80 năm Việt Nam qua lăng kính học giả quốc tế

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng tuyên bố sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. 80 năm qua, Việt Nam đã trải qua một hành trình nhiều gian khó nhưng rực rỡ thành tựu.

Thời khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng tuyên bố sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam, đồng thời khơi dậy niềm tin và hy vọng cho hàng trăm triệu người trên thế giới đang đấu tranh giành độc lập, tự do. Nhân dịp kỷ niện 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025), nhiều học giả và chính khách quốc tế cùng nhận định rằng, cải cách và hội nhập là hai động lực song hành đưa Việt Nam tiến bước.

Cải cách là động lực bứt phá

Ông Lamijo, nhà nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia Indonesia (BRIN), khẳng định Việt Nam đạt mức tăng trưởng "ngoạn mục": GDP tăng gấp khoảng 60 lần kể từ đầu cải cách lên hơn 476 tỷ USD năm 2024; tăng trưởng bình quân hằng năm khoảng 6%, riêng năm 2024 đạt 7,09%, là một trong những nước đạt mức tăng trưởng cao nhất thế giới. Cùng với đó, tỉ lệ nghèo giảm xuống dưới 3%, thu nhập bình quân đầu người khoảng 4.500 USD (2023–2024).

Theo ông, phát triển hạ tầng, đặc biệt là các hành lang đường sắt và cao tốc xuyên biên giới với Trung Quốc nhằm kết nối Đông Nam Á và Trung Quốc, là một trong những yếu tố then chốt, tạo nền tảng cho tăng trưởng và mang ý nghĩa chiến lược ở cả tầm quốc gia, khu vực và toàn cầu. Thành công này truyền cảm hứng cho ASEAN rằng với tầm nhìn chiến lược, sự ổn định chính trị và quyết tâm cải cách, có thể rút ngắn khoảng cách phát triển.

Cựu Thủ tướng Israel Ehud Barak nhận định Việt Nam là "câu chuyện thành công điển hình về phát triển". Đổi mới 1986 là bước ngoặt thể hiện tinh thần cải cách và khát vọng vươn lên; Việt Nam đưa hàng triệu người thoát nghèo, đạt những bước tiến nhanh chóng, ấn tượng trong nhiều lĩnh vực và hướng tới mục tiêu nước thu nhập cao vào năm 2045.

Chuyến thăm Việt Nam năm 2022 đã giúp ông cảm nhận "nguồn năng lượng đặc biệt" của người Việt, thể hiện ở sự tập trung, tính thống nhất và khát vọng phát triển.

GS. TS Ignacio Bartesaghi, Giám đốc Viện Thương mại Quốc tế (Đại học Công giáo Uruguay), điều phối viên Phòng Thương mại ASEAN – MERCOSUR, đánh giá thu hút FDI và cải thiện cơ sở hạ tầng đã góp phần "thay đổi diện mạo" Việt Nam, đưa đất nước từ một nền nông nghiệp truyền thống thành nền kinh tế mới nổi có khả năng xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao.

Ông cũng nhấn mạnh chính sách đối ngoại linh hoạt: Duy trì quan hệ tốt trong và ngoài khu vực, tích cực trong ASEAN, đồng thời thắt chặt hợp tác với Mỹ và Liên minh châu Âu, qua đó không chỉ mở rộng không gian đối ngoại, mà còn thu hút vốn và công nghệ phục vụ phát triển bền vững.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam, nhận định: "Kể từ Đổi mới 1986, Việt Nam đã tạo nên một trong những câu chuyện phát triển ấn tượng nhất thế giới".

Theo bà, cuối thập niên 1980, hơn một nửa dân số sống trong nghèo cùng cực, nay con số này giảm xuống dưới 1%. Thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 6 lần, tuổi thọ tăng thêm 7 năm so với đầu thập niên 1990. Kim ngạch thương mại tương đương hơn 160% GDP – thuộc nhóm cao nhất thế giới.

Tại New Delhi, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, Tướng P.K. Chakravorty – cựu Tùy viên quân sự Ấn Độ tại Việt Nam giai đoạn 1996-1999 chia sẻ những ấn tượng về không khí của ngày 2/9 tại Hà Nội và Cách mạng Tháng Tám năm 1945, bước đi đầu tiên hướng tới xây dựng một nước Việt Nam thống nhất.

Theo ông, bản Tuyên ngôn độc lập Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945 đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho toàn dân.

Ông so sánh phong trào đấu tranh giành độc lập của Việt Nam và Ấn Độ: Nếu Ấn Độ chủ yếu chống thực dân Anh, thì Việt Nam lần lượt đối đầu với nhiều thế lực. Dù khác biệt, cả hai dân tộc đều thể hiện ý chí quật cường và bền bỉ.

