Tăng cường quan hệ đối tác đa phương trong quản lý chất thải tuần hoàn và bền vững

Trong khuôn khổ hợp tác lần này, dự án sẽ tập trung vào hai giải pháp chính: xây dựng mô hình quản lý CTRSH thông qua phân loại rác tại nguồn, thiết lập Cơ sở Thu hồi Vật liệu (MRF) và đồng xử lý rác không tái chế trong lò nung xi măng; đồng thời thí điểm Chương trình đặt cọc hoàn trả (Deposit Return Scheme – DRS) cho bao bì nhựa.

Buổi lễ ký kết có sự tham dự của đại diện Đại sứ quán Na Uy tại Việt Nam, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), UBND TP. Cẩm Phả, UBND TP. Phú Quốc, cùng các doanh nghiệp như Tomra, Duy Tân, Xi măng Lam Thạch và nhiều đối tác triển khai dự án.

Trong bối cảnh lượng chất thải rắn sinh hoạt ngày càng gia tăng, đặc biệt là các loại rác có giá trị tái chế thấp như túi nylon, xốp và bao bì nhựa dùng một lần, Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn trong xử lý rác thải. Một nghiên cứu năm 2023 của UNDP tại bãi rác Long Mỹ (Bình Định) cho thấy, nhóm rác thải khó tái chế chiếm tới 20,4% tổng lượng CTRSH mỗi ngày. Dù đã đề ra mục tiêu giảm tỷ lệ chôn lấp xuống dưới 30% vào năm 2025, việc thiếu đồng bộ trong phân loại, thu gom và tái chế vẫn là rào cản lớn.

Thỏa thuận hợp tác lần này là bước tiếp nối các nỗ lực đã được UNDP và Na Uy triển khai từ năm 2019 tại các địa phương như Quảng Ninh, Đà Nẵng, Bình Định, Bình Thuận và Bình Dương. Các sáng kiến trước đó đã góp phần thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, xây dựng cơ sở hạ tầng thu hồi vật liệu và nâng cao nhận thức cộng đồng về tái chế. Tại Quy Nhơn, chương trình phân loại rác tại nguồn đã được triển khai, đồng thời một Cơ sở Thu hồi Vật liệu cũng đã đi vào hoạt động nhằm cải thiện khả năng thu gom và tái chế rác nhựa.

Phát biểu tại lễ ký kết, bà Ramla Khalidi – Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam – nhấn mạnh: “Chúng tôi đã cùng nhau chứng minh rằng các chính sách mới, giải pháp tại địa phương và quan hệ đối tác vững chắc có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm nhựa đại dương và bảo vệ các hệ sinh thái ven biển tuyệt vời của Việt Nam. Việc ký kết hôm nay thể hiện cam kết chung của chúng tôi đối với một Việt Nam xanh sạch hơn, sử dụng tài nguyên hợp lý hơn, và một nền kinh tế không để ai bị bỏ lại phía sau.”

Đại sứ Na Uy tại Việt Nam, bà Hilde Solbakken, cũng khẳng định cam kết của Na Uy trong việc chống ô nhiễm nhựa đại dương và thúc đẩy mô hình phát triển bền vững. “Chúng tôi rất vinh dự được hợp tác chặt chẽ với UNDP, các cơ quan địa phương và khu vực tư nhân để thực hiện dự án. Sự tham gia của các doanh nghiệp như Xi măng Lam Thạch và công ty TOMRA là minh chứng cho sức mạnh của quan hệ đối tác công – tư trong việc tạo ra thay đổi thực chất và bền vững.”

Trong giai đoạn III của dự án, mô hình MRF kết hợp với đồng xử lý rác thải sẽ được mở rộng tại TP. Cẩm Phả, trong khi mô hình DRS dự kiến được thử nghiệm tại TP. Phú Quốc. Trên bình diện quốc gia, dự án sẽ đóng góp cho việc hoàn thiện chính sách, thúc đẩy học hỏi liên tỉnh và xây dựng cơ chế giám sát minh bạch hướng tới nền kinh tế tuần hoàn. Yếu tố giới và công nghệ số sẽ được tích hợp xuyên suốt để đảm bảo tính bao trùm và hiệu quả của các giải pháp.

Thỏa thuận mới giữa UNDP và Na Uy đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực chuyển đổi quản lý chất thải tại Việt Nam theo hướng bền vững, sáng tạo và bao trùm hơn.