Đề xuất cháy rừng là một loại hình thiên tai đặc thù

Bổ sung thêm cháy rừng do tự nhiên là thiên tai

Tại phiên làm việc, cơ quan soạn thảo và thẩm tra dự án Luật đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung cháy rừng do tự nhiên là một loại hình thiên tai đặc thù. Trong văn bản dưới luật, ở nội dung về cấp độ rủi ro thiên tai, Chính phủ sẽ quy định rõ cháy rừng ở cấp độ nào sẽ thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng, chống thiên tai.

Đại diện cho cơ quan thẩm tra, ông Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định, đối với cháy rừng thì có cả nguyên nhân do thiên tai và nhân tai. Việc phòng, chống cháy rừng đã được quy định trong pháp luật chuyên ngành về lâm nghiệp, về phòng cháy và chữa cháy. Tuy nhiên, do tác động bất lợi của thời tiết nắng nóng, hạn hán kéo dài nên nguy cơ cháy rừng ở nhiều tỉnh/thành phố của nước ta luôn ở mức độ cao (cấp IV – nguy hiểm, cấp V – đặc biệt nguy hiểm), xảy ra trên diện rộng.

Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng, chống thiên tai và Luật đê điều. (Ảnh: TTXVN)

Thực tế, các vụ cháy rừng lớn đều có nguyên nhân từ nắng nóng kéo dài và có tính chất nghiêm trọng. Việc khống chế các vụ cháy này đã vượt quá khả năng của lực lượng chức năng kiểm lâm, cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn; phải sử dụng bộ máy của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn để ứng phó.

Trong điều kiện thời tiết cực đoan như hiện nay, nắng nóng kéo dài, hạn hán có chiều hướng gia tăng thì nguy cơ cháy rừng càng cao, đe dọa đến tính mạng, tài sản hơn 9 -10 triệu người dân sinh sống ở trong rừng, ven rừng và gây ra nhiều hệ lụy khác. Do vậy, cháy rừng ở cấp độ nghiêm trọng cần được xác định là một dạng thiên tai đặc thù để chủ động phòng chống, kiểm soát, huy động nguồn lực, tăng cường công tác chỉ đạo.

Quy định như vậy cũng sẽ khắc phục được hạn chế của Luật Lâm nghiệp, Luật Phòng cháy và chữa cháy khi cháy rừng ở quy mô lớn, do tác động bất lợi của tự nhiên, vượt quá khả năng khống chế của lực lượng chuyên ngành, phải huy động hỗ trợ của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn.

Đồng quan điểm, đại biểu Trương Thị Yến Linh, tỉnh Cà Mau đồng ý bổ sung cháy rừng do nguyên nhân tự nhiên và sương mù vào danh sách các loại hình thiên tai mới, cho phù hợp với tình hình mới. Nguyên nhân là những vụ cháy rừng lớn trên thế giới thời gian qua không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến tính mạng con người và môi trường sống.

Tuy nhiên, đại biểu Linh cho rằng, nếu đưa vào luật, cần xác định rõ nguyên nhân của từng vụ cháy rừng, do thiên tai hay nhân tai, hay kết hợp cả 2.

Cần thiết thành lập Quỹ Phòng, chống thiên tai là cần thiết

Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết, nhiều đại biểu tán thành với việc cần thiết thành lập quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương và đề nghị quy định rõ nguồn tài chính của Quỹ; nguồn thu, cơ chế sử dụng, việc điều chuyển Quỹ trong Luật để tránh trùng lặp, làm rõ có phát sinh thêm bộ máy không.

Cơ quan soạn thảo và thẩm tra dự án Luật đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung cháy rừng do tự nhiên là một loại hình thiên tai đặc thù.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, Luật Phòng, chống thiên tai hiện hành chỉ quy định về Quỹ Phòng, chống thiên tai được thành lập ở cấp tỉnh là quỹ hoạt động phi lợi nhuận, ngoài ngân sách nhà nước để hỗ trợ hoạt động phòng, chống thiên tai ở địa phương.

Thực tiễn phòng, chống thiên tai cho thấy, ở địa phương thiên tai xảy ra nhiều thì nhu cầu sử dụng Quỹ phòng, chống thiên tai lớn nhưng nguồn thu của quỹ lại thấp, ngược lại một số địa phương khác lại có kết dư Quỹ lớn. Do vậy, cần có cơ chế điều tiết giữa các Quỹ Phòng, chống thiên tai cấp tỉnh.

Việt Nam hiện tham gia nhiều hiệp định, thỏa thuận quốc tế về thiên tai, lại là nước bị thiệt hại nặng nề do thiên tai, đã có một số Chính phủ, tổ chức quốc tế hỗ trợ trực tiếp cho khắc phục hậu quả thiên tai nhưng pháp luật hiện hành còn thiếu cơ chế tiếp nhận.

Vì vậy, việc thành lập Quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương để tiếp nhận hỗ trợ trực tiếp nước ngoài và điều tiết từ Quỹ Phòng, chống thiên tai cấp tỉnh là cần thiết.

Một số ý kiến cho rằng, việc thành lập Quỹ phòng chống thiên tai ở Trung ương là cần thiết để tiếp nhận, sử dụng hiệu quả nguồn hỗ trợ của quốc tế. Liên quan đến nội dung ngân sách nhà nước bảo đảm cho hoạt động phòng, chống thiên tai nhiều ý kiến đề nghị cần ghi được khoản riêng trong dự thảo luật.

Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Bộ trưởng NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, thiên tai luôn là thách thức rất lớn với phát triển kinh tế và sinh kế của người dân. Theo ông, thiên tai ngày càng khắc nghiệt hơn, trong đó Việt Nam lại ở vị trí địa lý thường xuyên gặp thiên tai và là 1 trong 5 nước chịu tổn thương lớn nhất trước biến đổi khí hậu.

“Do đó, Việt Nam luôn có chủ trương, chính sách theo từng giai đoạn rất kịp thời. Việc Quốc hội cho phép sửa đổi một số điều trong Luật Phòng chống thiên tai và Luật Đê điều nhằm tạo ra khuôn khổ pháp lý đầy đủ hơn, phù hợp hơn để thích ứng trong tình hình mới”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Bộ trưởng cho biết thay mặt ban soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến, trên cơ sở đó cùng các cơ quan liên quan tập trung nghiên cứu để cho ra được dự thảo luật tốt nhất, phục vụ cho công tác lấy ý kiến thông qua trong thời gian tới.

Minh Anh