Nhật Bản cam kết khoản hỗ trợ 300 triệu USD để thực hiện các dự án năng lượng tái tạo

Sáng 27/7, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp ông Maeda Tadashi - Chủ tịch HĐQT Ngân hàng hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC), kiêm cố vấn đặc biệt của nội các Chính phủ Nhật Bản.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hoan nghênh chuyến thăm và làm việc của ông Meadea Tadashi, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) tại Việt Nam kể từ sau chuyến thăm hồi tháng 7/2022; vui mừng được biết đoàn đã có các cuộc trao đổi hiệu quả với lãnh đạo của Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương và các bộ ngành.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là chuyến thăm quan trọng trong khuôn khổ hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023); đồng thời cũng là dịp để hai bên thúc đẩy làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hai nước, thúc đẩy quan hệ hợp tác ASEAN và Nhật Bản nói chung.

Chủ tịch JBIC Maeda Tadashi bày tỏ vui mừng được gặp lại Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; cho biết, tại các cuộc họp của G20 trong năm 2022, Nhật Bản đã đề xuất sáng kiến Cộng đồng phát thải bằng “0” châu Á (AZEC); Khối G7 cũng đang tập trung triển khai sáng kiến về chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).

Chủ tịch JBIC chia sẻ một số thông tin về hai sáng kiến này cũng như các hoạt động triển khai cụ thể của Nhật Bản. Trong đó, để triển khai JETP, JBIC cam kết khoản hỗ trợ 300 triệu USD qua Ngân hàng Vietcombank để thực hiện các dự án năng lượng tái tạo. Trong JETP, Nhật Bản cũng cam kết cho vay với mức lãi suất bằng 0 hoặc lãi suất rất thấp với điều kiện cho vay tốt hơn.

Trong chuyến thăm, làm việc tại Việt Nam lần này, phía Nhật Bản đã đề xuất và mong muốn phía Việt Nam sớm thành lập nhóm công tác chung triển khai AZEC để có các kế hoạch, hành động cụ thể, hiệu quả. Với vị trí địa lý rất quan trọng của Việt Nam, Chủ tịch JBIC cũng cho biết, Nhật Bản và Mỹ, Australia cũng sẽ có sự phối hợp, hỗ trợ Việt Nam trong khắc phục hậu quả của biến đổi khí hậu. Nhật Bản đã thành lập khuôn khổ để hỗ trợ Việt Nam về vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cảm ơn những chia sẻ của ông Meadea Tadashi về những vấn đề quan trọng hiện nay, đặc biệt là chuyển đổi năng lượng. Nhân cuộc gặp hôm nay, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đến 5 quan điểm cơ bản liên quan đến lĩnh vực này đó là: chuyển đổi năng lượng là quá trình tất yếu, khách quan, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững và mang tính chất toàn cầu mà không nước nào đứng ngoài cuộc. Xuất phát từ quan điểm đó, tại Hội nghị COP-26 Việt Nam cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Nhấn mạnh mục đích chuyển đổi năng lượng ở bất kì quốc gia nào cũng đảm bảo an ninh năng lượng lên hàng đầu, theo Chủ tịch Quốc hội, nhiều diễn đàn quốc tế chỉ đề cập đến chuyển đổi năng lượng mà không đề cập an ninh năng lượng, cân đối năng lượng, đây là cân đối vĩ mô có thể xếp lên hàng đầu.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chuyển đổi năng lượng là quá trình chuyển đổi công bằng, đảm bảo hài hòa lợi ích chi phí, không chỉ phải đối với nhà nước mà còn với người tiêu dùng và cả các nhà đầu tư. Vì thế, nếu thực hiện chuyển đổi năng lượng mà gây ra bất ổn cho nền kinh tế vĩ mô, đặc biệt trong đời sống xã hội thì việc chuyển đổi cũng là điều vô nghĩa.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định, chuyển đổi năng lượng phải đảm bảo tính khả thi và đảm bảo phù hợp với vấn đề thực tiễn của mỗi quốc gia. Nó không chỉ được quan tâm với các dự án về nguồn điện mà còn phải chú trọng đến các dự án liên quan đến truyền tải điện.

