Có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng mướp đắng lại không tốt cho một số người

Mướp đắng (Momordica charantia L.) là một thành viên của họ dưa chuột: Cucurbitaceae. Mướp đắng, còn có các tên gọi như bí đắng, dưa Goya, karela và lê nhựa thơm (Stephens 2012). Đây là loại cây được trồng phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới, được coi là món ăn chủ yếu trong nhiều loại hình ẩm thực châu Á.

Một số lợi ích của mướp đắng

Ngoài hương vị đặc biệt, mướp đắng còn có một số lợi ích sức khỏe ấn tượng bởi chứa nhiều chất dinh dưỡng. 100g mướp đắng sống cung cấp: 21g calo; 4g Carb; 2g chất xơ; 99% Vitamin C giá trị hàng ngày (DV); 44% DV Vitamin A; 17% DV Folate; 8% DV Kali; 5% DV Kẽm; 4% D Sắt.

Các chất dinh dưỡng trong mướp đắng

Mướp đắng đặc biệt giàu vitamin C, một vi chất dinh dưỡng quan trọng liên quan đến việc phòng bệnh, tạo xương và chữa lành vết thương. Nó cũng chứa nhiều vitamin A, một loại vitamin tan trong chất béo giúp tăng cường sức khỏe làn da và thị lực tốt.

Mướp đắng cung cấp folate, chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển, một lượng nhỏ kali, kẽm, sắt. Mướp đắng cũng là nguồn cung cấp catechin, acid galic, epicatechin và acid chlorogen - những hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại.

Ngoài ra, mướp đắng ít calo nhưng lại giàu chất xơ đáp ứng khoảng 8% nhu cầu chất xơ hàng ngày chỉ trong 94g.

Có thể giúp giảm lượng đường trong máu

Nhờ đặc tính chữa bệnh mạnh mẽ, mướp đắng từ lâu đã được sử dụng để giúp hỗ trợ điều trị các tình trạng liên quan đến bệnh đái tháo đường. Mướp đắng được cho là có tác dụng cải thiện cách sử dụng đường trong các mô và thúc đẩy quá trình tiết insulin, loại hormone chịu trách nhiệm điều chỉnh lượng đường trong máu.

Tuy nhiên, người bị đái tháo đường đang dùng thuốc điều trị nên hỏi bác sĩ chuyên khoa về việc nên ăn mướp đắng như thế nào để không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu xuống quá thấp, có thể nguy hiểm cho sức khỏe.

Mướp đắng chứa polyphenol có tác dụng chống viêm

Mướp đắng chứa nhiều polyphenol, các hợp chất này được biết đến với khả năng giảm viêm trong cơ thể.

Một trong những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên nhất của mướp đắng là đặc tính chống ung thư. Mướp đắng đã được chứng minh có tác dụng làm gián đoạn việc sản xuất đường, có khả năng ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư tuyến tụy. Nó cũng có thể ức chế tế bào ung thư khác trong gan, đại tràng, vú, hoặc tuyến tiền liệt.

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là quan trọng cho việc chống nhiễm trùng và bệnh tật. Mướp đắng giúp ngăn ngừa cảm lạnh và có lợi cho hệ tiêu hóa. Nó còn giúp ngăn chặn hoặc hạn chế dị ứng thực phẩm, loại bỏ các bệnh nhiễm trùng nấm men tự nhiên. Một lợi ích khác là giúp điều trị chứng trào ngược axit và chứng khó tiêu.

Có thể làm giảm mức cholesterol

Mức cholesterol cao có thể khiến mảng bám mỡ tích tụ trong động mạch, buộc tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Mướp đắng có thể làm giảm mức cholesterol để hỗ trợ sức khỏe tổng thể của tim. Sử dụng chiết xuất mướp đắng hòa tan trong nước dẫn đến giảm đáng kể mức độ LDL hoặc cholesterol "xấu" so với giả dược.

Cải thiện lượng chất xơ

Mướp đắng là sự bổ sung tuyệt vời cho chế độ ăn kiêng giảm cân vì nó ít calo nhưng lại giàu chất xơ. Nó chứa khoảng 2g chất xơ trong mỗi khẩu phần 100g.

