Cải thiện môi trường ở Hà Nội: Cần lộ trình rõ ràng và áp dụng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

Sáng 14/3, tại Hội trường Thành ủy Hà Nội (số 9 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm) diễn ra Hội thảo khoa học “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội”. Hội thảo do UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức.

Tham dự hội thảo có ông Trần Sỹ Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Tp. Hà Nội. Ông Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội. Ông Nguyễn Trọng Đông, Phó Chủ tịch UBND Tp. Hà Nội, cùng lãnh đạo các tỉnh, thành Vùng đồng bằng sông Hồng, Vùng Thủ đô; các tổ chức quốc tế trên địa bàn Thủ đô; các chuyên gia, nhà khoa học…

Về phía đại biểu Trung ương có các đồng chí: GS.VS Châu Văn Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam; TS. Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Môi trường của Quốc hội; các ban, ngành Trung ương...

Hội thảo được tổ chức nhằm cụ thể hoá các nội dung hợp tác giữa UBND TP Hà Nội và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Đồng thời làm rõ thực trạng và nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của Hà Nội; kinh nghiệm trong quản lý, xử lý ô nhiễm, bảo vệ môi trường; các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, cấp bách cần triển khai để nâng cao chất lượng môi trường, năng lực quản lý môi trường nhằm thực hiện các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm trong Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, góp phần xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho rằng, Thủ đô Hà Nội là đô thị đặc biệt, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là đô thị có diện tích và dân số lớn hàng đầu cả nước; cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh, đặc biệt tại khu vực nội đô có tốc độ tăng dân số cơ học rất lớn.

Đồng thời, Hà Nội là trung tâm khu vực vùng đồng bằng sông Hồng, vùng có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất cả nước. Với đặc thù này, Hà Nội luôn đối mặt với rất nhiều vấn đề môi trường như ô nhiễm không khí, quá tải trong xử lý chất thải rắn, nước thải,...

Chủ tịch TP Hà Nội nhấn mạnh, công tác bảo vệ môi trường Thủ đô luôn là vấn đề trọng tâm, được Trung ương và lãnh đạo TP quan tâm hàng đầu. Điều này được thể hiện trong nhiều văn kiện quan trọng của Trung ương, TP và đã được tổ chức triển khai thực hiện trong thời gian qua.

Theo ông Trần Sỹ Thanh, TP đang quyết liệt thực hiện nhiều hoạt động nhằm cải thiện môi trường. Có thể kể đến như trong xử lý ô nhiễm không khí, thực hiện các giải pháp giảm phương tiện xe cá nhân, tăng cường đầu tư, đưa vào sử dụng các phương tiện vận tải hành khách công cộng, chuyển đổi giao thông xanh, xóa bỏ tình trạng đốt than tổ ong, tăng cường rửa đường, giám sát vệ sinh môi trường các công trình xây dựng…

Ở phần tham luận, Tiến sỹ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam chỉ ra thực trạng ô nhiễm không khí là vấn đề nóng hổi của Hà Nội với chỉ số nồng độ trung bình PM2.5 cao, vượt quá quy chuẩn cho phép (QCVN 05:2023) gấp 1,5-2 lần trong nhiều ngày.

Trong đó, số ngày AQI năm 2023, Tốt chỉ chiếm15% , Trung bình 50%, Kém và Xấu 34% . Có sự phân bố không đều về mức độ ô nhiễm giữa các quận nội thành và các huyện ngoại thành Hà Nội.

Tiến Sỹ Tùng cho biết, chất lượng không khí của Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc bộ bị ảnh hưởng bởi yếu tố khí hậu thời tiết như gió, mưa, nhiệt độ, độ ẩm. Đặc biệt ô nhiễm trong những tháng mùa đông từ tháng 10 năm trước đến tháng 3-4 năm sau. Đồng thời ảnh hưởng từ các tỉnh lân cận: Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hòa Bình...

Đề xuất về giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Hà Nội, Tiến sỹ Hoàng Dương Tùng bày tỏ quan điểm cần có lộ trình rõ ràng và cần áp dụng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Theo đó, cần thay đổi tư duy quản lý chất lượng không khí của Hà Nội phải là một ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế xã hội Hà Nội, đưa chỉ tiêu chất lượng không khí vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm của thành phố, coi đó là công cụ chính để quản lý chất lượng không khí.

Cần xác định đó là trách nhiệm không chỉ của Thành phố, của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội mà còn là của các cấp quận/huyện (hiện nay) và các xã (sắp tới) thuộc Hà Nội và các vùng lân cận (Vùng Thủ đô) trên cơ sở xác định cụ thể (nền tảng số): nguồn nào, lượng thải bao nhiêu, thuộc địa bàn quận huyện xã nào để có các giải pháp hành động cùng chỉ tiêu chất lượng không khí cụ thể đối với từng loại nguồn, từng địa bàn quận/ huyện xã và trách nhiệm cụ thể của người đứng đầu.

Cần đầu tư đáng kể về mặt tài chính có trọng điểm, ưu tiên cho các chương trình trọng điểm giảm thiểu ô nhiễm trong giao thông xanh, sử dụng nhiên liệu sạch, rà soát, xóa bỏ các điểm nghẽn về thể chế để huy động đủ các nguồn lực tài chính để giải quyết vấn đề bền vững tại Thủ đô.

Sử dụng cách tiếp cận dựa trên chứng cứ khoa học (nền tảng số) khi xem xét các vấn đề và đề ra các chính sách giải pháp ưu tiên phù hợp. Ưu tiên xây dựng hạ tầng số như: cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin các nguồn phát thải, hệ thống báo cáo tự động, ... với yêu cầu đảm bảo chất lượng số liệu và công khai số liệu. Sử dụng mạnh mẽ các công cụ giải pháp IOT mới trong việc quan trắc, giám sát ô nhiễm, tăng cường áp dụng AI, Big data trong quản lý môi trường không khí.