm khai thác cát bằng tàu cuốc nhưng các DN vẫn khai thác cát bằng tàu cuốc thì lãnh đạo xã Cấp Tiến cho rằng, địa phương rất khó xác định tàu hút hay tàu cuốc. Xã cũng không có thẩm quyền để bắt, chỉ phối hợp. Từ đầu năm 2019 đến giờ chưa bắt được trường hợp nào.

Về phía UBND huyện Sơn Dương, ông Nguyễn Tấn Hà, phó phòng TN&MT huyện Sơn Dương cho biết, chưa nhận được thông tin cũng như báo cáo nào về việc sạt lở đất tại xã Cấp Tiến, nếu có tình trạng sạt lở thì sẽ cho anh em phải kiểm tra lại. Khi PV cung cấp những hình ảnh ghi nhận về việc sạt lở tại đây thì ông Hà chỉ nói vỏn vẹn một câu là “mới đây à? thế để anh em kiểm tra”.

Theo ông Hà, phía huyện chưa nhận được thông tin nào về tình trạng sạt lở trên tại xã Cấp Tiến và cũng chưa xuống kiểm tra nắm bắt tình hình. Nhưng ông vẫn khẳng định tại vị trí sạt lở không có đơn vị nào khai thác và cũng không cho đơn vị nào khai thác, còn về nguyên nhân sạt lở thì không thể xác định được bằng trực quan.

Được biết, Công ty TNHH Hiệp Phú (trụ sở tại Thôn Chè 8, xã Lưỡng Vượng, thành phố Tuyên Quang) được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 37/GP-UBND ngày 17/7/2015 tại xã Đội Bình (huyện Yên Sơn) và các xã Đông Thọ, Cấp Tiến (huyện Sơn Dương) với diện tích 57,02 ha. Trong đó, chiều dài đoạn sông thuộc xã Cấp Tiến khoảng 1,8 ha, diện tích khoảng 16,6 ha) thời gian khai thác đến ngày 17/7/2047.

Đáng chú ý, trong khi người dân đang rất bức xúc và chính quyền xã Cấp Tiến đề nghị rút giấy phép khai thác cát của Công ty TNHH Hiệp Phú tại xã Cấp Tiến, thì ngày 9/9/2019, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Đình Quang ký Quyết định số 36/GP-UBND, tiếp tục cấp giấy phép khai thác khoảng sản cho Công ty TNHH Hiệp Phú được khai thác cát sỏi bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát sỏi lòng sông Lô thuộc địa bàn các xã Yên Lâm, Yên Phú, Minh Khương, Bạch Xa của huyện Hàm Yên với tổng diện tích khu vực khai thác cát lên tới 61 héc ta. Thời gian Công ty TNHH Hiệp Phú được phép khai thác lên tới 20 năm.

Nhưng trước tình trạng nhiều hecta đất nông nghiệp đang bị sạt lở, hoa màu của người dân đang bị cuốn xuống sông, thì trách nhiệm của các cơ quan chức năng ở đâu khi để tình trạng sạt lở bãi sông Lô ngày càng nghiêm trọng, khiến hàng trăm người dân bức xúc sống trong cảnh lo sợ khi đang dần mất đất canh tác.

Ngọc Linh (t/h)