Môi trường - Tài nguyên

Cảnh báo 18 điểm có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở tại khu vực Trung Bộ

Thanh Thanh • 12/11/2024 13:00

Do ảnh hưởng của mưa kéo dài, cảnh báo trong những giờ tới, nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại nhiều huyện ở khu vực từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong 6 giờ qua, khu vực các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi đã có mưa vừa đến mưa to.

Trong khi đó, dự báo trong 3-6 giờ tới, khu vực các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Quảng Ngãi tiếp tục có mưa với lượng mưa tích lũy phổ biến từ 20-50mm, có nơi trên 70mm.

Cảnh báo trong 6 giờ tới, nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại nhiều, đặc biệt tại các khu vực:

Để chủ động ứng phó với mưa lớn, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công điện đề nghị các tỉnh, thành phố từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định theo dõi chặt chẽ bản tin dự báo, cảnh báo mưa lớn, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt; thông tin kịp thời, đầy đủ đến các cấp chính quyền, người dân để chủ động phòng tránh, ứng phó, giảm thiểu thiệt hại.

Rà soát, sẵn sàng triển khai sơ tán người dân tại khu vực có nguy cơ bị ngập sâu, lũ quét, sạt lở đất; chuẩn bị lực lượng, phương tiện, trang thiết bị, nhu yếu phẩm thiết yếu theo phương châm “bốn tại chỗ” để sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống.

Tổ chức lực lượng canh gác, kiểm soát, hỗ trợ, hướng dẫn bảo đảm giao thông an toàn cho người và phương tiện, nhất là tại các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết, khu vực đã xảy ra sạt lở hoặc có nguy cơ xảy ra sạt lở; kiên quyết không cho người và phương tiện qua lại nếu không bảo đảm an toàn; không để xảy ra thiệt hại đáng tiếc về người do bất cẩn, chủ quan; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, bảo đảm giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính khi xảy ra mưa lớn.

Triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn các hồ chứa nước và hạ du; chủ động vận hành hồ chứa bảo đảm dung tích đón lũ theo quy định; bố trí lực lượng thường trực để vận hành điều tiết và sẵn sàng xử lý các tình huống có thể xảy ra.

Lũ quét và sạt lở đất là hai hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm có thể gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến môi trường. Những hiện tượng này không chỉ gây thiệt hại về tài sản và mạng sống con người mà còn làm tổn hại sâu sắc đến các hệ sinh thái, chất lượng đất đai, và tài nguyên nước. Dưới đây là một số ảnh hưởng chính của lũ quét và sạt lở đất đến môi trường:

1. Mất môi trường sống

Lũ quét và sạt lở đất có thể phá hủy hoàn toàn các môi trường sống tự nhiên:

Phá hủy hệ sinh thái rừng: Lũ quét và sạt lở đất thường xảy ra ở các khu vực đồi núi và rừng, gây tàn phá các khu rừng, làm mất đi môi trường sống của nhiều loài động thực vật. Hệ sinh thái rừng, vốn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất và giữ nước, bị tàn phá, dẫn đến sự suy giảm đa dạng sinh học.

Hủy hoại các hệ sinh thái ven sông: Lũ quét gây ra xói mòn và cuốn trôi đất, rác thải, và vật chất hữu cơ vào các con sông, làm ô nhiễm nguồn nước và phá hủy các hệ sinh thái thủy sinh. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến sự sống của các loài động vật và thực vật sống trong nước, như cá, tôm, và thực vật thủy sinh.

2. Xói mòn đất và giảm chất lượng đất

Mất đất trồng trọt: Lũ quét và sạt lở đất có thể làm mất đi lớp đất màu mỡ, khiến đất trở nên kém màu mỡ và khó canh tác. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là ở những khu vực đồi núi, nơi nông dân phụ thuộc vào đất để trồng trọt.

Xói mòn đất: Lũ quét có thể gây xói mòn đất nghiêm trọng, khiến đất bị cuốn trôi vào sông, suối, làm giảm chất lượng đất canh tác và thay đổi cấu trúc địa hình. Việc xói mòn làm giảm khả năng hấp thụ nước của đất, dẫn đến sự giảm sút nguồn nước ngầm và ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh trưởng của cây trồng.

3. Ô nhiễm nước và chất lượng nước

Nước ô nhiễm: Khi lũ quét xảy ra, chúng cuốn trôi tất cả các vật liệu như đất, rác thải, hóa chất, và vật liệu hữu cơ vào các con sông và hồ. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng nước mà còn gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến sinh vật dưới nước và cả con người nếu nguồn nước bị sử dụng cho sinh hoạt hoặc nông nghiệp.

Môi trường sống của sinh vật thủy sinh bị đe dọa: Lũ quét có thể gây tăng đột ngột lượng chất thải và các chất ô nhiễm vào các con sông, làm giảm oxy hòa tan trong nước và gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt hoặc sự suy giảm quần thể các loài sinh vật thủy sinh.

4. Tác động đến động thực vật

Tổn hại đến động vật hoang dã: Sạt lở đất và lũ quét có thể giết chết hoặc làm mất nhà ở của các loài động vật hoang dã. Những loài sống trong rừng hoặc ven sông dễ bị cuốn trôi hoặc bị đe dọa khi môi trường sống bị phá hủy.

Tác động đến thảm thực vật: Thảm thực vật, đặc biệt là cây cối và các loài thực vật nhỏ, có thể bị chôn vùi hoặc tàn phá do đất đá, cây cối bị cuốn trôi trong lũ quét hoặc do sự xói mòn đất trong các vụ sạt lở.

5. Sự thay đổi địa hình và cảnh quan

Biến dạng cảnh quan: Sạt lở đất có thể làm thay đổi hoàn toàn địa hình và cấu trúc của khu vực, gây ra sự xáo trộn trong hệ thống tự nhiên. Các sườn đồi có thể bị cắt đứt, và các con suối, sông có thể bị thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ sinh thái trong khu vực.

Mất các khu vực sinh thái quan trọng: Nhiều khu vực quan trọng về mặt sinh thái, như các vùng đất ngập nước hoặc các khu rừng đồi núi, có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi sạt lở và lũ quét, dẫn đến mất đi các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng cho động vật và thực vật.

6. Khí hậu và tác động lâu dài

Thay đổi hệ thống thủy văn: Sạt lở đất và lũ quét có thể làm thay đổi dòng chảy của các con sông, suối, dẫn đến sự thay đổi trong chế độ thủy văn của khu vực. Điều này có thể ảnh hưởng đến việc cung cấp nước cho các hệ sinh thái, nông nghiệp và các hoạt động sinh sống của con người.

Tác động lâu dài đến đất đai và nông nghiệp: Những khu vực bị xói mòn nghiêm trọng hoặc mất lớp đất màu mỡ sẽ mất nhiều thời gian để phục hồi, nếu có thể phục hồi được. Điều này gây khó khăn cho việc tái sinh thảm thực vật và ảnh hưởng lâu dài đến sản xuất nông nghiệp.

7. Mất mát về sinh thái học và kinh tế

Mất mát về đa dạng sinh học: Sạt lở đất và lũ quét có thể dẫn đến mất mát các loài động vật và thực vật quan trọng, gây giảm sút đa dạng sinh học ở khu vực đó. Đặc biệt, các loài quý hiếm và có giá trị sinh học cao, nếu không được bảo vệ, có thể biến mất vĩnh viễn.

Thiệt hại kinh tế: Mất đất trồng trọt, tàn phá cơ sở hạ tầng, và các hệ sinh thái có giá trị kinh tế sẽ gây thiệt hại không nhỏ đối với nền kinh tế địa phương và quốc gia.