Việt Nam có lãnh tụ Hồ Chí Minh cùng một tập thể lãnh đạo xuất sắc như Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người chỉ huy nhiều chiến thắng lịch sử. Ấn Độ có Mahatma Gandhi và nhiều nhà lãnh đạo quyết liệt như Bhagat Singh, Rajguru, Chandrashekhar Azad và Subhas Chandra Bose - người thành lập Quân đội Quốc gia Ấn Độ. Trong khi Ấn Độ có các trận chiến ở Imphal và Kohima, thì Việt Nam trải qua nhiều trận đánh lớn như Điện Biên Phủ, Khe Sanh, Pleiku và Chiến dịch Hồ Chí Minh. Những trải nghiệm và chiến thắng đó đã góp phần tạo nên mối quan hệ hữu nghị bền chặt giữa hai dân tộc.

Không chỉ nhìn lại lịch sử, Tướng Chakravorty còn bày tỏ ấn tượng với một Việt Nam hiện đại, có dân số trên 100 triệu người, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hơn 476 tỷ USD và kim ngạch thương mại hai chiều với Ấn Độ gần 15 tỷ USD. Đây là minh chứng cho sự vươn lên mạnh mẽ sau nhiều thập kỷ chiến tranh.

Hội nhập để vươn xa

Từ châu Mỹ Latinh, Hạ nghị sĩ Ana Karina Rojo Pimentel, Chủ tịch Ủy ban Phúc lợi Hạ viện Mexico, bày tỏ ngưỡng mộ trước khả năng giữ ổn định và phục hồi nhanh của Việt Nam ngay cả trong giai đoạn COVID-19. Theo bà, bí quyết nằm ở lao động cần cù, đổi mới khoa học – sáng tạo và đầu tư vào giáo dục, đào tạo nhân lực.

Hạ nghị sĩ Ana Karina Rojo Pimentel cho rằng, hành trình 80 năm qua của Việt Nam là "bản hùng ca về khát vọng và bản lĩnh", đặt nền tảng để Việt Nam tiếp tục tiến xa, trở thành hình mẫu về phát triển bền vững và hội nhập thành công không chỉ ở châu Á mà còn trên toàn thế giới.

Tại châu Âu, ông Stefano Bonilauri, Giám đốc NXB Anteo Edizioni (Italy), nhận định hành trình 80 năm đã tạo nền tảng để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới với vị thế quốc tế tăng cao: Thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, phát triển quan hệ đối tác chiến lược, hợp tác chặt chẽ với tất cả các cường quốc, đồng thời tích cực hội nhập vào các thể chế quốc tế chủ chốt. Việt Nam được coi là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, đóng góp đáng kể vào hòa bình, ổn định và phát triển toàn cầu.

Để hội nhập sâu hơn, Việt Nam cần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển xanh và chuyển đổi số, đồng thời chủ động ứng phó biến đổi khí hậu và thu hẹp bất bình đẳng giữa các vùng miền.

Ông Ludwig Graf Westarp, Phó Chủ tịch Hội Việt-Đức, giảng viên Trường Đại học Công nghệ Dortmund khẳng định sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã chuyển mình từ một nước nghèo dựa vào nông nghiệp thành nền kinh tế có thu nhập trung bình, tăng trưởng nhanh và hội nhập toàn cầu mạnh mẽ. Thành tựu này thể hiện qua việc giảm nghèo mạnh, mở rộng an sinh, y tế, giáo dục và hoàn thành sớm các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDG), hiện tiếp tục theo đuổi các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG).

Ông nhấn mạnh, các FTA tiêu chuẩn cao như CPTPP, EVFTA, RCEP cùng việc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đã giúp Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế. Theo ông, "bộ tứ trụ cột" nghị quyết của Bộ Chính trị chính là nền tảng, động lực cho kỷ nguyên cất cánh, hướng tới nền kinh tế dựa trên tri thức, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực và kết nối toàn cầu.

Qua nhiều góc nhìn, bạn bè quốc tế đều chung một nhận định: Việt Nam là biểu tượng của ý chí và khát vọng, là nguồn cảm hứng vượt khỏi biên giới quốc gia.

80 năm sau Ngày Độc lập, Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế, trở thành biểu tượng của khát vọng vươn lên, của sự kiên cường và khát vọng phát triển. Từ bản lĩnh kiên cường và sự gắn kết quốc tế, Việt Nam đang đi những bước chắc chắn tới khát vọng 2045: Một đất nước phát triển, hùng cường, thịnh vượng và có tiếng nói trọng lượng trên trường quốc tế.

Điện và Thư mừng 80 năm Quốc khánh Việt Nam