Cộng đồng xanh

Cảnh báo những bệnh thường gặp trong mùa lạnh và cách phòng tránh hiệu quả

Anh Minh • 26/10/2025 11:00

Mùa lạnh không chỉ mang theo những cơn gió rét và mưa phùn khiến cơ thể khó thích nghi, mà còn là thời điểm nhiều bệnh lý bùng phát mạnh, đặc biệt ở người già, trẻ nhỏ và người có bệnh mạn tính. Việc chủ động phòng bệnh trong giai đoạn này có ý nghĩa quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cảm lạnh – bệnh phổ biến nhất trong mùa đông

Cảm lạnh thông thường là căn bệnh xuất hiện với tần suất cao vào những ngày thời tiết lạnh giá. Nguyên nhân chủ yếu do virus xâm nhập khi sức đề kháng giảm, niêm mạc mũi họng khô tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển.

Người mắc cảm lạnh thường có triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, đau đầu, ngạt mũi, đôi khi kèm ho nhẹ. Tuy không quá nguy hiểm, nhưng nếu không điều trị và nghỉ ngơi hợp lý, bệnh có thể dẫn đến viêm họng, viêm phế quản, thậm chí viêm phổi.

Viêm họng và viêm amidan – bệnh quen thuộc của mùa lạnh

Không khí khô lạnh khiến lớp niêm mạc họng dễ bị kích ứng, gây đau rát, nuốt vướng, ho khan. Trẻ em là đối tượng dễ mắc nhất vì hệ miễn dịch còn yếu.

Người lớn, đặc biệt là những người thường xuyên nói nhiều, hút thuốc lá hoặc sử dụng rượu bia, cũng dễ bị viêm họng tái phát. Trường hợp bệnh kéo dài mà không điều trị đúng cách có thể dẫn đến viêm tai giữa hoặc thấp tim.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi có dấu hiệu viêm họng, người bệnh nên giữ ấm cổ, tránh uống nước lạnh, súc miệng nước muối loãng, sử dụng mật ong, gừng, chanh để làm dịu họng.

Cúm mùa – bệnh lây lan nhanh trong không gian kín

Cúm mùa là bệnh do virus gây ra, có khả năng lây lan mạnh qua đường hô hấp, đặc biệt trong các không gian kín như văn phòng, trường học, phương tiện công cộng.

Bệnh thường gây sốt cao, đau đầu, đau mỏi toàn thân, ho khan, sổ mũi và cảm giác kiệt sức. Ở người khỏe mạnh, cúm có thể tự khỏi sau 5–7 ngày. Tuy nhiên, với người già, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh nền, cúm có thể gây viêm phổi nặng, thậm chí tử vong.

Tiêm vắc xin cúm định kỳ mỗi năm được xem là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, giúp cơ thể chủ động tạo kháng thể chống lại các chủng virus cúm đang lưu hành.

Bệnh xương khớp – “nỗi ám ảnh” trong tiết trời giá rét

Nhiệt độ thấp khiến các mạch máu co lại, giảm lưu thông máu đến khớp, gây đau nhức, cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng. Người bị thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp hoặc gout thường gặp tình trạng đau tái phát dữ dội hơn trong mùa lạnh.

Để phòng ngừa, người bệnh nên giữ ấm toàn thân, đặc biệt ở các khớp, tránh ngâm nước lạnh hoặc ngồi lâu một chỗ. Việc vận động nhẹ nhàng, tập thể dục vừa sức mỗi sáng giúp khí huyết lưu thông, hạn chế đau nhức.

Tim mạch và huyết áp – nguy cơ tăng cao khi trời lạnh

Khi thời tiết trở lạnh, mạch máu ngoại vi co lại để giữ ấm, làm tăng áp lực máu, dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp đột ngột, nhồi máu cơ tim. Người có tiền sử bệnh tim mạch, cao huyết áp cần đặc biệt chú ý giữ ấm cơ thể, tránh ra ngoài vào sáng sớm hoặc đêm muộn, không tắm nước lạnh, đồng thời kiểm tra huyết áp thường xuyên.

Bệnh da liễu – khi thời tiết lạnh “rút” độ ẩm khỏi làn da

Độ ẩm không khí thấp khiến da dễ bị khô, nứt nẻ, bong tróc, nhiều người còn gặp tình trạng chàm, viêm da cơ địa, mề đay do lạnh. Trẻ nhỏ thường bị nứt môi, khô má, nứt gót chân.

Để phòng bệnh, nên uống đủ nước, dùng kem dưỡng ẩm thường xuyên và hạn chế tắm nước quá nóng – vì nước nóng có thể làm mất lớp dầu tự nhiên bảo vệ da.

Rối loạn tiêu hóa – hậu quả của ăn uống không kiểm soát

Thời tiết lạnh khiến nhiều người có xu hướng ăn uống nhiều hơn, đặc biệt là các món cay nóng, chiên rán, lẩu, rượu bia. Thói quen này dễ gây rối loạn tiêu hóa, viêm dạ dày, tăng acid dịch vị.

Người có bệnh dạ dày mạn tính nên tránh ăn quá no, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, ăn nhiều rau xanh và trái cây, uống nước ấm để hệ tiêu hóa hoạt động ổn định.

Ảnh hưởng đến tâm lý – nguy cơ trầm cảm theo mùa

Mùa lạnh thường ít ánh sáng mặt trời, khiến cơ thể giảm tiết serotonin – hormone tạo cảm giác vui vẻ. Điều này dễ dẫn đến mệt mỏi, buồn chán, thiếu năng lượng, thậm chí trầm cảm theo mùa.

Các chuyên gia khuyến nghị, nên dành thời gian ra ngoài trời nắng, tập thể dục nhẹ, duy trì chế độ sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc để cải thiện tinh thần.

Để hạn chế nguy cơ mắc các bệnh thường gặp trong mùa lạnh, mỗi người nên chủ động giữ ấm cơ thể, tiêm phòng cúm định kỳ, ăn uống lành mạnh, tập luyện thường xuyên và giữ gìn vệ sinh cá nhân. Đặc biệt, người cao tuổi, trẻ nhỏ và người có bệnh mạn tính cần được theo dõi sức khỏe sát sao, khám sớm khi có triệu chứng bất thường.

Sự chuẩn bị chu đáo và thói quen sinh hoạt hợp lý sẽ giúp bạn và gia đình vượt qua mùa lạnh an toàn, khỏe mạnh.