Khung hành động du lịch xanh đến năm 2030: Hiện thực hóa chuyển đổi từ tư duy đến hành động

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam hiện đang xây dựng Khung hành động du lịch xanh đến năm 2030, hướng tới việc thiết lập một lộ trình tổng thể và thống nhất, nhằm đưa quá trình chuyển đổi xanh đi vào chiều sâu, từ nhận thức đến hành động, từ định hướng chính sách đến triển khai trong thực tiễn. Một trong những trọng tâm của Khung hành động là phát triển du lịch xanh tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, qua đó khai thác hợp lý các giá trị văn hóa và tự nhiên, phục vụ phát triển du lịch bền vững, đồng thời góp phần cải thiện đời sống cho người dân địa phương.

Xuyên suốt Khung hành động du lịch xanh đến năm 2030 là mục tiêu thúc đẩy chuyển đổi xanh một cách toàn diện và thực chất, nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng và năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam. Quá trình này đồng thời hướng tới sự hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và gìn giữ các giá trị văn hóa – xã hội.

Để đạt được mục tiêu đề ra, Khung hành động xác định ba trụ cột chính gồm: xây dựng các công cụ thúc đẩy du lịch xanh; đổi mới thể chế, chính sách; và hỗ trợ triển khai du lịch xanh trong thực tế.

Trụ cột thứ nhất tập trung vào việc hình thành hệ thống công cụ làm nền tảng cho quản lý, đánh giá và khuyến khích thực hành du lịch xanh. Nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và triển khai Bộ chỉ số phát triển du lịch bền vững, dựa trên tham khảo kinh nghiệm quốc tế và phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Bộ chỉ số này được cấu trúc gồm 5 trụ cột chính, dự kiến triển khai thí điểm tại một số địa bàn du lịch trọng điểm trước khi áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Theo kế hoạch, năm 2026, Dự án ST4SD sẽ chủ trì triển khai với sự tham gia của các chuyên gia đến từ Thụy Sỹ và Việt Nam, tạo cơ sở cho cơ quan quản lý du lịch xem xét, ban hành và tổ chức thực hiện.

Cùng với đó, việc nghiên cứu xây dựng nhãn du lịch xanh phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế được xác định là nhiệm vụ quan trọng. Nhãn du lịch xanh không chỉ hỗ trợ phân loại sản phẩm, dịch vụ theo mức độ thân thiện với môi trường mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp và điểm đến tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị du lịch bền vững toàn cầu.

Bên cạnh các công cụ kỹ thuật, Khung hành động cũng nhấn mạnh vai trò của hoạt động vinh danh, trao giải thưởng du lịch xanh và thúc đẩy các sáng kiến đổi mới sáng tạo. Việc tổ chức bình chọn, khen thưởng định kỳ được kỳ vọng sẽ kịp thời ghi nhận, động viên các tổ chức, cá nhân tiên phong trong thực hành du lịch xanh, qua đó lan tỏa những giá trị tích cực trong toàn ngành.

Theo quy định pháp luật, phát triển du lịch xanh bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số được xác định là một chiến lược kinh tế – xã hội hiệu quả, kết hợp hài hòa giữa du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng với bảo tồn văn hóa và môi trường. Cách tiếp cận này không chỉ tạo sinh kế ổn định, góp phần gìn giữ bản sắc dân tộc và thúc đẩy kinh tế địa phương, mà còn phát huy lợi thế tự nhiên, văn hóa đặc thù của các vùng núi cao, biên giới, mang lại lợi ích lâu dài cho cả du khách và cộng đồng bản địa.

Trụ cột thứ hai tập trung vào đổi mới thể chế, chính sách nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho phát triển du lịch xanh trong dài hạn. Trên cơ sở rà soát Luật Du lịch năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Khung hành động đặt ra yêu cầu lồng ghép các quy định liên quan đến du lịch xanh vào hệ thống pháp luật, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Việc ban hành đồng bộ các chính sách, bộ chỉ số, nhãn du lịch xanh và quy chế giải thưởng được kỳ vọng sẽ cụ thể hóa định hướng chuyển đổi xanh, đồng thời tạo cơ chế khuyến khích, huy động nguồn lực xã hội tham gia phát triển du lịch bền vững.

Đáng chú ý, Khung hành động đề xuất tích hợp các chỉ số phát triển du lịch bền vững vào hệ thống chỉ tiêu thống kê du lịch quốc gia. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm chuẩn hóa công tác theo dõi, đánh giá, nâng cao khả năng so sánh quốc tế và phục vụ hiệu quả cho quá trình hoạch định chính sách.

Trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, nhiều nội dung liên quan đến du lịch xanh đã được xác định rõ, như phát triển du lịch bền vững và bao trùm trên nền tảng tăng trưởng xanh; tối đa hóa đóng góp của du lịch vào các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc; quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên; bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Trụ cột thứ ba hướng tới hỗ trợ triển khai và lan tỏa du lịch xanh trong thực tiễn. Trong đó, việc nâng cao năng lực thông qua Diễn đàn du lịch xanh quốc gia, các chương trình đào tạo, tập huấn và hoạt động truyền thông được xác định là nhiệm vụ then chốt.

Bên cạnh đó, hỗ trợ quảng bá du lịch xanh trên các nền tảng số, truyền thông các mô hình, chủ thể được công nhận nhãn xanh hoặc giải thưởng xanh sẽ góp phần nâng cao hiệu quả xúc tiến, thu hút sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng.

Khung hành động cũng đề cao vai trò của mạng lưới “Làng du lịch tốt nhất” của Việt Nam với bộ tiêu chí công nhận tương thích quốc tế, làm cơ sở kết nối với mạng lưới toàn cầu của UN Tourism. Đồng thời, việc tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế như UN Tourism, APEC, SECO, ASEAN… sẽ hỗ trợ chuyển giao kinh nghiệm, công nghệ và mô hình quản trị du lịch xanh phù hợp với điều kiện trong nước.

Theo định hướng của Khung hành động, năm 2026 được xác định là giai đoạn khởi động với 5 nhiệm vụ trọng tâm gồm xây dựng bộ chỉ số, nhãn du lịch xanh, thúc đẩy sáng kiến, hoàn thiện thể chế và hỗ trợ quảng bá. Từ năm 2027, các nhiệm vụ còn lại sẽ được triển khai đồng bộ và duy trì thường xuyên.

Với cách tiếp cận tổng thể, có lộ trình rõ ràng và phân công cụ thể, Khung hành động du lịch xanh đến năm 2030 được kỳ vọng sẽ tạo ra bước chuyển mạnh mẽ, đưa du lịch Việt Nam phát triển theo hướng xanh hơn, bền vững hơn và hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.

Hà Nội thúc đẩy du lịch xanh từ chính sách đến sản phẩm