Biến đổi khí hậu: Một số nơi ở đồng bằng sông Cửu Long đang bị hạ thấp đến 2,5 cm/năm

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đóng góp 1/5 GDP của cả nước trên diện tích chỉ 1/8 cả nước, cung cấp gần 60% sản lượng lúa và 40% lượng thuỷ sản. Nhưng tại hội thảo tham vấn về “Định hướng phát triển vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050″, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương nhận định: “ĐBSCL đang đứng trước nhiều thách thức, bao gồm cả các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và những thảm họa thiên tai khác gây ra những hiện tượng thời tiết cực đoan làm ô nhiễm môi trường, mất cân bằng bằng sinh thái, sụp lún, sạt lở bờ sông, bờ biển, ngập lụt tại các đô thị, tuyến dân cư, ảnh hưởng đến sinh kế và đời sống của người dân và tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế – xã hội của toàn vùng”.

Khu vực này đang chịu nhiều tác động nghiêm trọng do phát triển ở thượng nguồn sông Mekong làm suy giảm phù sa, thay đổi quy luật dòng chảy; không còn lũ lớn, xâm nhập mặn vùng ven biển diễn ra sớm hơn 1 – 1,5 tháng và biến động khó lường. Đồng bằng đang bị hạ thấp, nhất là vùng ven biển, tỷ lệ hạ thấp một số nơi từ 1,5 – 2,5cm/năm.

Nước biển dâng và triều cường sẽ là nguy cơ biến đổi khí hậu lớn nhất ở ĐBSCL. Nước biển dâng gây hiện tượng nhiễm mặn trên diện rộng. Triều cường làm ngập lụt đô thị là một thực tại mới mà mọi người đang dần chấp nhận. Các cơn bão xuất hiện thường xuyên hơn, với cường độ mạnh hơn sẽ là mối đe dọa mới với ĐBSCL.

Nhiều nơi ở ĐBSCL bị sạt lở nghiêm trọng. (Ảnh: Internet)

Tại hội thảo, các nhà khoa học và lãnh đạo các tỉnh, thành đã được nghe trình bày những định hướng phát triển của vùng trong giai đoạn mới. Theo đó, mục tiêu nổi lên là bảo vệ người dân, cải thiện sinh kế, phát triển cân bằng và bảo vệ môi trường.

ĐBSCL tập trung thay đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, lấy chất lượng, thu nhập, lợi nhuận, ổn định làm những chỉ tiêu chính thay vì chạy theo số lượng. Về sản xuất lúa gạo, giữ ở mức cần thiết tối thiểu, tăng giá trị sản phẩm, tập trung vào vùng có lợi nhất những khu vực khác cho phép chuyển đổi, giảm và tiến tới bỏ lúa vụ 3. Xác định nuôi trồng thủy sản là lĩnh vực mũi nhọn để tăng thu nhập đi đôi với đầu tư hạ tầng thuận lợi.

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, ĐBSCL đã và đang là vùng trọng điểm nông nghiệp của cả nước. Song đang chịu nhiều tác động nghiêm trọng do phát triển ở thượng nguồn sông Mê Kông làm suy giảm phù sa, thay đổi quy luật dòng chảy; không còn lũ lớn, xâm nhập mặn vùng ven biển diễn ra sớm hơn 1 – 1,5 tháng và biến động khó lường. Đồng bằng đang bị hạ thấp, nhất là vùng ven biển, tỉ lệ hạ thấp một số nơi từ 1,5 – 2,5cm/năm.

Các nhà khoa học cho rằng, cần phát triển ĐBSCL theo hướng thích nghi có kiểm soát, chủ động tạo ra chế độ nước hợp lý trên nền chế độ tự nhiên để giảm mức độ rủi ro, bấp bênh trong phát triển kinh tế, nhất là ngành nông nghiệp. Cần hoàn thiện các hệ thống thủy lợi ven biển, tăng cường hạ tầng chuyển nước ngọt cho các vùng khan hiếm ven biển có tiềm năng kinh tế.

Lãnh đạo các địa phương như: An Giang, Trà Vinh, Cà Mau, Cần Thơ… đã đóng góp nhiều ý kiến, trong đó lưu ý: Định hướng quy hoạch cần quan tâm đến phát triển kinh tế biển và ven biển, xây dựng và phát triển một vùng kinh tế biển phát triển năng động gắn với khai thác luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu. Cần định hướng ban hành chính sách liên kết vùng để tạo ra sản phẩm hàng hóa chủ lợi vốn là lợi thế của ĐBSCL trong điều kiện thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết về cơ chế chính sách đặc thù phát triển vùng ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hoài Thương