Chất xơ đi qua đường tiêu hóa rất chậm, giúp no lâu hơn, giảm cảm giác đói và thèm ăn. Mướp đắng cũng có đặc tính nhuận tràng, giúp hỗ trợ tiêu hóa nếu bị táo bón. Do đó, việc hoán đổi các thành phần có hàm lượng calo cao hơn bằng mướp đắng giúp tăng lượng chất xơ và cắt giảm lượng calo để thúc đẩy quá trình giảm cân.

Mướp đắng đa năng và thơm ngon

Mướp đắng được chế biến thành nhiều món ăn. Mướp đắng có thể được dùng sống hoặc nấu chín theo nhiều công thức khác nhau như xào, ăn sống, nước ép, nấu canh; kết hợp với nhiều loại thực phẩm, rau củ quả tạo thành món ăn giàu chất dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe.

Người bị huyết áp thấp, cơ thể yếu, phụ nữ mang thai không nên ăn quá nhiều mướp đắng.

Những ai không nên ăn mướp đắng ?

Khi thưởng thức ở mức độ vừa phải, mướp đắng là một thực phẩm bổ sung lành mạnh và bổ dưỡng cho chế độ ăn uống. Tuy nhiên, tiêu thụ một lượng lớn mướp đắng hoặc dùng thực phẩm bổ sung mướp đắng có thể gây ra một số tác dụng phụ.

Người mắc bệnh tiêu hóa

Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội), nếu thường xuyên ăn quá nhiều mướp đắng có thể ảnh hưởng không tốt đến tiêu hóa, gây tiêu chảy, ảnh hưởng đến dạ dày. Lương y Bùi Đắc Sáng khuyên những người đang mắc bệnh tiêu hóa không nên ăn nhiều mướp đắng, nếu kiêng thì càng tốt.

Những người thể trạng yếu, huyết áp thấp, sau khi nhịn ăn kéo dài, vừa mới phẫu thuật hoặc mất một lượng máu lớn không nên ăn nhiều mướp đắng. Nên tránh ăn mướp đắng trong những tình huống này vì nó có thể làm giảm lượng đường trong máu, gây chóng mặt hoặc ngất xỉu.

Phụ nữ mang thai và cho con bú

Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy, mướp đắng có thể gây co thắt tử cung, xuất huyết và làm hư thai, dẫn đến sinh non. Đồng thời mướp đắng có khả năng gây đột biến gen. Vì thế, phụ nữ có thai không nên sử dụng mướp đắng nhất là khi mang thai ở giai đoạn đầu.

Phụ nữ đang cho con bú cũng không nên ăn mướp đắng vì trong loại quả này có một số thành phần mang độc tính nhẹ có thể được truyền qua sữa mẹ. Độc tính này không gây ảnh hưởng ở người lớn, nhưng lại có vấn đề với trẻ em vì vậy rất cần thận trọng khi sử dụng.

Người bị bệnh gan, thận

Mướp đắng rất khó tiêu, có thể gây đầy hơi nên người bị bệnh gan và thận cần tránh ăn loại quả này. Những người bị thiếu men G6PD (loại men có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa của tế bào hồng cầu) cũng nên tránh xa loại rau có vị đắng này.

Người có tiền sử huyết áp thấp

Thành phần tạo ra tính hạ đường trong mướp đắng gồm: Charantin, Polypeptid-P và Vicine. Cơ chế tác dụng bao gồm gồm giảm đường huyết và cải thiện dung nạp glucose. Nghiên cứu hạ đường ở thú vật được thực hiện ở chuột và thỏ cải thiện dung nạp glucose, giữ được tính hạ đường sau khi ngưng dùng mướp đắng 15 ngày đồng thời giảm luôn cholesterol.

Một báo cáo cho thấy mướp đắng làm chậm tiến trình bệnh võng mạc (biến chứng bệnh tiểu đường) ở chuột bị tiểu đường khi uống cao quả mướp đắng. Nhưng ít nhất cũng có một nghiên cứu trên động vật không thấy tác dụng hạ đường ở chuột bị bệnh tiểu đường khi cho uống dạng bào chế đông khô mướp đắng trong 6 tuần.

Nếu là người thuộc bất kỳ nhóm nào trong số này, trước khi thêm mướp đắng vào chế độ ăn uống, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ và làm theo lời khuyên đó.

16 tác dụng không ngờ của quả dứa đối với sức khỏe con người