Thời gian qua, tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn diễn biến phức tạp, khó lường, tần suất ngày càng cao, nhất là tại các vụ cháy tại các khu dân cư, chung cư cao tầng, khu công nghiệp, chợ, trung tâm thương mại, cơ sở sản xuất, kinh doanh… Nhiều vụ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng (mới đây nhất là vụ cháy quán karaoke tại quận Cầu Giấy, Hà Nội ngày 01/8/2022 làm 3 chiến sĩ Cảnh sát PCCC hy sinh; vụ cháy quán karaoke tại Bình Dương ngày 06/9/2022 làm nhiều người chết, vụ cháy xưởng thu mua phế liệu ngày 26/10/2023 tại xã Tứ Hiệp, huyện Thanh Trì khiến 3 mẹ con tử vong...
Những vụ việc nghiêm trọng, thương tâm trên là lời cảnh báo và cho thấy tình hình là khẩn cấp, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ mới cho công tác phòng ngừa, ứng phó với các sự cố, tai nạn, hỏa hoạn, để bảo đảm an toàn tài sản và nhất là tính mạng con người; đặt sức khỏe, tính mạng người dân, người lao động lên trên hết. Bên cạnh những thiệt hại về kinh tế, kéo theo đó là những hệ luỵ về khói, khí thải, nước thải ảnh hưởng tới môi trường.
Chính vì vậy, để nâng cao hiệu quả của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trong công tác phòng cháy, chữa cháy, hạn chế ảnh hưởng của cháy nổ tới môi trường, Tạp chí điện tử Môi trường và Cuộc sống đã tìm hiểu, khảo sát, thu thập thông tin tại nhiều địa phương để thực hiện chuyên đề “Tác động của cháy nổ từ hoạt động sản xuất ảnh hưởng tới môi trường” . Với mục đích đưa ra những đánh giá về tình hình thực tế đang diễn ra, đề xuất những giải pháp, quản lý trong công tác phòng cháy chữa cháy đảm bảo đúng luật, góp phần phòng ngừa sự cố cháy nổ, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản và môi trường sống của người dân.
Đốt rác thải ngoài môi trường
Trong quá trình triển khai thực hiện chuyên đề Tạp chí điện tử Môi trường và Cuộc sống – Moitruong.net.vn nhận được thông tin của người dân xã Tiến Xuân về việc nhà xưởng sản xuất hạt nhựa của Công ty Cổ phần US Masterbatch (Công ty US Masterbatch) hoạt động nhiều năm trên đất trồng cây lâu năm, không đảm bảo PCCC thường xuyên tập kết, đốt chất thải ngoài môi trường gây ra khói, mùi rất khó chịu ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường xung quanh.
Một người dân thôn 2 xã Tiến Xuân cho biết: Trước đây công ty này mang chất thải ra ngay khu đất trống ngoài này đốt cơ nhưng chắc bị người dân với chính quyền phản ánh nên giờ họ đốt phía sau công ty, mỗi khi đốt khói đen bốc lên nghi ngút kèm mùi khét rất khó ngửi, khó chịu lắm.
Từ thông tin của người dân, phóng viên (PV) Tạp chí điện tử Môi trường và Cuộc sống – Moitruong.net.vn đã có mặt để ghi nhận sự việc. Theo quan sát của PV, những thông tin người dân phản ánh hoàn toàn có cơ sở. Nhà xưởng sản xuất hạt nhựa được công ty US Masterbatch xây dựng với quy mô kiên cố, khá lớn.
Tại khu đất tiếp giáp mặt đường ngay bên cạnh công ty để lại nhiều dấu vết của việc đã từng đốt chất thải. Tại đây, nhiều bao tải chứa chất thải công nghiệp màu đen, xám không rõ nguồn gốc được công ty tập kết vô tư ngoài môi trường mà không được che chắn. Người dân băn khoăn liệu những chất thải này có chứa thành phần nguy hại, gây ảnh hưởng đến môi trường không?
Con đường nhỏ bên cạnh cũng được công ty tận dụng, lấn chiếm làm nơi tập kết sản phẩm, máy móc. Những bao hạt nhựa được tập kết dài 2 bên hành lang gây khó khăn cho công tác PCCC nếu không may xảy ra cháy nổ.
Nguy hiểm hơn cả, phía cuối con đường, công ty US Masterbacth còn tập kết các téc dầu ngay ngoài môi trường gây tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ rất lớn. Dầu thải từ các téc dầu này rơi vãi tràn lan ra môi trường nhưng không được thu gom, tập kết theo quy định. Bên cạnh, công ty US Masterbatch còn ngang nhiên đào hố để đốt rác thải. Các loại rác thải hỗn độn được công ty đốt vô tư ngoài môi trường, mùi rất khó chịu.
Ghi nhận bên trong nhà xưởng công nhân, máy móc của Công ty US Masterbatch vẫn hoạt động bình thường, chưa hề có dấu hiệu về việc tháo dỡ, di dời. Bụi trong quá trình nghiền hạt nhựa phủ trắng trên mái nhà xưởng và cây cối xung quanh. Hiện tại công ty cũng đang khai thác nước giếng khoan để phục vụ sản xuất sinh hoạt.
Sản xuất nhiều năm không hồ sơ môi trường, không giấy phép xả thải, không PCCC,…không bị xử phạt
Nhằm tìm hiểu, làm rõ trách nhiệm của UBND xã Tiến Xuân trong công tác quản lý nhà nước, kiểm tra, xử lý đối với những vi phạm của công ty US MasterBatch, PV đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Văn Hưng – Phó chủ tịch UBND xã Tiến Xuân.
