ĐBSCL: Nỗi buồn hồ trữ ngọt vẫn mặn

Bến Tre là tỉnh cuối nguồn Đồng bằng sông Cửu Long, hàng năm chịu ảnh hưởng rất nặng nề từ biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn. Hồ trữ nước ngọt Kênh Lấp là hồ chứa nước ngọt nhân tạo lớn nhất miền Tây , dài gần 5 km, rộng 40-100 m, vốn là con kênh đào từ thời Pháp bị lấp hai đầu. Hồ có sức chứa gần một triệu m3 nước, đủ sức phục vụ sinh hoạt cho khoảng 200.000 người tại 24 xã, thị trấn trên địa bàn.

Hồ chứa nước ngọt Ba Tri ở Bến Tre.

Tuy nhiên, khi mới đưa vào sử dụng, ngay trong mùa khô 2019-2020, dự án đã bị nước mặn xâm nhập, chưa phát huy được hiệu quả như kỳ vọng. Như phản ánh trên báo chí từ một người dân ở xã Phú Ngãi hồi đầu năm 2020, nước mặn đớ lưỡi, chỉ có thể để rửa chứ không nấu nướng hay tắm tưới cho cây trồng được, dù đã ngăn dòng chặn hai đầu, các cống xung quanh đã bít từ nhiều tháng trước, khi nước ngoài sông Ba Lai còn ngọt.

Huyện Ba Tri có 12.000 ha đất trồng lúa ba vụ cùng đàn bò 100.000 con, lớn nhất tỉnh. Đợt hạn mặn lịch sử năm 2016, Ba Tri có trên 8.000 ha lúa bị thiệt hại, chiếm khoảng 80% diện tích vụ đông xuân. Người dân phải mua rơm và nước ngọt với giá cao cho bò ăn, uống.

Được biết, hồ trữ nước ngọt Ba Tri bị nhiễm mặn là do nền đáy và nước ở trên đồng chảy xuống. Năm vừa rồi mới làm hồ, lượng nước tích vào hồ chưa được nhiều, đáy chưa được bằng phẳng theo thiết kế. Năm nay, tỉnh đã tiến hành cải tạo lại đáy cho bằng phẳng, đồng thời súc rửa hồ. Mỗi lần súc rửa như vậy, nước ở trên đồng tiếp tục chảy xuống nên nước vẫn bị nhiễm mặn. Đến giờ phút này, hồ gần như đã đảm bảo trữ ngọt được.

Sau dự án hồ trữ nước ngọt Ba Tri, năm 2020, tỉnh Bến Tre tiếp tục đề xuất xây dựng dự án hồ trữ nước ngọt Lạc Địa ở xã Phú Lễ, huyện Ba Tri với tổng vốn đầu tư trên 352 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ bố trí thực hiện dự án của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025.

Trước lo ngại hồ trữ nước ngọt Lạc Địa có thể tiếp tục bị nhiễm mặn như hồ Ba Tri, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bến Tre trấn an không cần lo lắng bởi khu vực dự kiến làm hồ Lạc Địa là vùng ngọt hóa.

Minh Châu