Hòa Bình: Phát triển rừng gỗ lớn bằng giống cây mọc nhanh

Tỉnh Hòa Bình có tổng diện tích tự nhiên hơn 460.000ha, trong đó đất lâm nghiệp hơn 330.000ha. Lao động nông, lâm nghiệp chiếm trên 71% tổng số lao động trong tỉnh, đây là tiềm năng rất lớn để phát triển sản xuất lâm nghiệp.

Rừng keo lai nuôi cấy mô của anh Nguyễn Văn Cương, thôn Cây Rường, xã An Bình (Lạc Thủy) có tốc độ sinh trưởng và phát triển nhanh, ít sâu bệnh, ít đỗ gãy khi có giông gió hơn so với giống keo cũ nhân giống từ hạt. Ảnh: Trung Quân.

Nếu những năm trước đây, người dân hoàn toàn trông chờ vào các dự án trồng rừng của nhà nước, hiện nay nhiều hộ đã tự bỏ vốn để trồng rừng kinh tế. Toàn tỉnh hiện có trên 1.000 trang trại rừng quy mô vừa và nhỏ cho thu nhập trung bình từ 50 – 60 triệu đồng/ha sau mỗi chu kỳ. Một số huyện như Lạc Thủy, Mai Châu, Tân Lạc, Lạc Sơn… đã xác định được thế mạnh từ kinh tế đồi rừng.

Tuy nhiên, trong trồng rừng sản xuất các hộ dân chủ yếu trồng rừng nguyên liệu chu kỳ kinh doanh từ 5-7 năm với giống cây phổ biến là keo tai tượng nhân giống bằng hạt. Nhiều hộ gia đình do điều kiện kinh tế hạn hẹp còn sử dụng cây tái sinh từ hạt cây rừng của chu kỳ trước để trồng.

Điều này vô hình chung đã làm giảm chất lượng cây con, do việc chọn tạo cây bố mẹ chủ yếu dựa trên kinh nghiệm nên chất lượng không được đảm bảo. Ngoài ra, giống keo này có bộ rễ bàn thường dễ đổ ngã khi có gió lớn. Độ già hóa của cây cao dẫn tới việc sinh trưởng, phát triển của cây khi đưa vào trồng thường chậm hơn so với những giống keo lai được chọn tạo từ các tiến bộ kỹ thuật khác.

Thực tế cho thấy, đối với những vườn ươm có sự giám sát, quản lý về nguồn gốc xuất xứ, cây con được thẩm định trước khi bán ra thị trường thì tỷ lệ sống đạt trên 90%. Đối với những cây giống có nguồn gốc trôi nổi tỷ lệ sống thấp, cây sinh trưởng không đồng đều, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất và chất lượng gỗ.

Cây keo lai mô có ưu điểm được lấy mẫu từ cây bố mẹ khỏe mạnh, có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt ở ngoài thực địa và được thông qua cải thiện giống về di truyền. Cây có tán tròn đều, góc phân cành lớn, thân cây chính có độ thon thẳng và không cong queo. Ảnh:Trung Quân.

Trước thực tế đó, ngành lâm nghiệp tỉnh Hòa Bình đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, bảo vệ và phát triển kinh tế rừng. Tập trung đầu tư, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, chú trọng phát triển rừng bằng các giống cây gỗ lớn mọc nhanh.

Trong đó phải kể đến mô hình áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật trong trồng rừng gỗ lớn mọc nhanh sử dụng giống keo lai (BV10, BV16, BV32) nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô (keo lai mô). Mô hình được Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hòa Bình triển khai thực hiện với quy mô 38ha tại huyện Tân Lạc và 42ha tại huyện Lạc Thủy, chu kỳ kinh doanh 10-12 năm.

Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hòa Bình, rừng keo gỗ lớn mọc nhanh được trồng với mật độ 1.330 cây/ha. Cây trồng trong mô hình được áp dụng đồng bộ các kỹ thuật từ khâu lựa chọn lập địa, phát dọn thực bì, làm đất, bón phân theo kỹ thuật hướng dẫn.

Cây keo lai mô có ưu điểm được lấy mẫu từ cây bố mẹ khỏe mạnh, có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt ở ngoài thực địa và được thông qua cải thiện giống về di truyền. Cây có tán tròn đều, góc phân cành lớn, thân cây chính có độ thon thẳng và không cong queo.

Với nguồn giống được bảo quản trong phòng kỹ thuật, khi được đưa vào trồng ngoài thực tế cây con ít bị sâu bệnh, sinh trưởng và phát triển nhanh. Rút ngắn chu kỳ kinh doanh khoảng từ 4-6 năm cho gỗ làm nguyên liệu giấy, gỗ dăm, từ 8-12 năm cho gỗ lớn, gỗ xẻ, gỗ dân dụng đóng các đồ trang trí nội thất.

Sau 4 năm đưa vào trồng thử nghiệm, giống keo mới được người dân đánh giá rất cao, khả năng phát triển nhanh hơn so với các cây keo tai tượng hiện đang được trồng tại địa phương (giống trồng nhân giống bằng hạt). Tỷ lệ sống đạt 98%, cây sinh trưởng tốt với chiều cao đạt trung bình từ 90-110cm/3 tháng.

Nam Anh