Việt Nam giảm phát thải 240 triệu tấn CO2 tương đương

Thông tin này được Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành đưa ra tại hội thảo “Hoạt động bảo vệ tầng ozone hướng tới chuyển đổi xanh” ngày 15/9. Số liệu do Ban Thư ký Ozone quốc tế thống kê, tính từ khi Việt Nam tham gia Nghị định thư Montreal (1994) đến tháng 8/2025.

Nghị định thư Montreal là hiệp ước quốc tế nhằm loại bỏ dần các chất phá hủy tầng ozone – lớp khí quyển có vai trò như “lá chắn” bảo vệ Trái Đất khỏi phần lớn bức xạ cực tím có hại. Những hóa chất nhân tạo như CFC, HCFC, HFC trong sản xuất điều hòa, tủ lạnh hay halon trong bình chữa cháy được xác định là thủ phạm chính gây thủng tầng ozone.

Tại Việt Nam, các biện pháp cấm hoàn toàn CFC và giảm dần hạn ngạch nhập khẩu HCFC, HFC đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Năm nay, hạn ngạch nhập khẩu HCFC giảm 67,5% so với năm cơ sở 2013, chỉ còn khoảng 1.300 tấn, tiến tới loại bỏ hoàn toàn vào năm 2040. Riêng HFC vẫn giữ mức 13,9 triệu tấn CO2e và sẽ giảm xuống còn 2,7 triệu tấn vào năm 2045.

Theo lộ trình, Việt Nam có thể giảm trực tiếp gần 12 triệu tấn CO2e mỗi năm từ 2045 tương đương lượng phát thải của ba nhà máy điện than. Báo cáo của Công ty CP Tư vấn Năng lượng và Môi trường (VNEEC) ước tính, từ năm 2050, việc kiểm soát môi chất lạnh theo Nghị định thư Montreal sửa đổi sẽ giúp Việt Nam cắt giảm thêm hơn 20 triệu tấn CO2e mỗi năm, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Không chỉ mang lại lợi ích khí hậu, việc chuyển sang các chất thân thiện môi trường còn mở ra lĩnh vực “làm mát bền vững”. Việt Nam đã tham gia Cam kết làm mát toàn cầu năm 2023 và đang xây dựng kế hoạch quốc gia trong lĩnh vực này. Giải pháp làm mát bền vững bao gồm sử dụng năng lượng hiệu quả, áp dụng thiết kế đô thị xanh, tận dụng giải pháp tự nhiên như rừng, hồ, vùng ngập nước, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào điều hòa. Theo Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI), thị trường làm mát bền vững có thể đem lại cơ hội kinh tế tới 290 tỷ USD vào năm 2030.

Ông Juhern Kim, Trưởng đại diện GGGI tại Việt Nam, cho rằng để khai thác tiềm năng tài chính, cần tập hợp các dự án nhỏ lẻ thành danh mục quy mô đủ lớn, thu hút nhà đầu tư. Đồng thời, cơ quan chức năng cần xây dựng định nghĩa rõ ràng và tiêu chí cụ thể về “làm mát bền vững”, tương tự khung phân loại xanh quốc gia (Green Taxonomy), nhằm tạo nền tảng thống nhất cho thị trường.

Công ước Vienna (1985) và Nghị định thư Montreal (1987) được coi là một trong những thành công lớn nhất của hợp tác môi trường quốc tế. Các nghiên cứu khoa học cho thấy tầng ozone đang từng bước phục hồi và có thể trở lại trạng thái bình thường vào giữa thế kỷ XXI. Đến nay, 99% các chất làm suy giảm tầng ozone đã bị loại trừ trên toàn cầu, góp phần quan trọng làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu.

Quyết liệt giảm ô nhiễm không khí: Hà Nội lắp thêm 50 cảm biến, siết chặt nguồn phát thải