Nguồn nước dưới đất của Đồng Nai đang bị suy giảm

Theo đó, trong đợt nắng nóng gay gắt đang diễn ra trong những ngày qua, nhiều vùng sản xuất nông nghiệp lớn như: Trảng Bom, Cẩm Mỹ, Xuân Lộc, Định Quán đã xuất hiện tình trạng cạn nước giếng khoan. Bên cạnh đó, một số trạm cấp nước sạch nông thôn cũng bị khan hiếm nước, phải luân phiên thời gian bơm nước cấp cho người dân.

Ông Nguyễn Ngọc Hưng - Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai cho rằng, cần phải hạn chế khai thác nước dưới đất, đặc biệt là nước cấp sinh hoạt. Nếu cứ tiếp tục khai thác nước dưới đất, không những sức khỏe của người dân bị ảnh hưởng, mà còn gia tăng các hệ lụy sụt lún, ô nhiễm, thiếu nước sản xuất nông nghiệp.

“Tôi cho rằng, việc hạn chế khai thác nước dưới đất không khó, bài toán đặt ra là phải có nguồn nước cấp bù lại. Cần phát triển hạ tầng nước máy cho người dân, hệ thống thủy lợi cấp nước sản xuất nông nghiệp” - ông Hưng nhận định.

Ông Võ Văn Phi - Phó chủ tịch UBND tỉnh cũng nhấn mạnh, hiện một số vùng nước dưới đất không còn đáp ứng cho sinh hoạt của người dân. Đây là hệ quả của việc khai thác nước ngầm không kiểm soát trước đây. Cần “siết” hoạt động khai thác nước dưới đất để bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ nguồn nước và duy trì sản xuất nông nghiệp.

Trước tình hình đó, lãnh đạo UBND tỉnh đã yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường xem xét các quy định hiện hành, đề xuất tăng phí cấp quyền khai thác nước dưới đất; công khai kết quả quan trắc chất lượng nước, đặc biệt là các khu vực có thông số vượt quy chuẩn để người dân biết, hạn chế khai thác nước sử dụng.

Yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn rà soát lại 74 giếng khoan đang khai thác nước dưới đất và có giải pháp đẩy nhanh việc đấu nối nước máy vào hệ thống này. Tính toán đầu tư hệ thống thủy lợi đảm bảo cấp nước cho các khu vực sản xuất nông nghiệp trọng điểm, kết hợp tuyên truyền chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm. Khai thác hiệu quả công suất nguồn nước mặt tại các hồ chứa.

Về lâu dài, lãnh đạo UBND tỉnh cũng đề nghị các sở, ngành, địa phương rà soát vùng “lõm” nước sạch để kêu gọi nhà đầu tư. Nghiên cứu đề xuất cơ chế thu hút doanh nghiệp tham gia phát triển nước máy. Cùng với đó, hướng dẫn, hỗ trợ các công ty cấp nước giải quyết bất cập về thủ tục đất đai, tăng công suất, giá bán nhằm tạo điều kiện tái đầu tư hạ tầng.

Trước đó, trong báo cáo công khai kết quả quan trắc mực nước và chất lượng nước dưới đất năm 2023, những số liệu đã cho thấy trữ lượng và chất lượng nước dưới đất trên địa bàn Đồng Nai năm 2023 suy giảm so với các năm trước đó. 

Cụ thể, về trữ lượng, báo cáo chỉ ra, mùa khô năm 2023 (tháng 4 và 5) khu vực các huyện: Trảng Bom, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Tân Phú, Định Quán… có mực nước dưới đất thấp hơn cùng kỳ các năm trước. Từ tháng 7 trở đi, mưa lớn trên diện rộng, nguồn nước dưới đất dần phục hồi, đảm bảo cho khai thác nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.

Quan trắc cho thấy chất lượng nước giảm nhẹ so với các năm trước và giảm so với Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dưới đất do Bộ Tài nguyên và môi trường ban hành năm 2023 (QCVN 09:2023/BTNMT). Một số khu vực quan trắc phát hiện có thông số dinh dưỡng và kim loại vượt quy chuẩn như thành phố Biên Hòa và các huyện: Long Thành, Nhơn Trạch, Định Quán, Xuân Lộc.

Có thể thấy, biến đổi khí hậu và sử dụng chưa hợp lý đang làm nguồn tài nguyên nước ngày một suy kiệt và ô nhiễm. Cần có giải pháp đồng bộ và hiệu quả để bảo vệ nguồn nước. Trong đó có phát triển hạ tầng cung ứng nước máy, hạn chế khai thác nước dưới đất, bảo vệ và sử dụng nước tiết kiệm.