Nghệ An thử nghiệm phát hành tín chỉ các-bon trên 6.000ha lúa vụ xuân 2024

Dự án mà Nghệ An đang tính toán triển khai tạo tín chỉ các-bon chủ yếu từ giảm phát thải khí mê-tan trong sản xuất lúa. Theo ông Phùng Thành Vinh - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì sản xuất nông nghiệp cũng là lĩnh vực góp phần làm phát sinh khí nhà kính, thúc đẩy quá trình trái đất ấm lên, mà trong đó, sản xuất lúa chiếm hơn 50% lượng phát thải khí nhà kính.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, là do thói quen sản xuất cũ, sử dụng nước, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật tràn lan, không khoa học. Với phương pháp tưới ngập, nước được duy trì liên tục trên ruộng ngay từ trước khi cấy đến khoảng 2 tuần sau trổ; vừa tốn nước tưới, công bơm nước, lại phát thải nhiều khí mê-tan CH4, đóng góp đáng kể khí gây hiệu ứng nhà kính.

Hoạt động giảm phát thải khí mê-tan liên quan chặt chẽ đến kỹ thuật điều tiết nước trên ruộng lúa, cụ thể là kỹ thuật “tưới ngập- khô” xen kẽ hay còn gọi là “Nông lộ phơi”, không chỉ giúp giảm lượng nước sử dụng mà còn tạo điều kiện nâng cao thu nhập cho nông dân. Khí mê-tan phát thải giảm thông qua kỹ thuật này là cơ sở để phát hành tín chỉ carbon, từ đó làm lợi trực tiếp cho nông dân thông qua số tín chỉ mà họ đạt được.

Đây là phương pháp tưới đã được nghiên cứu và áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam, giúp tiết kiệm 20- 50% nước, công và chi phí tưới nước trong khi cây lúa vẫn phát triển tốt, đặc biệt giảm phát thải khí mê-tan 20-48%, giảm vấn đề gây hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Bằng việc tuân thủ đúng các biện pháp kỹ thuật, thực hiện tạo tín chỉ carbon trong sản xuất lúa, nông dân vừa có cơ hội nâng cao thu nhập qua việc bán tín chỉ carbon, vừa đặc biệt đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, đảm bảo tiết kiệm nguồn tài nguyên nước.

Cũng theo ông Vinh thì với diện tích sản xuất lúa 180.000ha, mỗi năm Nghệ An có tổng sản lượng lương thực trên dưới 1,1 triệu tấn/năm, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn có dư thừa, đem lại thu nhập cho nông dân.

Để sản xuất lúa theo hướng đáp ứng yêu cầu tạo tín chỉ các-bon, cần đáp ứng nhiều tiêu chí, yêu cầu từ khâu tổ chức và chấp hành tốt thời vụ sản xuất, các biện pháp canh tác. Với sự hỗ trợ của JICA, các vấn đề liên quan về kỹ thuật, cơ sở hạ tầng… sẽ được giải quyết theo từng giai đoạn của dự án. Đây là dự án lần đầu tiên triển khai tại Nghệ An cũng như Việt Nam để lấy tín chỉ các-bon trong trồng lúa. Dự án được bắt đầu triển khai thử nghiệm ở vụ lúa xuân 2024, mùa đầu tiên sẽ thực hiện trên diện tích gần 6.000ha lúa ở các huyện Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Đô Lương, Diễn Châu..., thuộc vùng tưới của Thủy lợi Bắc và Thủy lợi Nam, với khoảng 24.000 hộ dân tham gia.

Đây được coi là tiền đề thuận lợi để áp dụng quy trình tạo tín chỉ các-bon trong sản xuất lúa. Dự kiến sau khi thành công trên cây lúa, sẽ mở rộng trên một số loại cây trồng khác vốn có diện tích, tiềm năng lớn như ngô, mía, chè… và trong chăn nuôi bò.

“Tuy nhiên, đây là hướng đi còn rất mới mẻ, ngay cả các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương còn chưa thực sự nắm rõ chứ chưa nói đến nông dân. Vì vậy, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến là việc cần làm đầu tiên. Đồng thời, chính quyền và các cơ quan chuyên môn phải thực sự phối hợp, quy hoạch vùng, trên cơ sở đó đưa ra quy trình sản xuất chuẩn để chỉ đạo thực hiện, tạo thành áp lực để tổ chức sản xuất đáp ứng yêu cầu”, ông Vinh chia sẻ.