Đốt rơm rạ (Bài 1) – Thực trạng nhức nhối sau mỗi vụ mùa

Lúa được trồng trên khắp thế giới và phổ biến nhất là ở Châu Á nơi mà sản lượng hàng năm tăng lên nhanh chóng nhằm cung cấp nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Cùng với đó, một lượng rơm rạ rất lớn được thải bỏ trực tiếp trên đồng ruộng, trở thành chất thải và cần phải được xử lý để chuẩn bị đất cho vụ mùa gieo trồng mới. Những cách thông thường để xử lý rơm rạ sau khi thu hoạch bao gồm việc thu về để làm nhiên liệu đun nấu, rải trên cánh đồng, cày vùi vào đất hoặc sử dụng như chất che phủ cho các cây trồng.

Ngày nay, đời sống ở khu vực nông thôn đã được cải thiện, người nông dân có xu hướng sử dụng các loại nhiên liệu đã được thương mại hóa mà ít sử dụng phế phụ phẩm nông nghiệp để đun nấu trong gia đình điều này dẫn đến tình trạng đốt rơm rạ ngay tại đồng ruộng sau thu hoạch ngày càng trở nên phổ biến. Rơm rạ chưa khô hoàn toàn khi đốt tạo thành những đám khói đặc quánh bao trùm một vùng rộng lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sống quanh khu vực đó và là nguy cơ gây mất an toàn giao thông.

Rơm rạ chưa khô hoàn toàn khi đốt tạo thành những đám khói đặc quánh bao trùm một vùng rộng lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân

Hiện phần lớn rơm, rạ sau thu hoạch được bà con xử lý bằng cách đốt, có nơi lên đến 90%. Khắp các ngả đường từ làng quê đến thành phố, cứ vào khoảng 4 – 5 giờ chiều lại được bao trùm bằng khói bụi do người dân tranh thủ đốt rơm rạ sau vụ thu hoạch. Khói bụi, đặc biệt là thời điểm này trùng với những ngày nắng nóng oi bức ở miền bắc đã khiến cho không khí càng ngột ngạt hơn.

Cụ thể, trên cánh đồng thôn Tiên Mai, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, bà Nguyễn Thị Mai đang miệt mài cào rơm thành các đống nhỏ để đốt. Vụ Mùa năm nay, gia đình bà cấy 7 sào ruộng, hiện đã thu hoạch xong và đang tiến hành dọn ruộng để chuẩn bị làm đất cho vụ sau. Do không có người làm nên toàn bộ phần rơm sau thu hoạch bà đốt ngay tại ruộng. “Đốt như thế này vừa không tốn công mà lại tiêu diệt được mầm mống dịch bệnh trên ruộng, còn phần tro bón cho ruộng rất tốt” – bà Mai giải thích.

Tương tự, hộ nhà chị Hoàng Thị Lan thôn Thượng Mỹ, xã Mỹ Hưng, huyện Thanh Oai cũng tiến hành đốt bỏ toàn bộ phần rơm rạ của một mẫu ruộng. Chị Lan cho biết, ở đây đa phần nhà nào cũng đốt rơm rạ. “Trước kia rơm còn dùng để đun nấu, cho trâu bò ăn, nhưng giờ dùng toàn bằng bếp gas, lại không nuôi trâu bò nên đốt bỏ rơm ngay tại ruộng”.

Khắp các ngả đường từ làng quê đến thành phố, cứ vào khoảng 4 – 5 giờ chiều lại được bao trùm bằng khói bụi do người dân tranh thủ đốt rơm rạ sau vụ thu hoạch

Theo số liệu thống kê của Sở TN&MT Hà Nội, ước tính mỗi năm, trên địa bàn TP phát sinh trên 1 triệu tấn rơm, rạ, phụ phẩm nông nghiệp. Trong đó, có trên 37% được người dân đốt bỏ ngay tại ruộng. Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội Mai Trọng Thái cho biết, việc đốt rơm rạ không những không đem lại lợi ích mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, làm lãng phí một nguồn nguyên liệu để tái chế làm phân bón sinh học. Quá trình đốt rơm rạ ngay trên đồng sẽ làm mất chất dinh dưỡng của đất. Khói bụi từ việc đốt rơm rạ là một loại ô nhiễm rất đáng lo ngại.

Không những vậy, có nhiều nơi khói, bụi từ quá trình đốt trộm rơm rạ gây cản trở tầm nhìn của người điều khiển phương tiện giao thông. Các phương tiện khi lưu thông qua những đoạn đường này đều phải giảm tốc độ hoặc lấn sang cả làn đường ngược chiều nên rất dễ xảy ra tai nạn giao thông.

Sự việc trên gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về tình trạng nông dân đốt rơm rạ và phơi rơm rạ, thóc lúa trên các tuyến đường giao thông, ảnh hưởng đến an toàn cháy nổ cho các phương tiện tham gia giao thông, đồng thời cũng là bài học cho các chủ điều khiển phương tiện chú ý quan sát, đề phòng cháy nổ.

Trước thực trạng trên, chính quyền các địa phương khẩn trương vào cuộc tuyên truyền, vận động người dân không đốt rơm rạ; đồng thời, hỗ trợ người dân ứng dụng chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ làm phân bón; giới thiệu các đơn vị trồng nấm thu mua…, nhằm giảm tình trạng đốt rơm rạ, hạn chế ô nhiễm môi trường…

Hà Anh