Trao đổi với PV, ông Hưng thừa nhận: Công ty US MasterBatch có vi phạm trật tự xây dựng, đất đai, môi trường, PCCC, UBND huyện đã có quyết định đình chỉ hoạt động, xã đã làm các thủ tục lập biên bản vi phạm hành chính, xử phạt vi phạm hành chính yêu cầu công ty tự tháo dỡ. Trong kết luận 13 của UBND huyện Thạch Thất đối với 5 xã, trong đó kết luận đối với xã Tiến Xuân thì công trình này là một trong những công trình còn tồn tại, chưa được xử lý dứt điểm, cán bộ xã đã bị xử lý bằng hình thức kỉ luật, UBND huyện đã yêu cầu xử lý dứt điểm vi phạm về đất đai, TTXD.
Qua các buổi làm việc, công ty cho biết đang xây dựng nhà máy tại cụm công nghiệp Tiên Tiến, xã Quang Tiến, Tp. Hòa Bình. Công ty cam kết 31/12/2023 sẽ di dời nhà máy, tuy nhiên hiện nay do quá trình thi công chậm, công ty cam kết trước Tết nguyên đán công ty sẽ chuyển đi. Việc công ty xin phép di chuyển chậm chưa được UBND xã, UBND huyện đồng ý, ông Hưng cho hay.
Được biết, ngày 26/8/2019 UBND xã Tiến Xuân đã kiểm tra và lập biên bản xử phạt hành chính, ban hành quyết định xử phạt 2 triệu đồng đối với ông Đinh Văn Mão (người được công ty công ty US MasterBatch giao làm việc) về lĩnh vực đất đai. Theo đó, công ty đã tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp (đất trồng cây lâu năm khác) không phải đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng sang đất phi nông nghiệp với diện tích là 2.454m2, đã vi phạm quy định tại điểm a khoản 2 điều 8 Nghị định số 102/2014/NĐ – CP ngày 10/11/2014 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Bên cạnh đó, ông Đinh Văn Mão phải khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm.
Từ năm 2019 đến nay, UBND xã Tiến Xuân đã nhiều lần ban hành thông báo yêu cầu ông Đinh Văn Mão tự tháo dỡ công trình xây dựng trong lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên, đến nay ông Mão và công ty US Masterbatch không chấp hành.
Căn cứ biên bản kiểm tra về công tác PCCC&CNCH do công an huyện Thạch Thất lập ngày 10/8/2020 tại công công ty cổ phần US MasterBatch do ông Đặng Ngọc Anh là Giám đốc; Xét thấy nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ chưa được loại trừ, vi phạm không được khắc phục và có nguy cơ cháy, nổ gây hậu quả nghiêm trọng. Ngày 20/8/2020 UBND huyện Thạch Thất đã ban hành quyết định đình chỉ hoạt động số 3733/QĐĐC – UBND đối với công ty US MasterBatch.
Tiếp theo, ngày 7/6/2023 và ngày 17/6/2023 UBND xã Tiến Xuân đã tổ chức hội nghị tuyên truyền, vận động tự tháo dỡ đối với các hộ vi phạm, đồng thời triển khai các biện pháp khắc phục hậu quả, giải quyết dứt điểm vi phạm đối với công ty US MasterBatch. Tại hội nghị ông Đinh Văn Mão thừa nhận việc xây dựng trên đất nông nghiệp là hành vi trái quy định của pháp luật xin chịu hoàn toàn trước pháp luật và cam kết tự tháo dỡ công trình vi phạm, thời gian tự tháo dỡ xong trong tháng 7/2023.
Trên cơ sở kết luận của hội nghị, ngày 7/6/203 UBND xã Tiến Xuân đã ban hành thông báo yêu cầu ông Đinh Văn Mão nghiêm túc thực hiện việc tự tháo dỡ công trình vi phạm xây dựng trên đất nông nghiệp, trả lại hiện trạng như ban đầu của thửa đất, thời gian tự tháo dỡ xong trước ngày 30/7/2023.
Tuy nhiên, công ty US MasterBatch lại tiếp tục không thực hiện như đã cam kết với lãnh đạo xã Tiến Xuân. Các công trình nhà xưởng vẫn chưa hề có biểu hiện tháo dỡ.
Ngày 23/6/2023 UBND xã Tiến Xuân đã ban hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với ông Đinh Văn Mão về hành vi tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp. Buộc phải phá dỡ phần công trình vi phạm trả lại hiện trạng ban đầu của đất như trước khi vi phạm.
Có thể thấy, từ năm 2019 đến nay UBND xã Tiến Xuân, UBND huyện Thạch Thất đã ban hành rất nhiều văn bản xử lý vi phạm đối với ông Đinh Văn Mão và công ty US MasterBatch thế nhưng dường như đều bị đơn vị phớt lờ, không thực hiện. Việc này khiến dư luận đặt dấu hỏi về tính hiệu lực, hiệu quả của những văn bản mà chính quyền đã ban hành.
Ngoài ra, được biết dù hoạt động từ năm 2019 nhưng đến nay công ty US Masterbatch vẫn chưa được các cơ quan chức năng cấp đề án/kế hoạch bảo vệ môi trường nhưng cũng chưa bị xử phạt.
Trước thực trạng trên, kính đề nghị UBND Tp. Hà Nội, UBND Huyện ủy, UBND huyện Thạch Thất chỉ đạo các cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc kiểm tra, xử lý dứt điểm những vi phạm của công ty US Masterbatch về môi trường, đất đai, PCCC để môi trường, an ninh trên địa phương được ổn định và thượng tôn pháp luật.
Tòa soạn Môi trường và Cuộc sống – Moitruong.net.vn sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.