Điều tiết nguồn nước, giảm tình trạng thiếu nước vụ Đông Xuân

Trước dự báo sẽ thiếu nước đổ ải vụ Đông Xuân 2019-2020 do thiếu hụt mưa, thiếu hụt nước và dòng chảy trong mùa lũ thấp so với trung bình nhiều năm trên các lưu vực sông, ông Vũ Đức Long, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia khẳng định: Hiện nay, trên các sông suối khu vực Bắc Bộ lượng dòng chảy đang thiếu hụt từ 20-80% so với trung bình nhiều năm; các sông khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên thiếu hụt từ 30-50%, có sông thiếu hụt trên 60%.

Cụ thể, khu vực Bắc Bộ được nhận định là nguồn nước tiếp tục thiếu hụt so với TBNN, thiếu hụt nhiều nhất tập trung trong tháng 12/2019 và tháng 01/2020 (thiếu hụt từ 20-40%); khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên nguồn nước cũng được nhận định là tiếp tục thiếu hụt từ 30-60%, một số sông thiếu hụt trên 70%, tại một số sông ở ven biển Trung Bộ khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất lịch sử.

Ảnh minh họa

Khu vực Nam Bộ, dòng chảy trên sông Mekong về ĐBSCL từ tháng 12/2019-2/2020 là rất hạn chế (khả năng thiếu hụt từ 30-45% so với TBNN), tổng lượng nước về ĐBSCL khoảng 26 tỷ m3 thiếu hụt so với TBNN khoảng 3,5 tỷ m3. Từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020, sẽ xảy ra thiếu nước và xâm nhập mặn ở ĐBSCL ở mức sớm hơn, sâu hơn và gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm.

Theo chuyên gia về khí tượng thủy văn, tổng lượng nước về đầu nguồn sông Cửu Long tiếp tục suy giảm, từ tháng 12/2019 đến 2/2020 thiếu hụt từ 25% đến 35%; các tháng cuối ở mức xấp xỉ và cao hơn từ 10% đến 30%.

Cụ thể là từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020, tổng lượng nước về Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 25,6 tỷ m3 thiếu hụt so với trung bình nhiều năm 3,4 tỷ m3, thấp hơn so với năm 2018-2019 10,1 tỷ m3; từ tháng 3 đến 5/2020 tổng lượng dòng chảy về Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 26,4 tỷ m3 ở mức cao hơn với trung bình nhiều năm 6,9 tỷ m3, thấp hơn năm 2019 là 9,8 tỷ m3.

Những con số trên cho thấy tình trạng thiếu nước, khô hạn nguy cơ rất là cao. Xâm nhập mặn các tháng đầu mùa khô tại các địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn, sâu hơn trung bình nhiều năm. Khả năng xâm nhập mặn sẽ xuất hiện sớm hơn và sâu hơn mùa khô năm 2018-2019 và trung bình nhiều năm.

Hiện tại, dung tích trữ nước của các hồ thủy điện lớn trên lưu vực sông Hồng đang thiếu hụt so với yêu cầu tối thiểu theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng, các thủy điện lớn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cấp nước phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân năm 2019-2020.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trên cơ sở nhu cầu dùng nước, đảm bảo điều tiết nguồn nước, tiết kiệm nước và theo điều kiện thực tế vận hành cấp nước, lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2019-2020 sẽ theo 3 đợt, tổng thời gian là 18 ngày. Mực nước tại trạm thủy văn Hà Nội được duy trì từ 1,4-2,0m tùy theo các đợt lấy nước trong tháng 1-2/2020. Để đạt được giá trị mực nước này dự kiến tổng lượng nước cần cung cấp từ 3 hồ Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà là khoảng 4,0 tỉ m3.

Với diễn biến thiếu hụt về nguồn nước trên lưu vực sông, các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức và thực hiện lấy nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cần chủ động trữ nước vào các khu trũng và hệ thống kênh mương, thực hiện nạo vét các cửa lấy nước và hệ thống kênh, lắp đặt trạm bơm dã chiến và tăng cường vận hành để lấy nước. Đồng thời, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh để nâng cao nhận thức của cộng đồng về sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.

Cũng theo ông Vũ Đức Long, cần thường xuyên quan trắc, theo dõi và liên tục cập nhật nhận định diễn biến tình hình khí tượng, thủy văn, khả năng xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2019- 2020 ở các vùng trên cả nước; đặc biệt, tình hình xâm nhập mặn khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Triển khai công tác điều tra khảo sát đo mặn sớm hơn… chủ động trong công tác giám sát, dự báo, cảnh báo sớm thiên tai.

Minh Anh (t/h)