Tương lai của một thỏa thuận nhựa toàn cầu: Thách thức và hy vọng

Bà Clemence Schmid cho biết, mỗi năm thế giới sản xuất khoảng 460 triệu tấn nhựa, với gần một nửa trong số đó là nhựa dùng một lần. Chỉ cần tưởng tượng một chiếc cốc nhựa được sử dụng để uống một ngụm nước rồi vứt đi là có thể thấy sự lãng phí trong cách chúng ta tiêu thụ nhựa.

Điều đáng lo ngại là hiện chỉ có khoảng 9% nhựa được tái chế, trong khi phần còn lại không được xử lý đúng cách, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ước tính, mỗi năm có khoảng 6 triệu tấn nhựa trôi dạt vào đại dương, và số lượng nhựa bị thải bỏ trên đất liền còn lớn gấp đôi.

Để đối phó với vấn đề ô nhiễm nhựa, từ năm 2022, Đại hội đồng Môi trường Liên hợp quốc (UNEA) đã thông qua nghị quyết kêu gọi tạo ra một hiệp định quốc tế để chấm dứt ô nhiễm nhựa. Một ủy ban đàm phán quốc tế (INC) đã được thành lập để thực hiện mục tiêu này. Tuy nhiên, sau một tuần đàm phán căng thẳng tại Busan (Hàn Quốc), các bên tham gia vẫn chưa thể thống nhất về cách thức cam kết – liệu có nên hạn chế sản xuất và loại bỏ các hóa chất độc hại hay chỉ tập trung vào việc giảm thiểu rác thải nhựa?

Bà Schmid cho rằng, các cuộc đàm phán hướng đến một thỏa thuận toàn cầu về nhựa là một mục tiêu đầy tham vọng, nhưng việc này vẫn rất đáng kỳ vọng, đặc biệt khi nhìn vào những cuộc đàm phán lớn nhất kể từ Hội nghị thượng đỉnh Trái đất 1992 tại Rio de Janeiro.

Các bên liên quan hiện nay có những quan điểm trái ngược về phạm vi của thỏa thuận nhựa toàn cầu. Một số đề xuất giải quyết toàn diện vòng đời nhựa, từ sản xuất và thiết kế cho đến tái chế và xử lý chất thải, nhằm giải quyết tận gốc vấn đề ô nhiễm. Các bên khác lại chỉ tập trung vào quản lý chất thải sau khi nhựa đã được sử dụng.

Mặc dù các cuộc đàm phán gặp phải khó khăn, bà Schmid vẫn lạc quan rằng các quốc gia đã có sự đồng thuận chung về việc cần phải chấm dứt ô nhiễm nhựa. “Chúng ta đã tiến bộ rất nhiều kể từ khi bắt đầu, và điều này sẽ giúp chúng ta đạt được mục tiêu về nhựa trong tương lai,” bà chia sẻ.

Mặc dù một thỏa thuận toàn cầu chưa được thông qua, nhưng hiện nay nhiều quốc gia đã và đang thực hiện các biện pháp hạn chế việc sử dụng nhựa dùng một lần. Liên minh Châu Âu, Kenya, Rwanda, Bangladesh và nhiều nơi khác đã cấm hoặc áp dụng phí đối với túi nhựa dùng một lần.

Tuy nhiên, bà Schmid nhấn mạnh rằng những quy định này sẽ đạt hiệu quả cao hơn nếu chúng được áp dụng đồng bộ và thống nhất trên toàn cầu. Cũng theo bà, nếu các quy định được thống nhất ở cấp độ toàn cầu, sẽ dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh thiết kế sản phẩm và điều hành chuỗi cung ứng.

Cuối cùng, dù chưa có thỏa thuận toàn cầu về nhựa, các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp tục, và hy vọng rằng các bên sẽ sớm tìm ra giải pháp khả thi để giải quyết một trong những vấn đề môi trường cấp bách nhất hiện nay.