Điều cuối cùng, vì là vấn đề toàn cầu, nên các nước nghèo hơn như Việt Nam cần phải có những hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế về: xây dựng hệ thống thể chế, pháp luật và chính sách; hỗ trợ về công nghệ và kỹ thuật; hỗ trợ về tài chính. Nếu không có những sự hỗ trợ này các nước như Việt Nam rất khó khăn trong việc thực hiện chuyển đổi năng lượng.

Việt Nam đánh giá cao “Sáng kiến Cộng đồng phát thải bằng 0 châu Á” (AZEC) của Thủ tướng Kishida. Chủ tịch Quốc hội cho biết, sáng kiến này có những điểm tương đồng với Việt Nam và Việt Nam cũng đang nỗ lực triển khai các hợp tác cụ thể với Nhật Bản.

Đồng ý với Chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản việc cần thành lập nhóm công tác chung là cần thiết, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ, Quốc hội Việt Nam sẵn sàng cử các Đại biểu Quốc hội của các Ủy ban để tham gia nhóm. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, hai bên cần phải làm rõ nội hàm của sáng kiến này, cơ chế vận hành, quan hệ đối tác Việt Nam – Nhật Bản trong triển khai cơ chế này như thế nào; Chủ tịch Quốc hội hy vọng sáng kiến này sẽ sớm được triển khai tại Việt Nam.

Hiện nay toàn cầu đang có những diễn biến và thay đổi nhanh chóng, vì thế, mỗi nước đều tìm cách tái cơ cấu chuỗi cung ứng để thích ứng với biến động thương mại, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, hai nước nên có những hợp tác thực chất để duy trì, gây dựng phát triển những chuỗi cung ứng mang tính chiến lược. Trong đó, chuỗi cung ứng về năng lượng rất quan trọng.

Bên cạnh đó, hai nước có nhiều tiềm năng trong phát triển điện sinh khối; hợp tác chuyển đổi nhà máy năng lượng than thành năng lượng sinh khối theo lộ trình nhất định; hợp tác trong chuỗi cung ứng dự án liên quan đến năng lượng khí; hợp tác phối hợp phát triển năng lượng điện gió, điện mặt trời thích hợp với biến đổi khí hậu của Việt Nam và châu Á.

Trước đó, tại cuộc tiếp đón ông Maeda Tadashi diễn ra ngày 22/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị JBIC hỗ trợ Việt Nam triển khai các dự án hạ tầng chiến lược nhất là hạ tầng giao thông (gồm các dự án đường bộ cao tốc đang được đẩy mạnh trên cả nước và nghiên cứu, phát triển đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Tiếp ông Maeda Tadashi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC), Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao JBIC luôn hợp tác hiệu quả, tích cực, cung cấp nhiều khoản vay, đặc biệt là phát triển các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng, các dự án có quy mô lớn.

Thủ tướng vui mừng nhận thấy quan hệ “Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ và toàn diện với sự tin cậy chính trị cao. Nhật Bản tiếp tục là đối tác hợp tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam, là nước cung cấp viện trợ ODA song phương số 1, đối tác hợp tác lao động thứ 2, nhà đầu tư thứ 3, đối tác thương mại thứ 4 của Việt Nam.

Thủ tướng khẳng định Việt Nam luôn coi Nhật Bản là đối tác chiến lược quan trọng hàng đầu, lâu dài, ủng hộ Nhật Bản đóng góp tích cực cho hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới, đưa quan hệ hai nước bước vào giai đoạn phát triển mới hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao năm 2023.

Thủ tướng nhấn mạnh, một trong những ưu tiên hàng đầu của hai nước là thúc đẩy quan hệ kinh tế, Việt Nam đã và đang triển khai nhiều giải pháp để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh…

Thời gian tới, trên tinh thần “tình cảm, chân thành, tin cậy, hiệu quả”, Thủ tướng đề nghị Nhật Bản và JBIC tiếp tục tích cực tham mưu, tư vấn chính sách với Chính phủ và Quốc hội Nhật Bản; tiếp tục trao đổi và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Việt Nam để tìm ra những phương thức hợp tác hiệu quả hơn nữa, phát triển hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản trong giai đoạn mới.

Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh đề nghị phía Nhật Bản và JBIC giúp đỡ Việt Nam xây dựng nền kinh tế tăng trưởng nhanh, bền vững, quy mô lớn hơn, độc lập tự chủ ngày càng cao gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 thông qua các cơ chế hợp tác hiện có và trao đổi, triển khai có hiệu quả Sáng kiến xây dựng cộng đồng phát thải ròng bằng 0 ở Châu Á và Sáng kiến chuyển đổi năng lượng Châu Á của Nhật Bản, tiếp cận khoản hỗ trợ 10 tỷ USD mà Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã cam kết tại Hội nghị COP26.

Thủ tướng cho biết Việt Nam là nước đang phát triển nhưng cam kết thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 như các nước phát triển, do đó kêu gọi cách tiếp cận thích ứng biến đổi khí hậu bảo đảm công bằng, công lý, phù hợp điều kiện, hoàn cảnh của mỗi nước. Thủ tướng đề nghị JBIC tập trung hỗ trợ về tham vấn chính sách, nguồn vốn, công nghệ, nhân lực, kinh nghiệm quản trị để Việt Nam phát triển nền công nghiệp chuyển đổi năng lượng, năng lượng tái tạo, đặc biệt là hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực chế tạo, sản xuất các trang thiết bị trong lĩnh vực điện mặt trời, điện gió mà Việt Nam có tiềm năng rất lớn, với các kế hoạch, dự án cụ thể.

Thủ tướng cũng đề nghị Nhật Bản và JBIC thúc đẩy chương trình hợp tác ODA thế hệ mới mà hai Thủ tướng đã trao đổi trong dịp Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức Nhật Bản (11/2021) và Thủ tướng Kishida thăm chính thức Việt Nam vừa qua; hỗ trợ Việt Nam triển khai các dự án hạ tầng chiến lược, nhất là hạ tầng giao thông (gồm các dự án đường bộ cao tốc đang được đẩy mạnh trên cả nước và nghiên cứu, phát triển đường sắt cao tốc Bắc - Nam có thể theo tinh thần làm từng đoạn, dễ trước khó sau, vừa làm vừa rút kinh nghiệm), hạ tầng ứng phó biến đổi khí hậu, hạ tầng chuyển đổi số; nâng cao năng lực y tế; thúc đẩy đổi mới sáng tạo; đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…

Cùng với đó, tư vấn, khuyến khích các doanh nghiệp Nhật Bản tích cực tham gia vào các dự án hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực ưu tiên nói trên, chuyển dịch đầu tư, đa dạng hóa chuỗi cung ứng sang Việt Nam, thúc đẩy Nhật Bản sớm trở thành nhà đầu tư số 1 tại Việt Nam.

Chủ tịch JBIC bày tỏ trân trọng những nỗ lực, kết quả mà Việt Nam đạt được trong bối cảnh khó khăn vừa qua, với việc triển khai nhiều chính sách hiệu quả trong phòng, chống dịch, ổn định và phát triển kinh tế, đồng thời đánh giá cao những cam kết, hành động của Việt Nam về các vấn đề môi trường.

Chủ tịch nhất trí cao với các đề nghị của Thủ tướng Phạm Minh Chính, chia sẻ nhiều ý tưởng, giải pháp, nội dung hợp tác cụ thể, khẳng định JBIC mong muốn hợp tác, sát cánh cùng Việt Nam về nhiều mặt trong nhiều lĩnh vực.

Ngài Chủ tịch khẳng định Việt Nam là 1 trong hai quốc gia đối tác trọng điểm của Nhật Bản tại ASEAN trong triển khai các chiến lược hợp tác thích ứng biến đổi khí hậu để thực hiện ý tưởng tạo lập cộng đồng phát thải ròng bằng “0” ở Châu Á bằng các kế hoạch, dự án cụ thể.