Bà Rịa – Vũng Tàu: Kiểm soát chặt các nguồn thải có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước

Các nguồn thải gây ô nhiễm nguồn nước

Theo báo cáo của Sở TN-MT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, hiện nay nguồn cung cấp nước phục vụ sinh hoạt chính và chủ yếu cho người dân trên địa bàn tỉnh được lấy từ 8 hồ chứa gồm: Hồ sông Ray, hồ Đá Đen, hồ Đá Bàng, hồ Suối Cát, hồ Châu Pha, hồ Kim Long, hồ Sông Hỏa và hồi núi Nhan. Tổng dung tích của 8 hồ là 243 triệu m3 trong đó hồ sông Ray và hồ Đá Đen đóng góp đến 90%. Theo PGS-TS Phạm Hồng Nhật, Viện Nhiệt đới môi trường, các hồ chứa nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh BR-VT được xây dựng trên các khu vực có địa hình cao (đồi, núi) nên chất lượng nước khá tốt, không bị ảnh hưởng chua, phèn, mặn, có độ khoáng hóa trung bình, phù hợp cho các nhu cầu cấp nước như sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp…

Ngành TN-MT nhận diện, có 3 nguy cơ chính gây ô nhiễm các hồ chứa nước sinh hoạt gồm: phát thải trong hoạt động sản xuất nông nghiệp; phát thải trong hoạt động sản xuất công nghiệp và chất thải sinh hoạt. Trong đó, hoạt động sản xuất nông nghiệp có nguy cơ cao nhất, bởi hầu hết các hồ chứa nước đều ở khu vực nông thôn, tập trung nhiều cơ sở chăn nuôi nên nếu không kiểm soát đúng quy định xả thải ra môi trường làm ô nhiễm nước mặt và nước ngầm, dẫn đến ô nhiễm nước hồ chứa. Bên cạnh đó, việc lạm dụng thuốc trừ sâu, phân bón trong trồng trọt còn tương đối phổ biến, bao bì thuốc BVTV chưa được thu gom triệt để nên các hợp chất chứa ni tơ và các chất thải nguy hại đi vào nguồn thải phân tán và cuối cùng là đi vào hồ chứa.

Ảnh minh họa

Về hoạt động công nghiệp, nước thải công nghiệp từ các nhà máy riêng lẻ hoặc các KCN chưa xử lý đạt chuẩn có thể theo dòng nước mặt đi vào hồ chứa. Đặc biệt, một số ngành công nghiệp phát sinh chất thải nguy hại trong nước thải là rủi ro lớn cho nguồn nước tiếp nhận. Điển hình là trường hợp nước thải dệt nhuộm của Công ty TNHH Mei Sheng Textiles Việt Nam đe dọa ô nhiễm nước hồ Đá Đen năm 2016.

Trong khi đó, các nguồn thải khác như nước thải sinh hoạt, rác sinh hoạt phát sinh từ đô thị và từ khu vực nông thôn vẫn chưa được thu gom và xử lý triệt để cũng là nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, đe dọa an toàn các hồ chứa nước sinh hoạt.

Ngoài 3 nguyên nhân chính nêu trên, ngành TN-MT cũng nhận định các nguyên nhân khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng các hồ chứa nước sinh hoạt như: Nước mưa chảy tràn làm đục lòng sông hồ; hoạt động khoan giếng trái phép có thể làm sụt mực nước ngầm; khai thác cát đáy hồ làm xáo trộn lớp đáy, tăng độ đục, khuếch tán một số hợp chất từ bùn đáy hồ vào nước…

Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ

Thời gian qua, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đã triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn kịp thời các nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước từ các hoạt động chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất, kinh doanh…

Một trong những giải pháp đầu tiên đó là kiểm tra thường xuyên các cơ sở chăn nuôi, xử lý nghiêm hành vi xả thải chưa đạt quy chuẩn ra môi trường. Theo đó, những cơ sở chăn nuôi xâm phạm hành lang bảo vệ nguồn nước, địa phương đã yêu cầu đóng cửa hoặc di dời đến các khu chăn nuôi tập trung. Đến nay, nguy cơ xả thải từ các cơ sở chăn nuôi ảnh hưởng đến nguồn nước đã cơ bản được nhận diện và kiểm soát chặt chẽ.

Bên cạnh đó, Sở TN&MT cũng phối hợp với Sở NN&PTNT và các huyện, thị xã, thành phố tổ chức hướng dẫn các hộ trồng trọt thu gom, vận chuyển và xử lý bao bì thuốc BVTV theo đúng quy định. Ngoài ra, UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định quy định danh mục các loại hình dự án không thu hút đầu tư, hạn chế thu hút đầu tư tại vùng thượng nguồn thuộc bản đồ khoanh vùng bảo vệ hồ chứa nước sinh hoạt.

Tỉnh đã phê duyệt phương án bảo vệ các hồ chứa nước có dung tích trên 5 triệu m3 nước (gồm các hồ: Đá Đen, Suối Giàu, Đá Bàng, Tầm Bó, Lồ Ồ); lắp đặt, vận hành 6 trạm quan trắc môi trường tự động; chỉ đạo các ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động nạo vét, tận thu cát tại các hồ chứa nước…Đồng thời tiến hành sửa chữa, nâng cấp mái đập, lát nhựa mặt đập các hồ Đá Bàng và hồ Xuyên Mộc, kênh Bà Đáp…

Năm 2019, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã ban hành kế hoạch “Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường các hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh” bao gồm nhiều hoạt động như: Phát tờ rơi tuyên truyền bảo vệ nguồn nước; lắp dựng pano áp phích tại các hồ cấp nước; hướng dẫn người dân không xả rác, vứt xác gia súc gia cầm xuống lòng hồ; phổ biến các quy định xử phạt nếu vi phạm hành lang an toàn nguồn nước…

Ngoài ra, tỉnh còn thực hiện nhiều chương trình hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh dịch vụ có hoạt động khai thác, sử dụng nước xả thải vào nguồn nước, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về tài nguyên nước.

Đặc biệt, trong năm 2019, UBND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu và tỉnh Đồng Nai đã ký quy chế số 02/QCPH-ĐN-BRVT về phối hợp quản lý nhà nước về đất đai, bảo vệ môi trường, tài nguyên nước và tài nguyên khoáng sản vùng giáp ranh địa giới hành chính giữa hai tỉnh.

Từ những hoạt động khởi đầu nêu trên, ý thức về bảo vệ nguồn nước của người dân, DN và các cơ quan cũng từng bước được nâng lên. Người dân đã dần hình thành thói quen tự nguyện thu gom bao bì thuốc BVTV đưa đến các điểm tập kết; không vứt túi nilon, rác thải nhựa xuống hồ chứa nước…Nhiều địa phương khuyến khích người dân sử dụng các phương pháp tưới tiết kiệm hay phương pháp xử lý chất thải bằng hệ thống hầm biogas giúp bảo đảm vệ sinh môi trường, bảo vệ nguồn nước.

Năm 2020, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường các hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh. Một trong những hoạt động được nhiều đơn vị, cá nhân hưởng ứng là hoạt động thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn, thu gom rác và trồng cây xanh xung quanh bờ hồ…

Mai Anh