Tài nguyên và phát triển

Dịch vụ môi trường rừng: Trụ cột tài chính cho phát triển kinh tế xanh miền Tây Nghệ An

Hải Yến • 17/12/2025 20:05

Trong bối cảnh Nghệ An đang triển khai sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong bảo vệ tài nguyên rừng và ổn định sinh kế cho người dân miền núi. Không chỉ hoàn thành vượt mức kế hoạch, nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng còn trở thành điểm tựa tài chính bền vững cho ngành lâm nghiệp tỉnh.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Nghệ An, đến ngày 10/11/2025, tổng thu từ dịch vụ môi trường rừng đạt hơn 162,4 tỷ đồng, tương đương 132% kế hoạch năm; ước tính cả năm đạt khoảng 165 tỷ đồng – mức cao nhất từ trước đến nay.

Tổng thu từ dịch vụ môi trường rừng đạt hơn 162,4 tỷ đồng, tính đến ngày 10/11/2025

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Nghệ An, trong điều kiện ngân sách nhà nước còn nhiều khó khăn, nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng đã và đang đảm bảo kinh phí thiết yếu cho công tác bảo vệ rừng, đồng thời tạo thu nhập ổn định cho hàng chục nghìn hộ dân sống dựa vào rừng. Đây là nguồn lực có tính bền vững, lâu dài cho phát triển lâm nghiệp hiện nay.

Kết quả thu tăng cao trong năm 2025 chủ yếu nhờ sản lượng điện thương phẩm của các nhà máy thủy điện tăng; các đơn vị sử dụng dịch vụ môi trường rừng thực hiện nghiêm việc nộp tiền đúng, đủ và kịp thời; cùng với đó là công tác theo dõi, đối soát và đôn đốc thu được triển khai quyết liệt ngay từ đầu năm.

Người dân được hướng dẫn trồng rừng trên diện tích thụ hưởng chính sách từ dịch vụ môi trường rừng

Song song với công tác thu, việc chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng cho các chủ rừng được thực hiện khẩn trương, công khai và minh bạch. Đối với nhiều hộ dân ở miền Tây Nghệ An, đặc biệt là đồng bào dân tộc Thái, Thổ, Khơ Mú…, khoản tiền này đã trở thành nguồn thu nhập quan trọng hằng năm, giúp người dân yên tâm gắn bó với rừng, giảm áp lực canh tác nương rẫy và hạn chế tình trạng xâm hại rừng. Số tiền từ dịch vụ môi trường rừng tuy không lớn nhưng rất thiết thực cho người dân, giúp trang trải sinh hoạt, mua nhu yếu phẩm và lo cho con cái học hành.

Tính đến ngày 10/11/2025, tổng số tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn tỉnh đạt 135,5 tỷ đồng. Trong đó, hơn 120,8 tỷ đồng được chi trực tiếp cho các chủ rừng là hộ gia đình, cộng đồng dân cư và các ban quản lý rừng; phần còn lại được sử dụng cho quỹ dự phòng và điều tiết đơn giá đối với những lưu vực thủy điện có mức chi trả thấp.

Năm 2025 cũng là năm đầu tiên Nghệ An vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp sau sắp xếp, giảm số đơn vị hành chính cấp xã từ 412 xuống còn 130. Quá trình này đặt ra không ít thách thức cho việc quản lý hồ sơ dịch vụ môi trường rừng, từ điều chỉnh bản đồ, diện tích đến hoàn thiện thủ tục pháp lý và kế hoạch tài chính.

Dù còn những khó khăn ban đầu, sự phối hợp giữa lực lượng kiểm lâm, chính quyền địa phương và Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng ngày càng chặt chẽ, góp phần đảm bảo tiến độ và hiệu quả chi trả. Nguyên tắc “công khai, minh bạch, đúng, đủ, kịp thời” tiếp tục được đặt lên hàng đầu trong quá trình triển khai chính sách.

Hướng tới năm 2026, Nghệ An chủ động xây dựng kế hoạch chi trả dịch vụ môi trường rừng ngay từ đầu quý IV/2025; tăng cường kiểm tra, giám sát, đặc biệt là hình thức chi trả qua bên thứ ba; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý diện tích rừng và đối tượng thụ hưởng, đảm bảo không bỏ sót hộ dân, cộng đồng được hưởng lợi trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính.

Thu vượt kế hoạch, giải ngân kịp thời, tạo sinh kế ổn định cho hàng chục nghìn hộ dân – những kết quả này khẳng định dịch vụ môi trường rừng đã và đang trở thành trụ cột tài chính quan trọng của ngành lâm nghiệp Nghệ An, đồng thời là minh chứng rõ nét cho mô hình phát triển bền vững.