Giải pháp nào xử lý nguồn rác thải đô thị?

Mới đây, Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Công nghiệp môi trường Việt Nam, Hiệp hội Tái chế chất thải Việt Nam đã phối hợp với thành phố Đà Nẵng tổ chức Hội thảo và triển lãm quốc tế về giải pháp và công nghệ xử lý chất thải tại các đô thị Việt Nam.

Hiện nay, nhiều địa phương trên cả nước đang đối mặt với số lượng rác thải hằng ngày quá lớn, trong khi công nghệ xử lý rác chưa đáp ứng yêu cầu. Thực tế cho thấy, công nghệ xử lý các loại rác thải nhìn chung còn lạc hậu, thiếu đồng bộ; thiếu cơ chế, chính sách để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư đổi mới từ khâu thu gom, vận chuyển đến xử lý các loại rác thải khiến chính quyền các địa phương, doanh nghiệp lúng túng.

Ở một số địa phương, các nhà máy xử lý rác thải cũng dừng hoạt động vì thu không đủ chi; máy móc, thiết bị hư hỏng không có kinh phí sửa chữa, mua mới để thay thế... Mặc dù, tỷ lệ thu gom rác thải ở các đô thị hằng năm vẫn tăng, nhưng do lượng rác thải phát sinh lớn, năng lực thu gom còn hạn chế, ý thức cộng đồng chưa cao nên tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải chưa đạt theo yêu cầu.

Theo kết quả đánh giá của cơ quan chức năng, tại khu vực miền trung và Tây Nguyên hiện có khoảng 173 cơ sở xử lý/bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt. Nhưng trong đó, các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh chiếm 51%, chủ yếu là bãi rác hở, đổ lộ thiên (rác đổ đống, để khô đốt và khi đầy thì lấp đất) hoặc bán lộ thiên (đào hố rãnh sâu, đổ rác, để khô đốt và khi đầy thì lấp đất), do đó không bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, vệ sinh môi trường.

Nhiều bãi chôn lấp rác thải chưa được đầu tư hệ thống xử lý khí thải, nước rỉ của rác. Phương pháp xử lý rác thải tại các bãi chủ yếu là phun chế phẩm sinh học để hạn chế mùi hôi và côn trùng cùng với rắc vôi bột khử khuẩn…

Để xử lý rác thải đô thị hiệu quả, hạn chế thấp nhất tình trạng ô nhiễm môi trường, trước hết chính quyền các địa phương và cơ quan chức năng cần thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân bỏ rác đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi; sự nguy hiểm của rác thải đối với sức khỏe con người...

Các đơn vị thu gom rác cần bảo đảm thu gom và xử lý rác thải đúng theo quy định, kịp thời; bố trí thêm nhiều điểm đặt thùng rác để rác thải không bị vứt bừa bãi. Có chế tài xử phạt nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi gây ô nhiễm môi trường có nguyên nhân từ rác thải.

Các địa phương tăng cường đầu tư, phát triển hạ tầng kỹ thuật và công nghệ đáp ứng tốt cho việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải theo đúng quy định; khuyến khích tái chế, sử dụng qua nhiều vòng trước khi tiêu hủy rác bằng phương pháp đốt hoặc phương pháp khác.

Mặt khác, chú ý khâu phân loại rác thải tại nguồn, từ hộ gia đình và tại cơ sở chủ nguồn rác thải; xác định vị trí phân loại tại khu vực không gây ô nhiễm môi trường; đặt trạm trung chuyển, tập kết rác tại nơi phù hợp, bảo đảm giảm mùi hôi và khoảng cách vệ sinh...

Các chuyên gia, nhà khoa học tập trung nghiên cứu, ứng dụng và phát triển công nghệ, đặc biệt khuyến khích và ưu tiên thúc đẩy chuyển giao công nghệ xử lý môi trường mới, công nghệ tái chế, năng lượng tái tạo, phù hợp cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải tại các đô thị, hướng tới công nghệ xanh, sạch nhằm góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.