Sóng nhiệt toàn cầu lập kỷ lục, châu Âu và châu Á chịu thiệt hại nặng nề

Tại châu Âu, Tây Ban Nha, Pháp, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Italy là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Trong vòng chưa đầy hai tháng (16/5 - 13/7), Tây Ban Nha ghi nhận ít nhất 1.180 ca tử vong do nắng nóng cao gấp gần 10 lần cùng kỳ năm 2024. Tại 12 thành phố châu Âu, hơn 2.300 người thiệt mạng chỉ trong 10 ngày từ cuối tháng 6 đến đầu tháng 7.

Nhiệt độ tại Bồ Đào Nha ngày 29/6 đạt 46,6°C – mức cao nhất từng được ghi nhận. Tại Pháp, gần 1.000ha rừng ở vùng Provence bị thiêu rụi, trong khi Hy Lạp phải sơ tán hàng nghìn người vì cháy rừng lan sát thủ đô Athens.

Phần Lan và Thụy Điển, vốn có khí hậu ôn hòa, cũng không tránh khỏi đợt nóng kỷ lục. Tháng 7, miền Bắc Phần Lan ghi nhận 13 ngày liên tiếp trên 30°C điều hiếm gặp trong lịch sử. Tại thị trấn Haparanda (Thụy Điển), nền nhiệt vượt 25°C trong 14 ngày liên tiếp – con số chưa từng thấy trong hơn 100 năm qua.

Tại Nhật Bản, tỉnh Hyogo ngày 2/8 ghi nhận nhiệt độ lên tới 41,2°C, phá vỡ kỷ lục quốc gia. Khu vực Hokkaido - nơi thường có nhiệt độ thấp nhất cả nước cũng chạm ngưỡng 41°C. Đây là lần đầu tiên sau 12 năm, Nhật Bản trải qua bốn ngày liên tiếp nhiệt độ vượt 40°C. Trong tuần qua, nước này có hơn 10.800 người nhập viện do sốc nhiệt, 16 ca tử vong.

Hàn Quốc cũng ghi nhận đợt nắng nóng kéo dài với 22 đêm liên tiếp ở Seoul có nhiệt độ không xuống dưới 25°C được gọi là hiện tượng "đêm nhiệt đới". Nhiệt độ thấp nhất ban đêm tại đây lên tới 29,3°C.

Kinh tế và y tế toàn cầu gánh hậu quả nặng nề

Sóng nhiệt kéo theo những thiệt hại kinh tế và xã hội nghiêm trọng. Liên minh châu Âu ước tính mùa hè 2025 có thể gây tổn thất lên tới 15 - 20 tỷ USD. Ngành du lịch lao đao vì tour bị hủy, sản xuất nông nghiệp đình trệ, giá thực phẩm tăng hơn 12% tại Pháp.

Tại Italy, chính quyền phải áp dụng biện pháp hạn chế nước sinh hoạt tại nhiều đô thị lớn như Milan và Turin. Hệ thống điện ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đứng trước nguy cơ quá tải do nhu cầu làm mát tăng đột biến.

Ngành y tế ở nhiều quốc gia rơi vào tình trạng căng thẳng. Số ca nhập viện vì sốc nhiệt, đột quỵ và bệnh tim tăng mạnh.

Các chuyên gia khí hậu cảnh báo hiện tượng El Nino kéo dài từ năm 2024, kết hợp với phát thải khí nhà kính và nạn phá rừng là nguyên nhân chính khiến thời tiết cực đoan gia tăng. “Chúng ta đang đối mặt với một vòng xoáy nguy hiểm: nhiệt độ tăng gây cháy rừng, cháy rừng làm giảm khả năng hấp thụ CO₂, từ đó khiến Trái Đất nóng thêm”, chuyên gia Claudia Klein, Viện Môi trường Potsdam (Đức), nhận định.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cũng xác nhận, 5 năm qua là giai đoạn nóng nhất lịch sử. Nếu nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng thêm 1,5 - 2°C, hậu quả sẽ vượt ngoài khả năng kiểm soát.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã kêu gọi các quốc gia khẩn trương cập nhật kế hoạch hành động khí hậu, giảm mạnh phát thải trước năm 2030 và tăng hỗ trợ cho các nước chịu ảnh hưởng nặng nề.

Giới chuyên gia nhấn mạnh, giảm phát thải khí nhà kính là nhiệm vụ cấp thiết. Các quốc gia cần đẩy nhanh chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo, đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng, hệ thống cảnh báo sớm và thiết kế đô thị bền vững.

Việc mở rộng không gian xanh, tăng diện tích công viên, trồng thêm cây trong đô thị được xem là giải pháp lâu dài giúp giảm hiệu ứng đảo nhiệt yếu tố khiến nhiệt độ đô thị cao hơn vùng nông thôn từ 1-3°C.

Biến đổi khí hậu thổi bùng thảm họa cháy rừng khắp châu Âu