Những cánh rừng ngập mặn hồi sinh vùng “biển chết”

Thanh Hóa là một trong những tỉnh miền Trung mỗi năm hứng chịu ảnh hưởng bởi nhiều cơn bão. Nhờ các chương trình, dự án, tổ chức phi Chính phủ hỗ trợ, đầu tư trong nhiều năm qua mà hàng chục km bờ biển tại tỉnh Thanh Hóa đã được phủ xanh bởi hàng ngàn ha rừng ngập mặn.

Những cánh rừng sú, vẹt, bần chua… xanh mướt chạy dài tít tắp không chỉ phục hồi môi trường biển, giúp ngăn gió bão, triều cường, chống sạt lở, giảm thiểu rủi ro thiên tai mà còn tạo kế sinh nhai bền vững cho hàng ngàn cư dân ven biển.

Dưới cái nắng chói chang, nhưng vùng bãi bồi ven biển huyện Hậu Lộc lại có khí hậu khá mát mẻ nhờ khu rừng ngập mặn xanh ngút ngàn. “Lá phổi xanh” hàng chục năm tuổi chạy dài, không những giúp điều hòa khí hậu mà còn giữ vai trò to lớn trong chắn sóng và bão.

Cánh rừng ngập mặn xanh tốt ngút tầm mắt ở xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa

Theo ông Trần Xuân Lâm (ở xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc), hơn 10 năm trước, vùng biển này chỉ là một bãi triều trơ trọi. Cứ mỗi lần thủy triều lên hay gió bão, nước biển cứ thế xô thẳng vào thân đê, đe dọa trực tiếp tới làng mạc, dân cư bên trong; người dân lúc nào cũng nơm nớp khi mùa mưa bão về.

Ông Lâm năm nay đã 71 tuổi, biết bao nhiêu lần chứng kiến những cơn bão hoành hành. Cứ mỗi lần bão qua đi, hậu quả để lại rất nặng nề, tuyến đê bị tàn phá, nước biển tràn qua xâm thực khiến đồng ruộng xác xơ.

“Trước đây, vào mùa mưa bão, hàng chục nhà dân phải sơ tán lên các vùng cao bởi triều cường dâng và có thể tràn qua đê. Sau những trận mưa bão, vùng biển lại trở nên xơ xác, ô nhiễm. Thế nhưng, khoảng 10 năm trở lại đây, rừng ngập mặn đã phủ kín cửa biển, tạo thành một “bức tường xanh” vững chắc. Cũng nhờ có rừng ngập mặn nên quá trình trao đổi, nguồn nước đã được lọc sạch.

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Đa Lộc, cho biết vùng biển của xã đã có dự án trồng rừng từ năm 1987 nhưng hồi ấy cũng chỉ trồng rải rác. Từ năm 1996, việc trồng rừng mới được triển khai rầm rộ. Đến nay, toàn tuyến đê biển dài khoảng 5 km của Đa Lộc đều được phủ xanh bởi những rừng cây sú, vẹt, bần chua…

“Toàn xã hiện có 412 ha rừng ngập mặn, gần như phủ kín mặt biển của xã. Nơi mỏng nhất khoảng 600 m, nơi dày nhất khoảng 1,5 km chạy từ đê ra biển. Nhờ “bức tường xanh” này mà đê biển của chúng tôi trong những năm qua gần như được bảo vệ tuyệt đối trước sóng biển, triều cường” – ông Trung tự tin.

“Bức tường xanh” ở huyện Hậu Lộc vững chắc giúp bà con không còn lo lắng khi mùa mưa bão về

Ông Vũ Bá Lĩnh, Bí thư Đảng ủy xã Hoằng Châu, huyện Hoằng Hóa – người trực tiếp tham gia trồng rừng ngập mặn, khẳng định đây là một chương trình đúng đắn, thiết thực, đã làm thay đổi toàn bộ đời sống, môi trường nơi cửa sông, cửa biển của không chỉ quê ông mà còn nhiều xã trên địa bàn huyện. Theo ông Lĩnh, Hoằng Châu là một xã vừa có sông vừa có biển. Hằng năm, vùng đất ngập mặn này thường xuyên đối mặt hiện tượng sạt lở, triều cường lên xuống thất thường khiến đất đai cứ mất dần.

“Lúc đầu, việc trồng rừng ngập mặn gặp vô vàn khó khăn, cây chết rất nhiều. Sau hàng chục năm trồng mới, trồng bổ sung, những cánh rừng ở Hoằng Châu mới được hình thành, phát triển khỏe mạnh như bây giờ. Hiện toàn xã có 115 ha, trong đó có tới 50 ha rừng sú, vẹt trồng từ năm 1996, được xem là rừng giống của tỉnh Thanh Hóa” – ông Lĩnh cho biết.

Theo ông Lĩnh, người đã chứng kiến nhiều cơn bão đổ bộ vào đất liền, không có con đê nào vững chãi, chắc chắn như những cánh rừng ngập mặn. “Năm 1996, một cơn bão lớn đổ bộ vào Hoằng Châu. Đê biển bị hư hỏng nặng, toàn bộ vùng nuôi trồng thủy sản của dân ở bãi nổi Cồn Trường bị sóng biển kèm theo cát san phẳng. Thời điểm đó, rừng ngập mặt chưa có. Đến năm 2017, Hoằng Hóa tiếp tục hứng chịu một cơn bão lớn, lúc này rừng ngập mặt ở Hoằng Châu đã phát triển xanh tốt, tạo thành một bức tường chắn gió, sóng biển nên vùng nuôi trồng thủy sản không bị vùi lấp, đặc biệt tuyến đê của xã không hề hấn gì” – ông Lĩnh dẫn chứng.

Theo ông Lê Trọng Hòa, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hoằng Hóa, qua thực tế, rừng ngập mặn bảo vệ các khu vực ven biển vững chắc hơn bất cứ công trình bê tông nào trước sức tàn phá của nước mặn và sóng biển, giúp giảm thiểu tới 50% lực tác động của sóng biển, ngăn ngừa nước biển dâng cao, góp phần quan trọng bảo vệ dân cư cũng như hạ tầng cơ sở ven biển.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa, thông qua nhiều chương trình dự án trồng rừng phục hồi môi trường, tăng cường năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu cho cộng đồng dân cư dễ tổn thương nơi cửa biển tại 6 địa phương có biển. Đến nay, Thanh Hóa có trên 1.000 ha đất ngập mặn ven biển được phủ xanh bởi những cánh rừng sú, vẹt, bần chua và hàng trăm ha đang được triển khai trồng mới.

Nam Anh