Nhiều rào cản trong nhân rộng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước ở Đắk Lắk

Hơn 84.600ha cây trồng áp dụng tưới tiên tiến

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, đến nay toàn tỉnh có khoảng 84.661,8ha cây trồng cạn được áp dụng các hình thức tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Trong đó, tưới phun mưa diện rộng chiếm tỷ lệ lớn nhất với hơn 69.200ha; tưới phun cục bộ khoảng 10.400ha; tưới nhỏ giọt trên 3.300ha; tưới nhỏ giọt kết hợp bón phân khoảng 1.500ha và tưới tiết kiệm trong nhà kính hơn 30ha.

Các công nghệ tưới hiện đại chủ yếu được triển khai trên những loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, cam, quýt và một số cây trồng ngắn ngày như khoai lang, hoa màu. Thực tế cho thấy, việc ứng dụng tưới tiên tiến đã giúp giảm lượng nước tưới, tiết kiệm nhân công, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, từng bước thay đổi tập quán canh tác truyền thống của người dân.

Tuy vậy, so với tiềm năng và nhu cầu thực tiễn, diện tích áp dụng công nghệ tưới hiện đại trên địa bàn tỉnh vẫn còn khiêm tốn, phân bố chưa đồng đều giữa các vùng sản xuất.

Cơ chế, chi phí và hạ tầng là “lực cản” lớn

Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay là vấn đề cơ chế tài chính hỗ trợ. Dù Chính phủ đã ban hành Nghị định số 77/2018/NĐ-CP về hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, song việc bố trí nguồn lực thực tế còn nhiều vướng mắc. Ngân sách Trung ương chủ yếu hỗ trợ thông qua các chương trình, dự án lồng ghép, trong khi nguồn lực của địa phương còn hạn chế, khiến việc đầu tư xây dựng công trình tích trữ nước, kiên cố hóa kênh mương và lắp đặt hệ thống tưới gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cho hệ thống tưới tiên tiến tương đối cao, dao động từ 50–60 triệu đồng/ha. Trong điều kiện giá nông sản biến động, thu nhập của người dân chưa ổn định, nhiều hộ sản xuất, đặc biệt là những hộ có diện tích canh tác lớn, chưa đủ khả năng tài chính để đầu tư.

Nhận thức và trình độ tiếp cận công nghệ của một bộ phận nông dân cũng là rào cản đáng kể. Ở một số địa phương, người dân vẫn quen với phương thức tưới truyền thống, chưa thấy hết lợi ích lâu dài của tưới tiết kiệm nước. Đồng thời, kỹ năng vận hành, bảo dưỡng thiết bị tưới hiện đại còn hạn chế, khiến không ít hộ e ngại khi đầu tư.

Nguồn nước và điện phục vụ sản xuất còn nhiều bất cập

Hiện nay, các diện tích áp dụng tưới tiên tiến trên địa bàn tỉnh chủ yếu sử dụng nguồn nước từ công trình thủy lợi, ao hồ và nước ngầm. Tuy nhiên, dưới tác động của biến đổi khí hậu, lượng mưa phân bố không đều, thảm thực vật suy giảm, nguồn nước ngày càng khan hiếm, đòi hỏi việc sử dụng nước phải hiệu quả và có tầm nhìn dài hạn hơn.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng và mạng lưới điện phục vụ sản xuất ở một số khu vực còn nhiều hạn chế. Phần lớn hạ tầng do người dân tự đầu tư; việc kéo điện đến các vùng sản xuất xa khu dân cư gặp khó khăn, chi phí cao, chưa đáp ứng yêu cầu vận hành các hệ thống tưới tự động, hiện đại. Công tác bảo quản thiết bị tưới cũng là vấn đề đáng lo ngại khi nhiều khu sản xuất nằm xa khu dân cư, dễ xảy ra hư hỏng hoặc thất thoát.

Cần giải pháp đồng bộ để nhân rộng mô hình

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, để công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước được áp dụng rộng rãi và hiệu quả hơn trong thời gian tới, cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ; tăng cường nguồn lực đầu tư hạ tầng thủy lợi và điện phục vụ sản xuất; đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức và trình độ kỹ thuật cho người dân.

Đây được xem là những giải pháp then chốt, góp phần tháo gỡ các “nút thắt” hiện nay, qua đó thúc đẩy ứng dụng công nghệ tưới hiện đại, hướng tới nền nông nghiệp hiệu quả và bền vững trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

LHQ hỗ trợ 2,65 triệu USD giúp Đắk Lắk, Gia Lai và Đà Nẵng ứng phó thiên tai