Tin Quốc tế

Mưa cực đoan gia tăng, hiểm họa ngày càng khốc liệt tại Nam Á

Anh Minh • 22/08/2025 15:00

Những trận mưa cực lớn bất thường được gọi là cloudburst đang tàn phá nhiều vùng núi Nam Á, gây ra lũ quét, sạt lở đất và thảm họa nhân mạng. Hiện tượng này không chỉ xuất hiện dày đặc hơn mà còn ngày càng khó lường trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Cloudburst là gì?

Theo Cục Khí tượng Ấn Độ, cloudburst là hiện tượng mưa với lượng trên 100 mm chỉ trong một giờ, thường xảy ra ở vùng núi vào mùa gió mùa. Dòng nước khổng lồ trút xuống bất ngờ gây lũ quét, sạt lở và thiệt hại nghiêm trọng.

Điều đáng lo ngại là hiện tượng này rất khó dự báo do quy mô nhỏ, diễn biến nhanh và thiếu dữ liệu khí tượng. Bên cạnh đó, phá rừng, phát triển ồ ạt thiếu quy hoạch càng làm tăng mức độ tàn phá.

Cảnh tượng tan hoang sau mưa lớn gây lũ quét tại làng Bayshonai Kalay, huyện Buner, Pakistan. Ảnh: Reuters.

Thảm họa nối tiếp thảm họa

Chỉ trong hai ngày giữa tháng 8, mưa lớn đã cuốn phăng nhiều ngôi làng ở Tây Bắc Pakistan, khiến ít nhất 321 người thiệt mạng. Tại vùng Kashmir do Ấn Độ quản lý, lũ bùn ập xuống thị trấn Chashoti khiến 60 người chết, hơn 200 người mất tích. Trước đó, bang Uttarakhand (Ấn Độ) cũng ghi nhận lũ quét cướp đi nhiều sinh mạng.

Các chuyên gia khí hậu cảnh báo, những trận cloudburst sẽ còn thường xuyên và dữ dội hơn tại khu vực Himalaya – nơi có địa hình dốc, địa chất yếu và thung lũng hẹp, dễ biến mưa lớn thành dòng lũ hủy diệt.

Biến đổi khí hậu làm tình hình trầm trọng hơn

Nhiệt độ toàn cầu tăng kỷ lục khiến không khí giữ nhiều hơi ẩm hơn, dẫn đến mưa dữ dội khi gặp địa hình núi cao. Các đại dương ấm lên cũng tiếp thêm hơi ẩm cho gió mùa, làm gia tăng nguy cơ cloudburst.

Ngoài ra, băng tan nhanh tại Himalaya và Karakoram tạo nên các hồ băng mong manh, làm tăng nguy cơ lũ băng và sạt lở. Nghiên cứu chỉ ra số trận mưa lớn ở Ấn Độ đã tăng gấp ba trong vài thập kỷ qua, trong khi Pakistan liên tục hứng chịu lũ lụt chết người, đặc biệt là thảm họa năm 2022 khiến gần 2.000 người thiệt mạng và gây thiệt hại 40 tỷ USD.

Các dãy núi Himalaya, Karakoram và Hindu Kush trải dài qua 8 quốc gia, đồng nghĩa một biến cố khí hậu ở nước này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến nước khác.

Các chuyên gia kêu gọi chính phủ Nam Á cần hợp tác chặt chẽ hơn trong cảnh báo sớm, chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm ứng phó. Nếu không, những trận mưa cực đoan sẽ tiếp tục biến hàng nghìn cộng đồng thành “biển bùn” chỉ trong vài giờ.